Ο Τσαβούσογλου στη Θράκη, ο Καμμένος στο τουρκικό Κουρδιστάν!

του Άγγελου Συρίγου  – 

Στις 2 και 3 Νοεμβρίου 2017 ο Χακάν Τσαβούσογλου, αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβερνήσεως, επισκέφθηκε αρχικώς την Αθήνα και στη συνέχεια τη Θράκη. Κατά την παραμονή του στην Αθήνα δημιουργήθηκαν πολλά ερωτηματικά από την κατ’ ιδίαν με τον υπουργό Παιδείας. Στο σκέλος της Θράκης προέβη σε κατάφωρη παραβίαση του εθιμικού διεθνούς δικαίου που επιβάλλει στον αλλοδαπό αξιωματούχο να μην παρεμβαίνει στα εσωτερικά της χώρας που τον φιλοξενεί.

Η εξέλιξη αυτή ήταν περίπου αναμενόμενη εάν κάποιος γνωρίζει την προϊστορία του Χακάν Τσαβούσογλου. Ένας ασήμαντος βουλευτής του κυβερνώντος ισλαμικού κόμματος, που δεν είχε αναλάβει ούτε θέση υφυπουργού, ορίσθηκε τον περασμένο Ιούλιο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβερνήσεως. Μοναδικό του προσόν η ενασχόληση με ακραίους παντουρκικούς κύκλους.

Ως καταγόμενος από το χωριό Δειλινά, έξω από την Κομοτηνή, αναδείχθηκε πρόεδρος του συλλόγου Αλληλεγγύης Τούρκων Δυτικής Θράκης (Batı Trakya Türkleri Dayanışma Derneği). Ο συγκεκριμένος σύλλογος προσπαθεί να συσπειρώσει Μουσουλμάνους από την ελληνική Θράκη που έχουν μετοικήσει στην Τουρκία. Η ρητορική του είναι αλυτρωτική. Στις εκδηλώσεις του Συλλόγου δεσπόζει πάντα η σημαία της υποτιθέμενης αυτόνομης δημοκρατίας της Θράκης που ιδρύθηκε το 1912.

Οι αρμοδιότητες του Τσαβούσογλου ως αντιπροέδρου αφορούν στους Τούρκους που διαμένουν εκτός Τουρκίας. Οι δύο κρατικοί φορείς τους οποίους εποπτεύει έχουν κατηγορηθεί από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες για δύο κυρίως πράγματα. Αφ’ ενός ότι κατευθύνουν τουρκικές χρηματοδοτήσεις προς τις φιλο-τουρκικές και φιλο-ισλαμικές οργανώσεις στα Βαλκάνια και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αφ’ ετέρου ότι αποτελούν το προκάλυμμα επιχειρήσεων των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών.

Η κατ’ ιδίαν επίσκεψη στον υπουργό Παιδείας

Ας ξεκινήσουμε με την επίσκεψη στον υπουργό Παιδείας. Επρόκειτο για πρώτη φορά μεταπολεμικά (και πιθανόν για πρώτη φορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις) που συναντήθηκε σε ξεχωριστή συνάντηση ανώτατος Τούρκος αξιωματούχος με τον υπουργό Παιδείας. Στη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου αναφέρθηκε το ελάχιστα διαφωτιστικό: «συζητήθηκαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος». Με δεδομένες τις εκατέρωθεν αρμοδιότητες η συζήτηση θα αφορούσε δυνητικά:

• Σε εκπαιδευτικά και θρησκευτικά ζητήματα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη (που είναι αποκλειστικό θέμα της ελληνικής πολιτείας).
• Σε εκπαιδευτικά ζητήματα της ελληνικής μειονότητας σε Κωνσταντινούπολη και Ίμβρο (που κανονικά χειρίζεται το υπουργείο Εξωτερικών διότι αφορούν σε μία άλλη χώρα).
• Σε συνδυασμό των ανωτέρω ζητημάτων για τις δύο μειονότητες (και πάλι θέμα πρωτίστως του υπουργείου Εξωτερικών). Επιπλέον, εδώ και πολλά χρόνια κυρίως η αριστερά διατείνεται -ορθώς- ότι τα θέματα αυτά δεν εμπίπτουν στον κανόνα της αμοιβαιότητας.
• Σε πολιτισμική παρουσία της Τουρκίας στην Ελλάδα μέσω της δημιουργίας κάποιου ιδρύματος. Πάλι αυτό είναι θέμα πρωτίστως του υπουργείου Εξωτερικών.

Από τα ανωτέρω ερωτήματα είναι προφανής η εισπήδηση του υπουργείου Παιδείας σε θέματα που χειρίζεται το υπουργείο Εξωτερικών. Υπενθυμίζεται απλώς ότι το 2015 ο Αριστείδης Μπαλτάς, ως υπουργός Παιδείας του ιδίου κυβερνητικού συνασπισμού κομμάτων, είχε επιστρέψει επιστολή που του είχε στείλει απ’ ευθείας η τουρκική πρεσβεία. Είχε επισημάνει ότι η αλληλογραφία γίνεται δια του υπουργείου Εξωτερικών.

Ευθεία παρέμβαση στη Θράκη

Στο διεθνές δίκαιο υπάρχει ένας εθιμικός κανόνας που απαγορεύει την εμπλοκή μίας χώρας στα εσωτερικά θέματα μίας άλλης. Αυτό ισχύει πρωτίστως κατά τη διάρκεια επισκέψεων αξιωματούχων ενός κράτους σε ένα άλλο. Η υποχρέωση μη εμπλοκής δεν σημαίνει ότι ο αξιωματούχος οφείλει να αλλάξει τις απόψεις του για την κατάσταση που επικρατεί στο κράτος που επισκέπτεται. Δεν προβαίνει, όμως, σε κινήσεις που αμφισβητούν την εσωτερική έννομη τάξη του άλλου κράτους και δεν προκαλεί εν όσω βρίσκεται στο σπίτι της άλλης πλευράς. Ο Χακάν Τσαβούσογλου παραβίασε ευθέως αυτόν τον κανόνα του διεθνούς δικαίου:

• Επισκέφθηκε και εκφώνησε και λόγους στους δύο συλλόγους («Τουρκική Ένωση Ξάνθης» και «Τουρκική Νεολαία Κομοτηνής») που κατά το ελληνικό δίκαιο -καλώς ή κακώς, αδιάφορο- δεν υφίστανται νομικά με το συγκεκριμένο όνομα.
• Παρακάθισε σε δείπνο που παρέθεσε η «Ανώτατη Συμβουλευτική Μειονοτική Επιτροπή», ένα εντελώς άτυπο όργανο που προσπαθεί να καθοδηγήσει τη μειονότητα και καθοδηγείται από το τουρκικό προξενείο Κομοτηνής.
• Επισκέφθηκε το γραφείο του δήθεν «εκλεγμένου μουφτή» Αχμέτ Μετέ που έχει διορισθεί από το τουρκικό προξενείο Κομοτηνής και δεν αναγνωρίζεται από το ελληνικό κράτος. Ακολούθως σε όλη σχεδόν την περιοδεία του συνοδευόταν από τους δύο ψευδομουφτήδες που λειτουργούσαν ως προπομποί του.
• Επέκρινε σε ανοιχτές δημόσιες συναθροίσεις την ελληνική πολιτική ενώπιον ελλήνων πολιτών. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε ότι “ἡ Ἑλλάδα γιά νά λέγεται εὐρωπαϊκή χώρα πρέπει νά σέβεται τή δημοκρατία” και να αντιμετωπίζει τους μειονοτικούς “ὡς πρώτης κατηγορίας πολίτες κι ὄχι ὅπως γίνεται μέχρι τώρα”. Διαβεβαίωσε ότι «εμείς, ως μητέρα πατρίδα, ως Τουρκία, δεν θα σας αφήσουμε μόνους σας και δεν σας αφήσαμε». Επεσήμανε μάλιστα ότι «ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός μου δεν εμπιστεύτηκαν αυτό το καθήκον [του αντιπροέδρου] σε μένα επειδή είμαι εγώ, αλλά επειδή είμαι ένας βουλευτής της Προύσας, που κατάγεται από τη Δυτική Θράκη».
• Στα χωριά Κένταυρος και Εχίνος η περιοδεία έμοιαζε με προεκλογική φιέστα του κυβερνώντος κόμματος στην Τουρκία. Αεροπανό με φωτογραφία τον Ερντογάν αναφερόταν στον «πρόεδρο της Δημοκρατίας και ελπίδα των ανά τον κόσμο μουσουλμάνων κύριο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν». Άλλο πανό καλούσε τον Ερντογάν «για τσάι στα Βαλκάνια». Τέλος, ένα άλλο αεροπανό αναφερόταν στην Τουρκία ως «μητέρα-πατρίδα».

Εθνικιστικές περιοδείες

Το ενδιαφέρον της Τουρκίας για τη μουσουλμανική μειονότητα είναι σεβαστό. Η μία από τις τρεις εθνοτικές ομάδες της μειονότητας έχει τουρκική εθνική συνείδηση. Αυτό δεν δίνει πράσινο φως σε όποιον έρχεται από την Τουρκία να κάνει εθνικιστικές περιοδείες και να αμφισβητεί ευθέως την ελληνική έννομη τάξη.

Ας δούμε το παράδειγμα του Ερντογάν όταν το 2004 επισκέφθηκε ως νέος πρωθυπουργός τη Θράκη επιστρέφοντας από επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα. Κατά την παραμονή του εκεί σεβάσθηκε τους βασικούς κανόνες του διεθνούς δικαίου περί μη εμπλοκής στα εσωτερικά μίας άλλης χώρας. Δεν επισκέφτηκε τους ψευδομουφτήδες στο χώρο τους ούτε και τους συλλόγους που δεν αναγνωρίζονται από το ελληνικό κράτος.

Επιπλέον, κάλεσε τους «ομόθρησκους του» και «αδέλφια του της μειονότητας» «να σέβονται τους νόμους του Ελληνικού Κράτους, να νιώθουν τυχεροί που είναι Ευρωπαίοι πολίτες και να λειτουργούν ως γέφυρα φιλίας με την Τουρκία». Σε όλο το ταξίδι του συνοδευόταν από τον τότε υφυπουργό Εξωτερικών Ευρυπίδη Στυλιανίδη.

Είναι προφανές ότι τέτοιες επισκέψεις στη Θράκη δεν πρέπει να επαναληφθούν.

Υ.Γ. Για να καταδειχθεί η σημασία όλων των ανωτέρω ας σκεφθούμε πως θα αντιμετώπιζε η τουρκική κυβέρνηση τα παρακάτω υποθετικά:

Μετά το πέρας της επισκέψεώς του στην Άγκυρα, ο κ. Καμμένος μετέβη στη Νοτιανατολική Τουρκία. Συναντήθηκε με τους εκλεγμένους δημάρχους που απέλυσε η τουρκική κυβέρνηση μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 και μαζί τους έκανε περιοδεία στην περιοχή. Σε ένα κουρδικό χωριό ο κόσμος τον υποδέχθηκε με πανό όπου ήταν τυπωμένη φωτογραφία του με τη φράση: «Καλωσορίζουμε τον υπουργό Εθνικής Άμυνας της Ελλάδος που είναι η μεγάλη μας σύμμαχος». Σε ένα άλλο χωριό υπήρχε φωτογραφία του Έλληνα πρωθυπουργού με τη φράση: «Ζήτω ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, η ελπίδα των ανά τον κόσμο αριστερών». Ο κ. Καμμένος ευχαρίστησε με δημόσια ομιλία του τους Κούρδους και ανέφερε ότι «η Τουρκία πρέπει να πάψει να τους αντιμετωπίζει ως πολίτες δευτέρας κατηγορίας όπως κάνει μέχρι σήμερα» …