Η ΕΕ κλυδωνίζεται – Στον αέρα η διάσκεψη για το μέλλον της

To πως θα διαμορφωθεί το μέλλον της ΕΕ, αποτελεί ένα ερώτημα που οι πολιτικές των Βρυξελλών, δείχνουν ότι είναι πολύ δύσκολο να απαντηθεί. Η οικονομική κρίση, οι κοινωνικές αντιδράσεις, η διαχείριση του Covid-19, το μεταναστευτικό, δείχνουν ότι απαιτούνται γενναίες αποφάσεις και συναίνεση.

Η καθυστέρηση της πραγματοποίησης της διάσκεψης για το “Μέλλον της Ευρώπης”, αποτελεί ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα, σύγκρουσης εθνικών συμφερόντων και επιρροής. Αν και η πανδημία του κορονοϊού, ανέβαλε τη διοργάνωση της διάσκεψης, οι εξελίξεις δείχνουν ότι η ΕΕ, παραμένει όμηρος των εσωτερικών της προβλημάτων.

Η διάσκεψη για το “Μέλλον της Ευρώπης” είχε αρχικά οριστεί για την Ημέρα της Ευρώπης στις 9 Μαίου. Όμως, τα κράτη – μέλη της ΕΕ δεν είχαν συμφωνήσει και δεν έχουν ακόμα συμφωνήσει, στην πολιτική προσωπικότητα, που θα προεδρεύσει της διάσκεψης. To Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε τον ευρωβουλευτή Γκι Φερχόφστατ, πρώην πρωθυπουργό του Βελγίου. Όμως, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αντέδρασε προτείνοντας τον Μισέλ Μπαρνιέ, διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit. Το αδιέξοδο για την προεδρία της διάσκεψης συνεχίζει να υφίσταται.

Η ονοματολογία για τον υποψήφιο προέδρο αναζωπυρώθηκε πρόσφατα. Ευρωβουλευτές, διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ, έριξαν στο “τραπέζι” και νέα ονόματα, εκτός του Μπαρνιέ. Η λίστα περιλαμβάνει, σύμφωνα με το Politico: τον πρώην πρωθυπουργό της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα, την πρώην πρωθυπουργό της Δανίας Χέλε Τόρνινγκ-Σμιτ, την Ιταλίδα φιλελεύθερη πολιτικό Έμμα Μπονίνο, τον πρώην Γερμανό υπουργό Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ και την πρώην πρόεδρο της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε.

Η διάσκεψη για το “Μέλλον της Ευρώπης” θωρείται μια ευκαιρία για διάλογο με πολίτες και άλλους συμμετέχοντες, όπως εκπροσώπους της κοινωνίας πολιτών, με στόχο να συζητηθούν απόψεις για την μεταρρύθμισή της ΕΕ. Η ιδέα τέθηκε για πρώτη φορά το 2019 από τον Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος υποστήριξε ότι θα «πρέπει να προτείνουν όλες τις απαραίτητες αλλαγές στο πολιτικό μας σχέδιο, χωρίς ταμπού, ακόμα και χωρίς αναθεώρηση της Συνθήκης».

Ισορροπίες και μέλλον ΕΕ

Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις για τους υποψήφιους προέδρους και η διαδικασία με την οποία θα γίνει η διάσκεψη κωλυσιεργούν. Την αιτία αποτελούν οι διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Το πρώτο, επιδιώκει μια ανοιχτή και χωρίς αποκλεισμούς διαδικασία. Το δεύτερο, θέτει περιορισμούς στη διαδικασία, σχετικά με την πιθανότητα ενδεχόμενων αλλαγών της Συνθήκης.

Το μέλλον της ΕΕ άπτεται των ευαίσθητων εσωτερικών ισορροπιών που διαμορφώνουν τις πολιτικές της. Η μάχη για την εξουσία μεταξύ του Εμανουέλ Μακρόν και της Άνγκελα Μέρκελ έχει αποδείξει, ότι λειτουργεί ανασταλτικά στη λήψη σημαντικών αποφάσεων.  Ο Μακρόν οραματίζεται μια Ευρώπη, ενωμένη και δημοκρατική. Το Σεπτέμβριο του 2017, δήλωσε ότι «η Ευρώπη είναι πάρα πολύ αδύναμη, πάρα πολύ αργή, πάρα πολύ αναποτελεσματική…έχουμε ανάγκη από μια απλούστερη Ευρώπη, λιγότερο γραφειοκρατική».

Τα εθνικά συμφέροντα των άλλων κρατών – μελών της ΕΕ, αποτελούν ένα ακόμα αποτρεπτικό παράγοντα, που εμποδίζει την ομοφωνία στη λήψη αποφάσεων. Η ΕΕ κατά τη διάρκεια της πορείας της, εξελίχθηκε σε γραφειοκρατικό οργανισμό, με αποφάσεις που καθορίζονται από στυγνά οικονομικά κριτήρια.

Οι όροι των μνημονίων όπως επιβλήθηκαν από το Βερολίνο και οι οικονομικές πολιτικές αποξένωσαν την κοινωνία, προκαλώντας άνοδο αντιευρωπαϊκών και εθνικιστικών κομμάτων. Το κοινωνικό πρόσωπο της ΕΕ χάθηκε. Η διάσκεψη για το “Μέλλον της Ευρώπης” κρίνεται αναγκαία, για να δώσει το έναυσμα για τη μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού οργανισμού, που πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες της εποχής και κυρίως της κοινωνίας.