Διπλωματική αντεπίθεση από Τουρκία – Σε Βερολίνο και Ριάντ ο Τσαβούσογλου

Να επαναπροσεγγίσει την Σαουδική Αραβία επιθυμεί η Τουρκία, με την προγραμματισμένη επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στις 11 Μαΐου. Είναι η πρώτη υψηλού επιπέδου επίσκεψη Τούρκου αξιωματούχου στο σουνιτικό βασίλειο, μετά την δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, που είχε πραγματοποιηθεί το 2018 στο προξενείο του Ριάντ στην Κωνσταντινούπολη και είχε επιφέρει το πρώτο σοβαρό ρήγμα στις σχέσεις των δύο χωρών.

Η Τουρκία πασχίζει να άρει την απομόνωση της στον αραβικό κόσμο, απομόνωση που προήλθε από τους νεοοθωμανικούς της σχεδιασμούς, με αιχμή την πολεμική εμπλοκή της στην Συρία και την Λιβύη και την υποστήριξη της στην Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία αποτελεί τρομοκρατική οργάνωση για την πλειονότητα των αραβικών καθεστώτων. Το τελευταίο διάστημα η Άγκυρα προχωρά σε “επιθέσεις φιλίας” σε μία σειρά από αραβικές χώρες.

Εμφανίζεται μάλιστα διατεθειμένη να περιορίσει την υποστήριξη της στην Μουσουλμανική Αδελφότητα, αρνούμενη πάντως να την χαρακτηρίσει ως τρομοκρατική οργάνωση, όπως ανέφερε εμφατικά σε πρόσφατη συνέντευξη του ο ίδιος ο Τσαβούσογλου. Την προσεχή Πέμπτη θα ολοκληρωθούν και οι διερευνητικές επαφές της με την Αίγυπτο, σε επίπεδο υφυπουργών Εξωτερικών. Η Τουρκία φιλοδοξεί ότι οι διερευνητικές αυτές επαφές θα οδηγήσουν στην «πλήρη ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων Άγκυρας και Καίρου», που είχαν λάβει ψυχροπολεμική τροπή με την ανατροπή της ισλαμικής κυβέρνησης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας το 2013 από το πραξικόπημα του στρατηγού Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι.

Πρώτος σταθμός το Βερολίνο

Πριν μεταβεί στην Σαουδική Αραβία, ο Τσαβούσογλου θα επισκεφτεί το Βερολίνο, όπου θα συναντηθεί με τον Γερμανό ομόλογο του Χάικο Μάας, για «όλο το φάσμα των διμερών σχέσεων και των διεθνών ζητημάτων», όπως επισήμως ανακοινώθηκε. Ο Τσαβούσογλου αναμένεται να αναφερθεί στις «προκλητικές ενέργειες της Ελλάδας» και στην «δυναμική των σχέσεων Τουρκίας και ΕΕ», όπως έκανε και ο Ερντογάν, κατά την τηλεδιάσκεψη που είχε με την καγκελάριο της Γερμανίας.

Η Γερμανία είχε αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο στα ελληνοτουρκικά, την στιγμή που είναι γνωστό πως η τουρκική επιχειρηματολογία βρίσκει ευήκοα ώτα στο Βερολίνο. Είναι χαρακτηριστικό πως το περασμένο καλοκαίρι η γερμανική διπλωματία εμφανίστηκε έντονα δυσαρεστημένη με την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για την οριοθέτηση ΑΟΖ, σχεδόν υιοθετώντας τον τουρκικό ισχυρισμό περί «μονομερούς ενέργειας»!

Με δεδομένη την προϊστορία του Βερολίνου, θα αποτελέσει πραγματικά έκπληξη αν ο Μάας δεν αναφερθεί στην «θετική ατζέντα» που αναζητούν με την γείτονα οι σύμμαχοι της Τουρκίας στην ΕΕ, όσο και αν οι συνεχιζόμενες προκλήσεις και η συνολική συμπεριφορά του καθεστώτος Ερντογάν τους διαψεύδουν. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δεν έχει να φοβάται από την επίσκεψη του στην Γερμανία, η οποία δεν θέλει με τίποτα να διαταράξει τις παραδοσιακά αγαστές της σχέσεις με την Άγκυρα.

Όμως η επίσκεψη του στην Σαουδική Αραβία σίγουρα διαφέρει, παρόλο που οι σχέσεις Ριάντ και Άγκυρας ουδέποτε είχαν την πολεμική που είχαν οι σχέσεις της Τουρκίας με την Αίγυπτο ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Για την ακρίβεια η Τουρκία επιλέγει να κρατά χαμηλούς τόνους σε μία σειρά από “ραπίσματα” που δέχεται από την Σαουδική Αραβία, όπως με το ανεπίσημο μποϋκοτάζ που έχει ατύπως κηρύξει το σουνιτικό βασίλειο στα τουρκικά προϊόντα και με το κλείσιμο των τουρκικών σχολείων στην Μέκκα και στην Μεδίνα, ενέργειες που έχουν δυσαρεστήσει έντονα την Άγκυρα και αναμένεται να θέσει στην επίσκεψη του ο Τσαβούσογλου.

Τι γυρεύει ο Τσαβούσογλου στο Ριάντ

Είναι χαρακτηριστικό πως η η τουρκική κυβέρνηση τήρησε “σιγή ιχθύος” στην αποκαλυπτική έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που δημοσιοποίησε η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία απέδιδε την ευθύνη για την δολοφονία του Κασόγκι προσωπικά στον πρίγκηπα διάδοχο του θρόνου και πραγματικά ισχυρό άνδρα του καθεστώτος, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, την στιγμή που η υπόθεση της δολοφονίας του Σαουδάραβα δημοσιογράφου είχε περίοπτη θέση στην ρητορική της τουρκικής κυβέρνησης το 2018.

Αν στην περίπτωση της Αιγύπτου η Τουρκία έδωσε “γραμμή” στα μέσα ενημέρωσης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας να σταματήσουν τις επικρίσεις τους στο καθεστώς Σίσι, στην περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας προσπαθεί να την δελεάσει επιβάλλοντας “σιωπητήριο” για την δολοφονία του Σαουδάραβα αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου. Δεν αποκλείεται ο Τσαβούσογλου να κάνει αναφορά και στο πολεμικό μέτωπο της Υεμένης, που κυριολεκτικά “καίει” το σουνιτικό βασίλειο.

Δημοσιεύματα διεθνών μέσων ενημέρωσης αναφέρονται σε αποστολές όπλων της Τουρκίας, από την τουρκική βάση της Σομαλίας, προς την πολιτοφυλακή Islah που υποστηρίζει η Σαουδική Αραβία στον πόλεμο που έχει εξαπολύσει έναντι των σιιτών ανταρτών Χούτι. Οι αναφορές αυτές έκαναν την ηγεσία των ανταρτών να απευθύνει αυστηρές προειδοποιήσεις προς την Τουρκία, η οποία συνηθίζει να εμπλέκεται σε περιφερειακές συγκρούσεις προς αναζήτηση συμμάχων, με τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα την εμπλοκή της στην Ουκρανία.

Όμως η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών στην Σαουδική Αραβία έχει και “ελληνικό άρωμα”. Η Άγκυρα εμφανίστηκε έντονα δυσαρεστημένη από την συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας στην αεροπορική άσκηση “Ηνίοχος”, δια στόματος του ίδιου του Ερντογάν, όπως και από την συμμετοχή του βασιλείου στο “Φόρουμ Φιλίας” του περασμένου Φεβρουαρίου στην Αθήνα, ειδικά με το κοινό ανακοινωθέν των χωρών που μετείχαν στο Φόρουμ, το οποίο έκανε ειδική αναφορά στο δίκαιο της θάλασσας (που η Τουρκία συνεχώς παραβιάζει). Αν και η Άγκυρα θεωρεί “πρόκληση” το επίπεδο των σχέσεων Αθήνας και Ριάντ, θεωρούμε δύσκολο να προβεί σε σχετική αναφορά ο Τσαβούσογλου ενώπιον των Σαουδαράβων, παρά το θράσος για το οποίο φημίζεται η τουρκική διπλωματία.