Ουρά έξω από την πόρτα του Ισραήλ – Μετά τις μοναρχίες και την Τουρκία άνοιγμα και από το Πακιστάν

Μια εξομάλυνση των σχέσεων Ισραήλ και Πακιστάν αν τελικά επιβεβαιωθούν οι σχετικές φήμες, αναμένεται να μεταβάλλει το γεωπολιτικό σκηνικό στη Μέση Ανατολή, και να δώσει μεγάλη ώθηση στο κίνημα νομιμοποίησης του Ισραήλ, μετά τις συμφωνίες ειρήνευσης που έχει υπογράψει με Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν και την προσέγγιση με την Τουρκία.

Το Πακιστάν σύμφωνα με ρεπορτάζ της ισραηλινής ιστοσελίδας Nziv, βρίσκεται σε μυστικές συνομιλίες με το Ισραήλ. Στις 20 Νοεμβρίου ο Σαίντ Μπουχάρι σύμβουλος του πρωθυπουργού του Πακιστάν Ίμραν Χαν, προσγειώθηκε στο Τέλ-Αβιβ και μεταφέρθηκε απευθείας στο υπουργείο Εσωτερικών στην Ιερουσαλήμ. Ο πακιστανός αξιωματούχος εικάζεται ότι μετέφερε ένα μήνυμα από τον Χαν, ο οποίος φέρεται έχει πάρει την απόφαση, να ξεκινήσει διπλωματικές επαφές με το Ισραήλ.

Ο Μπαχάρι συναντήθηκε και με τον επικεφαλής της Μοσάντ Γιόσι Κοέν, στον οποίο και παρέδωσε μυστική επιστολή. Η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα ασκούν, σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα, μεγάλη πίεση στο Πακιστάν, για να αναγνωρίσει το Ισραήλ, αλλά το Παλαιστινιακό αποτελεί μέχρι στιγμής, την κόκκινη γραμμή του Ισλαμαμπάντ. Οι φήμες για την επίσκεψη Μπαχάρι προκάλεσαν αντιδράσεις και διαψεύσεις από την πλευρά της πακιστανικής κυβέρνησης.

Ο πρωθυπουργός Χαν, δήλωσε σε συνέντευξή του ότι, «δεν θα αναγνωρίσουμε ποτέ το Ισραήλ έως ότου οι Παλαιστίνιοι αποκτήσουν τα δικαιώματά τους». Το Πακιστάν τάσσεται υπέρ της λύσης δυο κρατών στο Παλαιστινιακό, βάσει των σχετικών ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας που αναφέρονται στα σύνορα προ του 1967. Επίσης, ο υπουργός Εξωτερικών Σαχ Μεχμούντ Κουρέσι απέρριψε τις φήμες, ότι η χώρα του δέχεται πιέσεις για να ομαλοποιήσει τις σχέσεις με το Ισραήλ.

Τα γεωπολιτικά δεδομένα αλλάζουν στη Μέση Ανατολή καθώς ο αραβικός κόσμος από ισχυρός υποστηρικτής του αντί-σιωνισμού, έχει μεταβάλλει την στάση του και προσεγγίζει το Ισραήλ. Η Σαουδική Αραβία αποτελεί μια από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες του Πακιστάν και έχει τη δυνατότητα να πιέσει την Ισλαμαμπάντ για να επανεξετάσει την εξωτερική πολιτική της προς το Τέλ-Αβιβ. Η Σαουδική Αραβία έδωσε το 2018 στο Πακιστάν, δάνειο ύψους 3 δισ. δολαρίων με διάρκεια αποπληρωμής τριών ετών, για να μπορέσει να αποτρέψει την οικονομική κρίση που αντιμετώπιζε.

Πακιστάν και μοχλοί πίεσης 

Το Ισλαμαμπάντ γνωρίζει ότι μια συμφωνία με το Ισραήλ θα το βοηθήσει να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία, η οποία σταμάτησε την οικονομική βοήθεια και τις εξαγωγές πετρελαίου προς το Πακιστάν. Τα τελευταία χρόνια, οι σχέσεις του Πακιστάν με τη Σαουδική Αραβία έχουν επηρεαστεί αρνητικά, από το γεγονός ότι το Ριάντ έχει υιοθετήσει μια πιο ήπια στάση προς τις πολιτικές της Ινδίας προς το Κασμίρ.

Ταυτόχρονα, οι σχέσεις του Πακιστάν με τα Εμιράτα έφτασαν και αυτές σε χαμηλό σημείο επειδή το Αμπού Ντάμπι σταμάτησε να παρέχει βίζα σε πολίτες του Πακιστάν. Τα Εμιράτα από τον Νοέμβριο υιοθέτησαν απόφαση να μην δίνουν βίζες σε εργάτες και τουρίστες από δώδεκα χώρες.

Η πακιστανική κυβέρνηση αισθάνεται απογοητευμένη από την αυξανόμενη εμπλοκή της Ινδίας με τον αραβικό κόσμο, ο οποίος έχει μετατοπίσει την παραδοσιακή υποστήριξη προς το Πακιστάν, σε θέματα που σχετίζονται με το Κασμίρ. Αντίθετα, η Τουρκία στηρίζει το Πακιστάν στη διαμάχη του με την Ινδία για την αμφισβητούμενη περιοχή.

Σχέσεις με Τουρκία

Ξένα δημοσιεύματα εμφάνιζαν την Τουρκία να θέλει να μεταφέρει κάποιες μονάδες ισλαμιστών εξτρεμιστών μαχητών από τη Συρία στο Κασμίρ και όσοι από αυτούς δέχονταν θα έπαιρναν μισθό 2.000 δολάρια. Ο Ίμραν Χαν τρέφει εκτίμηση για τον Ταγίπ Ερντογάν, κυρίως από τότε που ανέφερε το θέμα του Κασμίρ στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.

Πακιστάν και Τουρκία συνεργάζονται και στο αμυντικό τομέα και με ανταλλαγή εκπαίδευσης στελεχών των ενόπλων δυνάμεων. Στην Τουρκία από το 2000 έχουν εκπαιδευτεί περίπου 1.500 Πακιστανοί στρατιώτες. Η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στο Πακιστάν μετά την Κίνα. Επίσης τον Οκτώβριο του 2018, το ναυτικό του Πακιστάν παρέλαβε ένα δεξαμενόπλοιο 17.000 τόνων, το οποίο κατασκευάστηκε σε συνεργασία με την τουρκική εταιρεία άμυνας STM.

Το Πακιστάν, αντέδρασε άμεσα και στις κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην Τουρκία, για την αγορά συστοιχιών του ρωσικού αντιπυραυλικού-αντιαεροπορικού συστήματος S-400. Η Άγκυρα εκτιμάει ότι η επέκταση των στρατηγικών δεσμών με το Πακιστάν συνέβαλε στην αύξηση της επιρροής της στην Ασία και ότι προσφέρεις νέες επιλογές στην προώθηση της εξωτερικής πολιτική της.

Ωστόσο, πρέπει να επισημάνουμε ότι και η Τουρκία επιδιώκει και αυτή επανεκκίνηση των σχέσεών της  με το Ισραήλ. Έχουν αναφέρει μυστικές συναντήσεις ανώτατων αξιωματούχων των μυστικών υπηρεσιών των δύο χωρών και ο Ερντογάν έχει επιλέξει και πρέσβη για το Ισραήλ, μόλις αποκατασταθούν οι σχέσεις με την Τουρκία.

Εσωτερικές αντιδράσεις

Το Πακιστάν έχει υιοθετήσει ένα δημόσιο εχθρικό λογο, προς το Ισραήλ εξαιτίας του Παλαιστινιακού, αλλά στο παρελθόν υπήρξαν κάποιες μυστικές επαφές μεταξύ των δύο χωρών. Μια εξομάλυνση των σχέσεων του Πακιστάν με το Ισραήλ θα το εντάξει στον άξονα Σαουδικής Αραβίας, Εμιράτων, Μπαχρέιν, που θα το απομακρύνει από τη συμμαχία που έχει με την Τουρκία και το Ιράν. Η συμμαχία του Ισραήλ με τα αραβικά κράτη έχει στόχο το Ιράν, αλλά υπάρχουν και αντικρουόμενα συμφέροντα με την Τουρκία, καθώς ανταγωνίζονται για επιρροή στη Μέση Ανατολή.

Το Πακιστάν έχει να αντιμετωπίσει και έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό του, καθώς ισλαμικές εξτρεμιστικές οργανώσεις έχουν ισχυρά ερείσματα στην κοινωνία και τη δυνατότητα να κινητοποιούν τις μάζες. Ίσως είναι δύσκολο για το Ισλαμαμπάντ να αλλάξει την εξωτερική του πολιτική προς το Ισραήλ, σε αντίθεση με τις αραβικές χώρες που έχουν εξομαλύνει τις σχέσεις του με Ισραήλ, οι οποίες είναι πολύ πιο ανεπτυγμένες και δεν έχουν να αντιμετωπίσουν δυναμικές ισλαμιστικές τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως το Πακιστάν.

Μια εξομάλυνση των σχέσεων Πακιστάν-Ισραήλ αναμένεται να αποφέρει στην Ισλαμαμπάντ οικονομικά και διπλωματικά οφέλη. To Ισραήλ θα πρέπει να διατηρήσει κάποια ισορροπία στις σχέσεις με Νέο Δελχί και Πακιστάν, ενώ τώρα υπάρχει μόνο η Ινδία. Το Πακιστάν θα αποκτήσει πρόσβαση στον ισραηλινό αμυντικό εξοπλισμό. Το Ισραήλ θα μπορεί να βοηθήσει το Πακιστάν στη γεωργία και να του παρέχει και άλλες τεχνολογίες. Το Πακιστάν δεν έχει λόγους άμεσης σύγκρουση με το Ισραήλ και ούτε θεωρείται απειλή η μια χώρα για την άλλη.