Το σενάριο της τρικομματικής

του Μάκη Ανδρονόπουλου  – 

Στο δεύτερο ντιμπέιτ με τους υποψήφιους αρχηγούς της Κεντροαριστεράς, έγινε η εξής ερώτηση: πρέπει τη διαπραγμάτευση για το μεταμνημονιακό καθεστώς να την κάνει η παρούσα κυβέρνηση, ή μια νέα κυβέρνηση; Και εγώ συμπληρώνω: Υπάρχει περίπτωση η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις επόμενες εκλογές να μην υποχρεωθεί να εφαρμόσει τα αποτελέσματα της δεσμευτικής για δεκαετίες συμφωνίας που θα κάνει η κυβέρνηση Τσίπρα; Θεωρώ ότι το ερώτημα αυτό οριοθετεί το πολιτικό πεδίο, γύρω από τον οποίο θα εξελιχθούν τα πολιτικά πράγματα της χώρας.

Η διαπραγμάτευση αυτή θα αρχίσει μετά την 3^η αξιολόγηση γύρω στον Μάρτιο του 2018 και θα περιλαμβάνει τη διευθέτηση του χρέους, την αναθεώρηση των δημοσιονομικών στόχων,  μεταρρυθμίσεις κ.ά. Είναι προφανές ότι το πεδίο της νέας διαπραγμάτευσης προσφέρει στη ΝΔ μία διέξοδο φυγής από τις αναποτελεσματικές επιλογές που έκανε τους τελευταίους μήνες. Στη δε υπό εκκόλαψη Κεντροαριστερά προσφέρει ένα υπαρξιακό λόγο που θα κρύψει την απουσία πολιτικής θέσης.

Με φόντο λοιπόν τη μεταμνημονιακή διαπραγμάτευση, υπάρχουν τρία ζητήματα που θα καθορίσουν το πολιτικό παιγνίδι: Πρώτον, η πιθανή διάλυση της Χρυσής Αυγής μετά από πιθανές καταδίκες. Δεύτερον, οι εξελίξεις στην Κεντροαριστερά. Τρίτον, η υπερψήφιση του εκλογικού νόμου.

Η ενδεχόμενη διάλυση της Χρυσής Αυγής θα προκαλέσει τεκτονικές αλλαγές στον ευρύτερο χώρο της Δεξιάς. Στόχος θα είναι η εκλογική απορρόφηση των ψηφοφόρων της. Αυτό δεν μπορεί να γίνει με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, διότι δεν έχει το κατάλληλο προφίλ. Μπορεί να γίνει είτε με τον Σαμαρά, ο οποίος είχε δίαυλο επικοινωνίας μέσω του Τάκη Μπαλτάκου, είτε μέσω του Άδωνη Γεωργιάδη, τον οποίο ο Καρατζαφέρης έχρισε αφανή αρχηγό της λαϊκής Δεξιάς.

Άλλωστε, η συνεργασία ΝΔ-Χρυσής Αυγής είχε στην πράξη επιβεβαιωθεί με μια σειρά άτυπων συμπράξεων, όπως το κλείσιμο της ΕΡΤ, το μπλοκάρισμα της σύγκλησης της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων για το σκάνδαλο της ΑΤΕ, η ψήφιση της τροπολογίας για ρύθμιση χρεών των ΠΑΕ, η αντίθεση στη φορολόγηση των εφοπλιστών και η ενίσχυση των ναυτιλιακών συμφερόντων κ.ά. Ο Κυριάκος βλέπει τα περιορισμένα περιθώρια διάσωσής του και μάλλον περιμένει μια καλή αφορμή για να διαγράψει τον Σαμαρά (ή και τον Άδωνη), ούτως ώστε να κρατήσει αυτός τη σφραγίδα της ΝΔ και να τους προλάβει πριν τον ρίξουν αυτοί.

Το χαρτί της απλής αναλογικής

Το αν θα πετύχει το εγχείρημα της Κεντροαριστεράς είναι το άλλο μεγάλο ζήτημα, το οποίο θα κριθεί από δύο παράγοντες: Πρώτον, από το πόσοι θα ψηφίσουν. Δεύτερον, από το ποιος θα κερδίσει τη μάχη της αρχηγίας και με πόσους ψήφους στον δεύτερο γύρο. Η εκλογή της Φώφης Γεννηματά δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να δημιουργήσει πολιτικό γεγονός. Αντιθέτως, θα ενεργοποιήσει και πάλι τις φυγόκεντρες δυνάμεις. Εάν κερδίσει ο Ανδρουλάκης ή ο Καμίνης ή ο Θεοδωράκης θα αλλάξει κάπως το σκηνικό με διαφορετικό τρόπο. Ενδέχεται να δημιουργηθεί κάποια δυναμική ανανέωσης, αλλά και πολιτικών εξελίξεων.

Η δήλωση Σκουρλέτη προς ΠΑΣΟΚ-Ποτάμι «αν κάνατε λάθος με την απλή αναλογική, εμείς εδώ είμαστε» αποτελεί πρόσκληση στη νέα ηγεσία της Κεντροαριστεράς για νέα τροποποίηση του εκλογικού νόμου (και με σπάσιμο των μεγάλων περιφερειών) και την υπερψήφισή της, έτσι ώστε να συγκεντρωθεί ο απαραίτητος αριθμός των 200 για την άμεση εφαρμογή του. Ο Μάκης Κουρής στο ΠΑΡΟΝ συντηρεί το θέμα, επισημαίνοντας ότι «ο άσσος της Κεντροαριστεράς είναι η απλή αναλογική αν θέλει να γίνει αποφασιστικός παράγοντας στον σχηματισμό κυβέρνησης».

Αν λοιπόν οι οκτώ συσπειρωθούν στον δεύτερο γύρο εναντίον της Φώφης και το νέο κόμμα ψηφίσει την απλή αναλογική και τη διάσπαση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών, μπορεί να συμβούν:

• Πρώτον, να γίνει ανασχηματισμός, ώστε η Κεντροαριστερά να εκπροσωπηθεί στην “κυβέρνηση της διαπραγμάτευσης” με εξωκοινοβουλευτικές προσωπικότητες, όπως π.χ. ο Νίκος Χριστοδουλάκης και ο Τάσος Γιαννίτσης. Με τη Φώφη αρχηγό και προσφορά σ’ αυτήν του υπουργείου Εθνικής Άμυνας μπορεί ίσως να καλύπτεται και η άλλη εκδοχή των εξελίξεων.
• Δεύτερον, να συμφωνήσουν χοντρικά και στη συνταγματική αναθεώρηση.

Μία τέτοια εξέλιξη, βέβαια, έχει δύο αγκάθια. Το ένα είναι οι ΑΝΕΛ και ο αρχηγός τους. Μπορεί ο Πάνος Καμμένος να συνυπάρξει, ή αλλιώς μπορεί η Δημοκρατική Συμπαράταξη να συνυπάρξει με τον Πάνο Καμμένο; Το άλλο αγκάθι είναι οι “53” που θα πρέπει να καταπιούν την κάμηλο. Γι’ αυτούς, ο Αλέκος Φλαμπουράρης είπε «όποιος έχει θεμελιώδεις διαφωνίες, φεύγει».

Κάπως έτσι, μια κυβέρνηση Τσίπρα με τρικομματική στήριξη, ίσως και τετρακομματική (αν ο Βασίλης Λεβέντης δει προς τα πού φυσάει ο άνεμος ίσως πάει προς τα εκεί), ο πρωθυπουργός ξεκινάει τη μεταμνημονιακή διαπραγμάτευση, με τη ΝΔ απομονωμένη. Και ουσιαστικά με κόμματα στοιχημένα πίσω από ένα στιβαρό πακέτο εθνικών διεκδικήσεων.