Στο βάλτο της πανδημίας η Δύση – Φουλ το γκάζι η Κίνα

Την ώρα που όλος ο πλανήτης περιμένει την οικονομική ανάσα που προσδοκά ότι θα φέρει ο μαζικός εμβολιασμός, η Κίνα φαίνεται να έχει ξεπεράσει οριστικά την κρίση που προκάλεσε η πανδημία. Ο Νοέμβριος υπήρξε ένας εξαιρετικός, για τα δεδομένα της χρονιάς, μήνας, ως προς τις οικονομικές επιδόσεις της Κίνας.

Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε 7% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019 και οι πωλήσεις λιανικής αυξήθηκαν 5%. Οι εξαγωγές επίσης ανέβηκαν κατά 21,1%, το μεγαλύτερο ποσοστό που σημειώθηκε από το Φεβρουάριο του 2018, δίνοντας και σημαντική ώθηση στο εμπορικό πλεόνασμα της χώρας. Η ανεργία παραμένει στα ίδια επίπεδα με το Δεκέμβριο του 2019, ήτοι 5,2%.

Όπως είναι γνωστό, από το β’ τρίμηνο του 2020 η κινεζική οικονομία βρίσκεται σε ανάπτυξη, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη βιομηχανία και την εξαγωγική δραστηριότητα. Ως προς τη βιομηχανική παραγωγή ξεχωρίζουν οι κατηγορίες του εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας και του βιομηχανικού εξοπλισμού, τα οχήματα έργων υποδομής (φορτηγά, εκσκαφείς κ.λπ., που δείχνουν τη δυναμική του κλάδου κατασκευών) κ.ά. Ανάκαμψη παρουσίασε και η αγορά ηλεκτρικών οχημάτων της Κίνας.

Το γ’ τρίμηνο έκλεισε με αύξηση 4,9%, ενώ το δ’ τρίμηνο εκτιμάται ότι θα φτάσει περίπου το 5,7% του ΑΕΠ. Πάντως, οι εκτιμήσεις για το τελικό ποσοστό μεγέθυνσης της κινεζικής οικονομίας το 2020 κινούνται γύρω στο 2,1% (Oxford Economics), με το 2021 να “εκτοξεύεται” στο 8,1%.

Σημειωτέον, με βάση τις προβλέψεις του ΔΝΤ του Οκτωβρίου, οι ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου θα κλείσουν το έτος με αρνητικό πρόσημο: -5,8% οι ΗΠΑ, -8,3% η Ευρωζώνη, -5,3% η Ιαπωνία, -7,1% ο Καναδάς, -9,8% το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η καταναλωτική δαπάνη, ένας δείκτης στον οποίο το Πεκίνο επιθυμεί διακαώς να δώσει έμφαση, δεν φαίνεται να παρουσιάζει την ίδια επαναφορά με τους άλλους δείκτες. Στους 11 πρώτους μήνες του 2020 παραμένει μειωμένος κατά 4,8% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2019. Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση Σι προωθεί νέα πρωτοβουλία για την τόνωση της εσωτερικής ζήτησης με μια σειρά μεταρρυθμίσεων.

Νέα εποχή, νέες πολιτικές

Πρόκειται για αντιμετώπιση δομικών προβλημάτων της οικονομίας, όπως η εισοδηματική ανισότητα που παρατηρείται ανά γεωγραφική περιφέρεια και ανά τομέα της οικονομίας, ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας και αλλαγές στο καθεστώς χρήσης και ιδιοκτησίας γης. Στόχος των Κινέζων είναι να εξισορροπήσουν τη “σύνθεση” της οικονομικής απόδοσης της χώρας, δίνοντας ώθηση στην κατανάλωση. Είναι ενδεικτικό ότι, στο 11μηνο ήταν ο μόνος μειωμένος δείκτης, την ώρα που η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε 2,3%, οι επενδύσεις σε πάγια περιουσιακά στοιχεία 2,6% και οι εξαγωγές 3,7%.

Αν και παλαιότερα η κινεζική κυβέρνηση εφάρμοζε πολιτική επιδότησης για την αγορά καταναλωτικών αγαθών, αυτή τη φορά τα μέτρα στήριξης (μέρος του συνολικού πακέτου 506 δισ. δολαρίων ή 4% του ΑΕΠ της χώρας) περιλάμβαναν κυρίως εκπτώσεις φόρου και καταναλωτικά κουπόνια. Σε πολλές περιοχές της Κίνας η διείσδυση αγαθών όπως οικοσκευές και αυτοκίνητα είναι αρκετά υψηλή, με αποτέλεσμα οι επιδοτήσεις που στοχεύουν σε αυτά τα είδη να μην έχουν πια την ίδια αποτελεσματικότητα.

Σύμφωνα με τις αναλύσεις των οικονομολόγων της χώρας, η βελτίωση της ιδιωτικής κατανάλωσης δεν μπορεί να γίνει εν μία νυκτί, αλλά προϋποθέτει την επίλυση προβλημάτων όπως η ανισότητα στα εισοδήματα, η κοινωνική ασφάλιση αλλά και ο τομέας της στέγασης, μέσω της σταθεροποίησης των τιμών των ακινήτων, οι οποίες τους τελευταίους μήνες αυξάνονταν.

Αξίζει αν σημειωθεί ότι σύμφωνα με την αρμόδια επιτροπή ανάπτυξης και μεταρρυθμίσεων, υπεύθυνη για το 14ο πενταετές πλάνο για την κινεζική οικονομία (επισήμως θα εγκαινιαστεί το Μάρτιο του 2021), η Κίνα αναμένεται να εξελιχθεί σύντομα στη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά του κόσμου, ξεπερνώντας και τις ΗΠΑ.

Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί ένα φιλόδοξο, γιγαντιαίο πακέτο δημοσίων επενδύσεων 1,4 τρισ. δολαρίων στις ψηφιακές υποδομές, περιλαμβάνοντας τα δίκτυα 5G, βιομηχανικές συνδέσεις, μεταφορές Intercity, κέντρα δεδομένων, τεχνητή νοημοσύνη, σταθμοί ενέργειας υπερυψηλής τάσης και νέοι σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.

Σκληρός ανταγωνισμός

Οι εξελίξεις του τελευταίου εξαμήνου δείχνουν ότι η πανδημία όχι μόνο δεν άμβλυνε τις αντιθέσεις μεταξύ Κίνας και Δύσης αλλά κατέστησε πιο φανερό τον ανταγωνισμό που επιδεικνύει η πρώτη. Είναι ενδεικτικά τα όσα αναφέρει η Ερευνητική Υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε σχετικό υπόμνημα, για την οικονομική ανάκαμψη της Κίνας.

Μεταξύ άλλων, παρατηρεί ότι το Πεκίνο «συνέδεσε τον τομέα της ασφάλειας με αυτόν της υγείας. Έχει, καθώς φαίνεται, επιτυχώς περιορίσει τον ιό, την ώρα που οι περισσότερες χώρες εξακολουθούν να δίνουν τη μάχη με τη νόσο. Η Κίνα επανήλθε πρώτη από το lockdown και η οικονομία της εισήλθε σε ανάκαμψη τύπου V. Όπως και το 2008, η Κίνα ηγείται της παγκόσμιας ανάκαμψης και θα έχει στρατηγικά οφέλη από το ρόλο αυτό».

Το κείμενο αναγνωρίζει τις προσπάθειες της Κίνας στην κατεύθυνση της «μεγαλύτερης αυτάρκειας σε στρατηγικούς τομείς, κάτι που χρειάζεται μεγάλες δομικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις για να εξαπολύσει την αγοραστική δύναμη των χαμηλότερης κατηγορίας καταναλωτών της και την εγγενή προσπάθεια για καινοτομικά τεχνολογικά επιτεύγματα».

Στο πλαίσιο αυτή, η Ευρωπαϊκή Ένωση, και η Δύση συνολικά, θα έχει να αντιμετωπίσει ακόμα εντονότερο ανταγωνισμό από το Πεκίνο, στην προσπάθειά της να διαφοροποιήσει την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού ώστε να μειώσει την εξάρτησή της από αυτό. Παρόλα αυτά, το πιθανότερο σενάριο είναι το 2020 η Κίνα να έχει «αντικαταστήσει τις ΗΠΑ ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ». Εν όψει αυτού, αμερικανικές αντιδράσεις, όπως νέοι μηχανισμοί κυρώσεων, θα φέρουν αντιμέτωπη, για άλλη μια φορά, την Ευρώπη με την Αμερική…