Το εξωγήινο μάρκετινγκ – Σουβενίρ από το διάστημα

Την εμπορική αξιοποίηση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού επιδιώκουν να επεκτείνουν οι ιθύνοντες της αμερικανικής NASA, εν όψει του υψηλού κόστους του ερευνητικού προγράμματος και του ενδιαφέροντος που δείχνουν καταναλωτικά brands για να διαφημιστούν στο… διάστημα. Οι σχετικές συμφωνίες που ήδη έχει συνάψει με διάφορες επιχειρήσεις, αντί να αφορούν σε κοινά ερευνητικά προγράμματα, κατευθύνονται τελικά σε μια καθαρή διαφημιστική αξιοποίηση του ΔΔΣ.

Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η συμφωνία με τη γαλλική εταιρεία Toucan Space, διάφορα αναμνηστικά της οποίας θα συμπεριληφθούν στην αποστολή ανεφοδιασμού του Σταθμού τους προσεχείς μήνες. Η εταιρεία έχει μάλιστα ήδη ξεκινήσει τις προπαραγγελίες online, για την αγορά αυτοκόλλητων που αναγράφουν “Πέταξε στον ΔΔΣ” (Flown to the ISS), σελιδοδεικτών και καρτ-ποστάλ, που πωλούνται για 199 ευρώ, 299 ευρώ και 499 ευρώ αντίστοιχα!

Σύμφωνα με την Techspot, μια αμερικανική start-up που εμπλέκεται στην αποστολή διάφορων αντικειμένων στο διάστημα, η πώλησή τους «θα υποστηρίξει την ανάπτυξη μιας οικονομίας χαμηλής τροχιάς». Μια άλλη εταιρεία, εν τω μεταξύ, ονόματι Alpha Space από το Τέξας, που διαθέτει υποδομή έξω από τον ΔΔΣ, συμφώνησε με τη NASA να τροποποιηθεί ένα μέρος της υποδομής της για να “φιλοξενηθούν” είδη πολυτελείας και αναμνηστικά που θα πετάξουν στο διάστημα.

Από την πλευρά της η NASA εισπράττει, βάσει των συμφωνιών, περίπου 10.116 δολάρια για κάθε κιλό αντικειμένων που μεταφέρονται από και προς το Σταθμό. Το ποσό, βέβαια, δεν φτάνει επουδενί για την κάλυψη του κόστους, που το 2018 έφτανε τα 70.000 δολάρια ανά κιλό προμηθειών που μεταφέρονταν στο σταθμό. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι, υποτίθεται, ότι η NASA επιθυμεί, επιδοτώντας ουσιαστικά τη διαφήμιση των εταιρειών αυτών, να προσελκύσει ζήτηση για το “προϊόν” της και στο μέλλον να αυξήσει τις τιμές.

Μάρκετινγκ από άλλο… κόσμο

Στα σχέδια της NASA, όμως, δεν είναι μόνο η μεταφορά αναμνηστικών και αντικειμένων που… απλώς πέταξαν στο διάστημα. Η εταιρεία Space Commerce Matters, με έδρα τη Βοστώνη, έχει συνάψει συμφωνία για την αποστολή δέκα φιαλιδίων ενός νέου προϊόντος ομορφιάς της γνωστής εταιρείας καλλυντικών Estée Lauder, σε φορτίο έως και πέντε κιλών. Πρόκειται για το νέο σέρουμ νυκτός που ανακοίνωσε ο επικεφαλής του ομίλου, Στεφάν ντε λα Φαβερί, πριν λίγο καιρό, σχολιάζοντας μάλιστα ότι εξετάζεται κάθε δυνατός τρόπος προώθησης του καλλυντικού.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας, οι αστροναύτες της NASA θα αφιερώσουν περίπου τέσσερις ώρες για να γυρίσουν βίντεο και να τραβήξουν φωτογραφίες τα μπουκαλάκια της Estée Lauder, υλικό που θα ενταχθεί στην καμπάνια της εταιρείας. Μαζί με τις εργατοώρες των αστροναυτών, το συνολικό ποσό που θα κληθεί να πληρώσει στη NASA η αμερικανική εταιρεία είναι 128.000 δολάρια. Να σημειωθεί πάντως ότι η Estée Lauder θα συμμετάσχει και σε ερευνητικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη υλικών κατάλληλων στο διαστημικό περιβάλλον.

Άλλα διάσημα brands που έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους να προωθήσουν τα προϊόντα τους από θέση… τροχιάς γύρω από τη Γη, είναι η Adidas, η οποία σκοπεύει να συνεργαστεί με τη NASA και για την ανάπτυξη τεχνολογιών υποδημάτων που καλύπτουν τις ανάγκες των αστροναυτών στο περιβάλλον του ΔΔΣ.

Εμπορευματοποίηση εις βάρος της επιστήμης

Οι συμφωνίες της NASA για την εμπορική αξιοποίηση του ΔΔΣ δεν είναι χωρίς επιπτώσεις. Το καλοκαίρι έγινε γνωστό ότι ο οργανισμός διαθέτει περίπου 5% του ετήσιου φορτίου που μεταφέρει στο διάστημα για εμπορικές δραστηριότητες που δεν έχουν σχέση με επιστημονική έρευνα. Για κάθε σάκο, λοιπόν, αναμνηστικών ή άλλων προϊόντων που εκτοξεύεται, χάνεται χώρος για επιστημονικό εξοπλισμό, καθώς και χρόνος για έρευνα και δοκιμές.

Για την ακρίβεια, πρόκειται για 175 κιλά “μη απαραίτητου” υλικού και 90 ώρες από το χρόνο των πληρωμάτων ετησίως. Κι αυτό την ίδια στιγμή που ισχύουν αυστηροί κανόνες για τις εργατοώρες που πρέπει να αφιερώνονται στην επιστημονική έρευνα και εργασία καθημερινά στον ΔΔΣ. Οι αστροναύτες όχι μόνο είναι επιβαρυμένοι με την καθημερινή συντήρηση του εξοπλισμού, αλλά είναι απαραίτητο να ασκούνται σωματικά κάθε μέρα, για να διατηρήσουν τη μυϊκή τους μάζα και την οστική πυκνότητα.

Κατόπιν αυτών, το να ασχολούνται με παπούτσια, αυτοκολλητάκια και καλλυντικά φαντάζει αντιπαραγωγικό. Παρόλα αυτά, όπως σχολιάζει ο ερευνητής του Πανεπιστημίου του Τέξας, «αν το τσίρκο αυτό είναι απαραίτητο για τη διατήρηση του σταθμού, και μπορεί να συνεχιστεί έτσι η σοβαρή εργαστηριακή δουλειά, είναι μάλλον ένα καλό ντιλ».

Η εμπορευματοποίηση βέβαια θα συνεχιστεί εις βάρος της επιστήμης, όταν τα διαστημικά προγράμματα και επεκταθούν, για παράδειγμα, με “ιδιωτικές” αποστολές και άλλες δραστηριότητες, όπως κινηματογραφικές παραγωγές. Για ορισμένους, στο χώρο, θεωρείται ότι ο ΔΔΣ θα συνεχίσει να έχει ένα μεταβατικό ρόλο, στο πλαίσιο των προγραμμάτων εξερεύνησης του διαστήματος της NASA και νέων αποστολών στη Σελήνη, συνεπώς υπάρχει χώρος για εμπορική αξιοποίηση.