Η Τουρκία “κερνάει” στο Ισραήλ τεμάχια της Κυπριακής ΑΟΖ και προτείνει συμφωνία

Η ισραηλινή εφημερίδα Israel Hayom αναφέρει ότι μία νέα, ανεπίσημη, τουρκική πρόταση προς το Ισραήλ  για  ορισμό ΑΟΖ που αφήνει απ΄έξω την Κυπριακή Δημοκρατία, θα δημοσιευθεί αύριο (Δευτέρα) στο ισραηλινό ακαδημαϊκό περιοδικό Turkeyscope  (εκδίδεται από το Κέντρο Moshe Dayan στο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ).

Ο πρόταση είναι του  αντιναύαρχου Τζιχάτ Γιαϊτζί, αρχιτέκτονα του τουρκολιβυκού μνημονίου, και οι πρώτες αντιδράσεις Ισραηλινων αξιωματούχων είναι ότι “θέλουμε βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία, ειδικά αν εγκαταλείψει την Χαμάς, αλλά αποκλείεται συμφωνία για ΑΟΖ που αφήνει απ΄έξω την Κύπρο”.

Προσπάθειες προσεταιρισμού

Ισραηλινά μέσα προδημοσιεύουν σήμερα την πρόταση του Τούρκου στρατιωτικού και τις πρώτες αντιδράσεις του Ισραήλ. Πρόκειται για την δεύτερη κλινηση «συμφιλίωσης», καθώς προ τετραμήνου Τούρκοι αξιωματούχοι έστειλαν στους Ισραηλινούς ομολόγους τους ένα σαφές μήνυμα ότι η Άγκυρα επιθυμεί να ξεκινήσει συνομιλίες για το θέμα της ενέργειας. Λόγω της πανδημίας στο Ισραήλ (ή και για πολλούς άλλους λόγους) η άτυπη εκείνη προσέγγιση δεν είχε συνέχεια.

Η επόμενη κίνηση έγινε πρόσφατα (τέλη Οκτωβρίου ή αρχές Νοεμβρίου) και μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας αναφέρθηκαν τότε σε μυστικές συνομιλίες μεταξύ αξιωματούχων της Μοσάντ και του αρχηγού της ΜΙΤ για “θέματα ασφαλείας”. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα και σε αυτές τις συνομιλίες εκφράσθηκε ατύπως η επιθυμία του Ερντογάν να βελτιωθούν οι σχέσεις των δύο χωρών. Τους τελευταίους μήνες ο Ερντογάν αποφεύγει συστηματικά να εκφρασθεί εχθρικά προς το Ισραήλ.

Κερνάει  με ξένα κόλλυβα – Η Κύπρος πουθενά… 

Τα θαλάσσια σύνορα που προτείνει ο Γιαϊτζί μεταξύ των δύο χωρών είναι εις βάρος της Δημοκρατίας της Κύπρου. Η πρότασή του κατά τα άλλα είναι “φωτοτυπία” του τουρκολιβυκού συμφώνου  που υπεγράφη στην Τρίπολη τον περσινό Νοέμβριο

«Οι Έλληνες είναι ήδη εξοργισμένοι γιατί αποκόπηκε (με το τουρκολιβυκό) η συνεκτικότητα με την Κύπρο δια θαλάσσης, οπότε φαντάζεσθε τις αντιδράσεις για μια ανάλογη  συμφωνία με το Ισραήλ που θα έκανε τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα για την Αθήνα και τη Λευκωσία», σχολιάζουν Ισραηλινοί αξιωματούχοι.

Ο πρώην Τούρκος ναύαρχος προτείνει την παραχώρηση στο Ισραήλ των τεμαχίων 8, 9, 11 και 12, που ανήκουν στην κυπριακή ΑΟΖ. Το θαλάσσιο τεμάχιο 12 είναι το οικόπεδο Αφροδίτη, βορειοδυτικά του Λεβάθιαν, που ανήκει στο Ισραήλ και στο οποίο δραστηριοποιείται η ισραηλινή εταιρεία Delek και η αμερικανικές Shell και Noble Energy.

Η συγκεκριμένη περιοχή θεωρείται -μέχρι στιγμής- η πιο πλούσια σε κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ανατ. Μεσόγειο. Σύμφωνα με τον Γιαϊτζί, τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου στην περιοχή των οικοπέδων Yishai-Αφροδίτης είναι υπό αμφισβήτηση, παρά τις συμφωνίες που έχουν υπογράψει οι δύο χώρες. Με αυτή τη “λογική”,  ο Γιαϊτζί προτείνει μία συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, αφήνοντας την Κύπρο απ΄έξω.

Το Ισραήλ

Ως πιθανό όφελος για το Ισραήλ, ο Γιαϊτζί αναφέρει τη δυνατότητα διασύνδεσης του ισραηλινού αγωγού με τον ήδη υπάρχοντα τουρκικό αγωγό. Σύμφωνα με τον Γιαϊτζί, αυτή η επιλογή θα ήταν «πολύ πιο πρακτική και φθηνή για το Ισραήλ σε σύγκριση με το έργο EastMed».

Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης υποστηρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε για την Ελλάδα και την Κύπρο «μια νέα εισβολή» και  «οποιαδήποτε ισραηλινή συναίνεση στην πρόταση Γιαϊτζί, σίγουρα θα πυροδοτούσε έντονες αντιδράσεις σε Ελλάδα και Κύπρο. Πρώτα απ’ όλα, θα έβλεπαν οποιαδήποτε ισραηλινοτουρκική σύμπραξη ως εισβολή στα χωρικά τους ύδατα. Δεύτερον, μία τέτοια συμφωνία με την Τουρκία θα αποτελούσε επίσης αναγνώριση της θέσης της Τουρκίας για την ΑΟΖ των ελληνικών νησιών, ειδικά της Ρόδου και του Καστελόριζου. Τέλος, θα έθετε υπό αίρεση ακόμη και τις σχέσεις του Ισραήλ με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

«Ο πρίγκιπας των Εμιράτων Mohammed bin Zayed υπέγραψε πρόσφατα αμυντικό σύμφωνο με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ πέρα από αυτό, οι εντάσεις μεταξύ των ΗΑΕ και του Ερντογάν και των εταίρων του στο Κατάρ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πραγματική διπλωματική ρήξη μεταξύ Ισραήλ και ΗΑΕ» γράφει η  Israel Hayom.

Αποκλείεται με την Κύπρο “εκτός”

Σχολιάζοντας την τουρκική πρόταση ανώτερος ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε στην ίδια ισραηλινή εφημερίδα ότι «ενώ η βελτίωση των σχέσεων με την Άγκυρα αποτελεί μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, κάθε πρόταση ωστόσο εις βάρος της Κύπρου δεν είναι καν συζητήσιμη. Η Κύπρος είναι σύμμαχος του Ισραήλ και τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ των χωρών αναγνωρίζονται από τα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Kαι ο συντάκτης

«Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες αναφορές για προσέγγιση μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών των δύο χωρών, η πρόταση του Γιαϊτζί δείχνει ξανά την επιθυμία της Άγκυρας για βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ», γράφει ο συντάκτης του Turkeyscope, Dr. Hay Eytan Cohen Yanarocak, προσθέτοντας ότι «για να αναβαθμίσουν οι δύο χώρες τις σχέσεις τους σε σημείο πραγματικής ομαλοποίησης, πρέπει να εφαρμοστούν μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, τα οποία πριν από όλα απαιτούν την επάνοδο διπλωματικών αντιπροσωπειών».

«Για οποιασδήποτε σχέση που βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, η Τουρκία πρέπει να αλλάξει τη ρητορική της απέναντι στο Ισραήλ. Πέρα από αυτό, η Άγκυρα πρέπει να διαλύσει τη στενή σχέση της με τη Χαμάς. Εάν το κάνει αυτό ο Ερντογάν, είναι λογικό η Ιερουσαλήμ να προσπαθήσει να βρει τρόπους αναζωογόνησης της σχέσης, όπως συνέβη και στο παρελθόν», εκτιμά ο ίδιος.