Ο εφιάλτης του Κένεντι και ο “παλιομοδίτης” Έλληνας πρέσβης

Ο Τζακ –έτσι τον φώναζε η υπέρκομψη ντυμένη στα chanel Τζάκυ– ξύπνησε τρομαγμένος από έναν ακόμη εφιάλτη. Χρόνια τώρα απλά μοιραζόντουσαν το συζυγικό κρεβάτι. Δεν τους ένωνε τίποτα παραπάνω από τη φιλοδοξία, από την αγωνία να χτίσουν την πιο περίτεχνη δημόσια εικόνα τους και αυτό που ονόμαζαν τα media “role playing”. Ένα “παιχνίδι χαρακτήρων”, ο “Πρώτος Κύριος” Κένεντι και η “Πρώτη Κυρία” Τζάκυ. Τα φώτα των προβολέων και το πολιτικό glamour.

Όμως, ο εφιάλτης ήταν και πάλι εκεί. Είχε δύο ονόματα: Κρούτσεφ και Κάστρο. Ο ένας μάλιστα λεγόταν Νικήτα από την αρχαιοελληνική λέξη “Νίκη” και ο άλλος “Φιντέλ” από τη λατινική λέξη “πίστη”. Η δική του “αξιοπιστία” και η δική του “νίκη” (ή ήττα) κρεμόταν από το τί θα αποφάσιζαν δύο άνθρωποι που δεν γνώριζε καν. Τους είχε τοποθετήσει κάτω από την ταμπέλα “επικίνδυνοι εχθροί” και να που τώρα αυτοί οι “μουζίκοι” του είχαν στήσει μια παγίδα θανάτου.

Περισσότερο σκεφτόταν τον εαυτό του και την καριέρα του και λιγότερο τη χώρα και τα θύματα των πράξεών του. Αν διάβαζε κανείς τις μύχιες σκέψεις του, αν μπορούσε να διαγνώσει τον υπέρμετρο εγωκεντρισμό του, σίγουρα δεν θα τον κατέτασσε στην κατηγορία των Ηγετών που γράφουν ιστορία. Παρά μόνο αρνητικά, όταν τελικά αποδεικνύονται μοιραίοι για την πατρίδα τους και τον εαυτό τους. Τα νεκροταφεία της πολιτικής είναι γεμάτα από δαύτους. Υπερφιλόδοξους εγωκεντρικούς προέδρους, που μπερδεύουν το μπόι τους με τη σκιά τους.

Αποτελούν συνήθως προϊόντα νεποτισμού ή διαπλοκής, που βρέθηκαν σε μια θέση για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένα συμφέροντα. Μόλις εκπληρώνουν τη δοτή αποστολή τους, μπαίνουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Αυτός ακριβώς ήταν ο εφιάλτης του άγουρου Κένεντι. Είδε τον εαυτό του ξαπλωμένο σε ένα γκρίζο χωράφι, σαν νεκροταφείο, όπου, αντί για μνήματα, κάθε τάφος ήταν ένα τεράστιο δερματόδετο βιβλίο με τους “Μοιραίους της Ιστορίας” και της λογοτεχνίας. Το ένα έγραφε “Βρούτος”, το άλλο “Άμλετ”, το τρίτο “Τσάμπερλεϊν”.

Θα συμπεριλαμβανόταν και ο ίδιος, μαζί με όλους αυτούς τους αυτοκαταστροφικούς νάρκισσους, στους ολετήρες που παρέσυραν το λαό τους από την αλαζονεία, την άγνοια και την αμυαλιά τους; Εκεί ακριβώς τελείωνε η αγωνία η δική του και άρχιζε ο εφιάλτης της χώρας του. «Πρέπει να αποφασίσεις άμεσα ποιο δρόμο θα διαλέξεις. Αν θες να γράφεις ιστορία εσύ, ή θα αποσυρθείς και θα σε γράψει αυτή». Με αυτές τις λέξεις θα ολοκλήρωνε τη διήγησή του.

Ο πολύπειρος Έλληνας πρέσβης

Αυτή ήταν η ιστορία που σκεπτόταν να διηγηθεί ένας πολύπειρος διπλωμάτης στον Έλληνα πρωθυπουργό, όταν θα τον συναντούσε μετά την στρατιωτική Παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου του 2020. Ο διπλωμάτης θυμόταν σήμερα, 10 χρόνια μετά, το 2030, πως τότε του είχε στείλει ένα non-paper, με το οποίο τον συμβούλευε εισαγωγικά να αναβάλει, αφού επιμένει, τις παρελάσεις, αλλά να μην χαθεί ο συμβολισμός της επετείου.

Να γίνουν υπερπτήσεις των αεροσκαφών της Πολεμικής μας Αεροπορίας επάνω από όλες τις πρωτεύουσες των Νομών της Ελλάδας. «Οι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία είναι απολύτως κατανοητοί», του έγραφε, «αλλά οι κίνδυνοι από την απώλεια ή την καταρράκωση του εθνικού φρονήματος σε εποχής κρίσης, είναι ακόμη μεγαλύτερες. Στείλτε ένα μήνυμα σε όλους τους Έλληνες στις 12 παρά 5 το μεσημέρι, πως βρισκόμαστε ένα μόλις βήμα πριν από τη σύγκρουση, αλλά είμαστε εδώ, ισχυροί αλλά και πραγματιστές». Τέλος πάντων… Ο πρωθυπουργός δεν τον άκουσε για πολλοστή φορά. Προφανώς, άκουγε όλο και λιγότερους, όσο μεγάλωναν τα προβλήματα.

Εκείνος, όμως, θα επέμενε για το εθνικό καλό. Αυτή τη φορά θα του έγραφε για την κρίση του ’62. Γιατί σε όλες τις Σχολές Διπλωματίας, σε όλα τα Πανεπιστήμια που διδάσκουν Διαχείριση Κρίσεων (Crisis Management), ξεκινούν από την Πυραυλική Κρίση στην Κούβα; Επειδή είναι τόσο πολυδιάστατη και πολυπρισματική, που για να την αναλύσεις σωστά πρέπει να επενδύσεις πολλή φαιά ουσία.

Ο Πρέσβυς επί τιμή Αλέξανδρος Κ. θυμήθηκε πως δυστυχώς, αυτό ήταν ένα ακόμη σημείωμά του που αγνοήθηκε από το “νέο Camelot”. Δεν έκαναν καν τον κόπο οι υπηρεσίες να του επιβεβαιώσουν πως το έλαβαν, ενώ αυτοί το είχαν ζητήσει. Σαν να ήταν η σκέψη του διαφημιστικό φυλλάδιο για πίτσες, που χώθηκε απρόσκλητο κάτω από την  πόρτα μιας πολυκατοικίας.

Με συνέπεια και ανιδιοτέλεια

Τόσα χρόνια στο διπλωματική υπηρεσία είχε υπηρετήσει με συνέπεια και ανιδιοτέλεια όλους τους πρωθυπουργούς από τη Μεταπολίτευση και μετά. Όμως, αυτή εδώ η “ομάδα” σκέψης και δράσης(;) ήταν διαφορετική και σε τρόπο λειτουργίας και συμπεριφοράς. Μεγαλοαστοί χωρίς αστική ευγένεια, πολυσπουδαγμένοι χωρίς σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων, δήθεν φιλελεύθεροι, αλλά μυστικοπαθείς, δήθεν διεθνιστές, αλλά κατά βάθος διαδρομιστές. Ένα περίεργο συνονθύλευμα ιδιαίτερων ανθρώπων, των οποίων οι ιδιαιτερότητες υπερκάλυπταν τις δεξιότητες. Εξέθεταν τον πρωθυπουργό και εν τέλει εξέθεσαν και την ίδια τη χώρα μας…

Στον γέρο διπλωμάτη ήρθε στο μυαλό ένας κανόνας, που τους είχε διδάξει ένας γκουρού του marketing, όταν κάποτε οι υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών αποφάσισαν να εκσυγχρονίσουν τη διπλωματική υπηρεσία και να εμπλουτίσουν τη δράση τους με εμπορικές αποστολές. Ο κανόνας των 3D: “from  Doorstep to Dustbin, the Distance is 10 seconds”. (από το Κατώφλι της πόρτας, ως το Καλάθι των αχρήστων, ο Κρίσιμος χρόνος είναι 10 δευτερόλεπτα…). Δηλαδή, ένα προωθητικό υλικό, γράμμα, διαφημιστικό φυλλάδιο κ.λπ., πρέπει να έχει κεντρίσει την περιέργεια και το ενδιαφέρον του αποδέκτη μέσα σε 10 δευτερόλεπτα, αλλιώς θα πεταχτεί.

Για τελευταία φορά, λοιπόν, ο Αλέξανδρος Κ. είχε κάνει την προσπάθεια («ποτέ κόπος σε ό,τι αφορά την Πατρίδα») και είχε στείλει ένα σημείωμα στο επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου. Μόνο που ήταν σε excel, είχε τη μορφή business plan, αφού «αυτοί καταλάβαιναν μόνο από δουλειές» και «είχαν περάσει την εξωτερική πολιτική σε μια άλλη διάσταση, όπου κυριαρχούσαν τα deals και τα επιχειρηματικά συμφέροντα των international corporations». Αυτό βέβαια δεν είναι καθόλου κακό για την οικονομία και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, αλλά δεν έπρεπε να έχει απόλυτη προτεραιότητα έναντι της πολιτικής.

Το “Δόγμα Ντόκου” περί “συνεκμετάλλευσης”, είχε νόημα αν είχε προηγηθεί η οριοθέτηση και άρα η όποια “συνεκμετάλλευση” μπορούσε να γίνει με σεβασμό στα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και τους διεθνείς κανόνες δικαίου. Κάτι τέτοιο το έκανε άλλωστε –έως ενός σημείου– και η Κύπρος. Όμως, έπρεπε να έχουν κάνει σαφές πως «όλα τα χρήματα του κόσμου δεν αγοράζουν έξι μίλια θαλασσών». Και δεν το έκαναν.