Στή Χάγη για την ΑΟΖ με την Αλβανία – Ποια θα είναι τα επόμενα βήματα

Σε συμφωνία για την παραπομπή στη Χάγη της διαφοράς για τις θαλάσσιες ζώνες κατέληξαν Ελλάδα και Αλβανία, κατά τη συνάντηση που είχε ο Νίκος Δένδιας με τον Αλβανό πρωθυπουργό, Έντι Ράμα. Η εξέλιξη εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των κινήσεων της Αθήνας να επιλυθούν οι διαφορές με γειτονικές χώρες και αντιδιαστέλλεται με τις εντάσεις που προκαλεί στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο η τουρκική αδιαλλαξία και η εμμονή της Άγκυρας στη “διπλωματία των κανιοφόρων”.

Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών, η Αθήνα και τα Τίρανα, αφού εξέτασαν «ενδελεχώς το ζήτημα», συμφώνησαν για την από κοινού υποβολή του θέματος στην διεθνή δικαιοσύνη και συγκεκριμένα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Πάντα κατά τον κ. Δένδια, «η συμφωνία βασίζεται στη σταθερή προσήλωση των δύο χωρών στη διεθνή νομιμότητα και στην αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών».

Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με τις συμφωνίες της Ελλάδας με την Ιταλία και την Αίγυπτο, οι οποίες προηγήθηκαν, έρχεται να αντιπαρατεθεί στην διαφορετική προσέγγιση με την οποία αντιμετωπίζουν η Αθήνα και η Άγκυρα την επίλυση των διαφορών. Έτσι, την ώρα που η Άγκυρα δείχνει την εικόνα, ότι με την στρατιωτική ισχύ “θα κάνω ότι θέλω”, η Αθήνα αντιπαραθέτει στη διεθνή κοινότητα τις δύο συμφωνίες με γειτονικά κράτη για τον καθορισμό ΑΟΖ και τη συμφωνία για την από κοινού προσφυγή στη Χάγη με την Αλβανία, στο πλαίσιο μιας “προσυνεννόησης”.

Πως θα γίνει

Την αντίθεση αυτή επισήμανε στις δηλώσεις του από τα Τίρανα ο Νίκος Δένδιας, ο οποίος, αναφερόμενος στην Τουρκία, τόνισε ότι την ώρα που οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων καταβάλλουν προσπάθειες, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής προοπτικής τους, «μια άλλη χώρα, η οποία είναι ακόμα υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, κινείται μάλλον προς την αντίθετη κατεύθυνση». Συμπλήρωσε επίσης, χωρίς να κατονομάζει την Τουρκία, ότι αυτή η χώρα της ευρύτερης περιοχής «συνεχίζει να παραβιάζει κάθε μέρα τα θεμελιώδη κριτήρια ένταξης στην ΕΕ, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά».

Οι δηλώσεις Δένδια έγιναν, άλλωστε, λίγες ώρες μετά γνωστοποίηση του ελληνικού αιτήματος προς την Κομισιόν να εξετάσει άμεσα την υιοθέτηση περαιτέρω μέτρων κατά της Τουρκίας, ακόμα και ενδεχόμενο συνολικής αναστολής της τελωνειακής ένωσης. Αφορμή, όπως αναφέρεται στις σχετικές επιστολές προς την Κομισιόν και τον Επίτροπο Διεύρυνσης η συνεχιζόμενη μονομερής παραβίαση της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης από την Άγκυρα, «μέσω της υιοθέτησης μη προβλεπόμενων δασμολογικών, νομοθετικών και ισοδύναμων μέτρων».

Στη συνάντησή του με τον Έντι Ράμα, ο Νίκος Δένδιας συζήτησε και άλλα θέματα, όπως η ανάγκη εμβάθυνσης της συμφωνίας Ελλάδας-Αλβανίας του 1996, αλλά και τα ζητήματα του “εμπόλεμου”, το οποίο, κατά τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών αποτελεί έναν «αναχρονισμό». Σε ό, τι αφορά πάντως την συμφωνία για την προσφυγή στη Χάγη, οι πληροφορίες αναφέρουν, ότι πριν την τελική παραπομπή της διαφοράς σε διεθνή επιδιαιτησία θα γίνουν διμερείς διαπραγματεύσεις που μπορεί να διαρκέσουν ένα ή δύο χρόνια.

Εάν μέσα σε αυτό το προκαθορισμένο διάστημα δεν υπάρξει τελική σύμφωνη λύση, οι κυβερνήσεις των δύο χωρών συμφώνησαν να προχωρήσουν στην σύναψη ενός συνυποσχετικού, βάση του οποίου θα γίνει η παραπομπή των διαφορών στο Διεθνές Δικαστήριο. Χρονοδιάγραμμα θα υπάρχει και σε αυτή τη φάση της διαδικασίας, ενώ η ύπαρξη συνυποσχετικού, η σύνταξη του οποίου δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση, θωρακίζει και τις δύο πλευρές, καθώς σε αυτό θ πρέπει να περιγράφεται επακριβώς η διαφορά, επί της οποίας θα κληθεί να αποφασίσει το Δικαστήριο.

Θέλει Χάγη και ο Ράμα 

Αν και οι διαφορές Ελλάδας-Αλβανίας για το θέμα της ΑΟΖ δεν είναι τόσο περίπλοκες όσο οι αντίστοιχες με την Τουρκία, όπου η Άγκυρα επιχειρεί να θέσει προκλητικά και άλλα ζητήματα συγκρουόμενα με το Διεθνές Δίκαιο, η λύση της Χάγης φαίνεται ότι εξυπηρετεί και τον Ράμα. Ή μάλλον καλύτερα εξυπηρετεί κυρίως τον Αλβανό πρωθυπουργό. Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι Ελλάδα και Αλβανία είχαν έρθει σε συμφωνία παλιότερα για τον καθορισμό ΑΟΖ. Ο Ράμα, ωστόσο, που τότε ήταν στην αντιπολίτευση, έκανε προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο την απέρριψε και τώρα βρίσκεται αντιμέτωπος με συνταγματικά προσκόμματα.

Την ίδια ώρα, στην Αθήνα, ο ΣΥΡΙΖΑ ζητά «πλήρη ενημέρωση» από τον υπουργό Εξωτερικών για την συμφωνία που ανακοίνωσε, σχετικά με την παραπομπή του ζητήματος οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ με την Αλβανία στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Σύσσωμη η αντιπολίτευση επικρίνει όμως τον υπουργό Εξωτερικών και για το αίτημα προς την Κομισιόν να εξετάσει την αναστολή της Τελωνειακής Ένωσης με την Τουρκία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για «παιχνίδι εντυπώσεων» που δεν παράγει ουσιαστική εξωτερική πολιτική και κατηγορεί την κυβέρνηση ότι «αντί να επιμείνει σε στοχευμένες κυρώσεις, αποδομεί την όποια θετική ευρωτουρκική ατζέντα έχει απομείνει». Για «επικοινωνιακό πυροτέχνημα εσωτερικής κατανάλωσης» μίλησε η Φώφη Γεννηματά, σημειώνοντας ότι το κόμμα της ζητά εδώ και καιρό «να παγώσει η συζήτηση για αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία». “Αιτήματα” που δεν ακυρώνουν τις στρατηγικές σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ είναι η ενέργεια της ελληνικής κυβέρνησης για το ΚΚΕ, ενώ «πυροτέχνημα» την χαρακτήρισε και ο Γιάννης Βαρουφάκης.