Όταν ο “Αττίλας” αγαπούσε τη μουσική!

Η αφήγηση μοιάζει με μαυρόασπρη ταινία του Αγγελόπουλου, με λίγους πρωταγωνιστές και πολλούς κομπάρσους. Το τοπίο μιας ερημωμένης πόλης, εγκαταλειμμένης. Αργόστροφες κινηματογραφικές εικόνες να εναλλάσσονται. Να ακούγονται φωνές, μιας ζωντανής πόλης και την ίδια ώρα να κυριαρχεί σκοτάδι και ερημιά, που προκαλούν φόβο. Ετοιμόρροπα κτήρια, ερειπωμένοι δρόμοι και ένας ξεπεσμένος θίασος «περιπλανώμενων ηθοποιών ταλαιπωρημένων από τη βία της εθνικής ιστορίας, στους δρόμους μιας χώρας διαρκώς διχασμένης…», όπως και η περιγραφή του Αγγελόπουλου στον Θίασο.

Η περιγραφή αφορά, όμως, μια άλλη ιστορία. Της κατεχόμενης Αμμοχώστου. Κλειστή περιοχή της Αμμοχώστου, 1975 ή 1976 και οι λεηλασίες δεν είχαν σταματήσει. Το πλιάτσικο ήταν καθημερινό, ένα τουρνέ των σφετεριστών και των κλεφτοκοτάδων. Ο νικητής, ο κατακτητής, αρπάζει λάφυρα. Τα πάντα στριμώχνονται στα στρατιωτικά καμιόνια. Χρήσιμα και μη. Η μοιρασιά γίνεται στη συνέχεια και προτεραιότητα είχαν οι βαθμοφόροι και οι πολιτικοί, οι παράγοντες.

Ο Ερντίντς Γκιουντούζ, αρθρογράφος της τουρκοκυπριακής εφημερίδας “Γενίντουζεν”, περιγράφει σήμερα μια προσωπική του εμπειρία, σε άρθρο του (21.11.2020, μετ. ΓΤΠ). Του είχε ανατεθεί, όπως αναφέρει, το καθήκον από τον κατοχικό στρατό να μαζευτούν τα μουσικά όργανα που υπήρχαν στην πόλη. Ήταν η πρώτη του επίσκεψη μετά τον πόλεμο, στην “πόλη φάντασμα”, όπως την περιγράφει. Το φορτηγό ξεκίνησε το πλιάτσικο πρώτα από τα μουσικά καταστήματα και μετά στα σπίτια. Αυτή ήταν η άνωθεν οδηγία, εκείνες τις ημέρες.

«Μαζεύαμε κάθε όργανο που βρίσκαμε και το φορτώναμε στο φορτηγό. Ύστερα ήρθε η σειρά των πιάνων. Δεν είχαμε μπορέσει να βρούμε πολλά στα μουσικά καταστήματα. Η βασική πηγή για πιάνα ήταν μερικά μουσικά σχολεία. Ύστερα αρχίσαμε να μπαίνουμε στα σπίτια. Δεν μπορώ να θυμηθώ πόσα πιάνα ακριβώς βγάλαμε από το Βαρώσι με αυτά που βρήκαμε στα σπίτια. Αυτό που θυμάμαι ακριβώς ήταν, ότι κατά τη διάρκεια της περιφοράς μας συμμετείχε και ένα στρατιωτικό φορτηγό στην ομάδα μας και ότι με διαταγή του αρχιλοχία φορτώθηκαν σε εκείνο το φορτηγό 4-5 πιάνα και μουσικά όργανα που μάζεψα από τα μουσικά καταστήματα…».

Όπως είχε ακούσει τότε, μέσα από τους ψιθύρους, τις διαδόσεις που αναπτύσσονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα σε περιόδους κρίσης, πολέμων, τα πιάνα εστάλησαν στην Τουρκία με ένα στρατιωτικό φορτηγό αεροπλάνο για να δοθούν δώρο στην τουρκική ελίτ. Όπως είναι γνωστό η τουρκική ελίτ… είχε έφεση πάντα στη μουσική και συνήθιζε να… παίζει πιάνο.
Πιάνα λάφυρα πολέμου, που τα έκλεψαν από σπίτια, μαγαζιά, σχολεία, μετά που οι ιδιοκτήτες εκδιώχθηκαν διά της βίας από τα σπίτια τους.

Η Αμμόχωστος έρμαιο του Αττίλα

Τα πρώτα χρόνια του πολέμου, η αύρα των ιδιοκτητών βρισκόταν ακόμη στα σπίτια τους, ενώ μέχρι σήμερα είναι μέσα κλεισμένη η ψυχή τους. Οι Αττίλες, δεν επηρεάζονται από όλα αυτά. Ψιλά γράμματα. Φρόντιζαν για την άρχουσα τάξη στην Τουρκία. Φρόντιζαν για να στέλνονται δώρα από το μέτωπο. Όπως κουβαλούσε, ο Χίτλερ τα χρυσαφικά και τα κειμήλια στη Γερμανία από τις κατακτημένες χώρες, στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

“Δώρα”, λάφυρα, από τις λεηλασίες δόθηκαν επιλεκτικά και ως επιβράβευση της νίκης.
Ήταν η περίοδος τότε, όπως γράφει ο Ερντίντς Γκιουντούζ, του “όποιος αρπάξει του μένει”. Και πήραν τα πάντα, άφησαν τέσσερις τοίχους αδειανούς. Και τα είχαν αρπάξει τότε και τα κρατούν με νύχια και με δόντια μέχρι σήμερα. Ένας Αττίλας “φιλότεχνος”, που δεν σταμάτησε ποτέ να ποδοπατά τη γη και τις περιουσίες. Να ποδοπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ανενόχλητα, καθώς έχει εξασφαλίσει την ανοχή των ισχυρών, των διεθνών παικτών.

Προ ημερών, στη Βουλή, ο προεδρικός Επίτροπος Φώτης Φωτίου ανέφερε ενώπιον κοινοβουλευτικής Επιτροπής, ότι στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου βρίσκονται θαμμένα περίπου 60 άτομα, εκ των οποίων και πέντε παιδιά που ανήκουν σε δύο οικογένειες. Τα οστά τους ενδεχομένως να μην βρεθούν ποτέ.

Θα τα εξαφανίσει ο τρίτος Αττίλας, που θα φέρει την… ανάπτυξη στην περιοχή. Ένα νέο Λας Βέγκας, πάνω σε ξένες ιδιοκτησίες, σε πρόχειρα θαμμένους εκτελεσθέντες από τον κατοχικό στρατό, σε κατεχόμενη πατρίδα. Τα πιάνα λάφυρα πολέμου, τα δώρα των νικητών στα τουρκικά σαλόνια για να ασκούνται αδέξια χέρια, βαμμένα με αίμα. Την ίδια ώρα, κατά τα ποδοβολητά των βαρβάρων να ξυπνούν το πνεύμα των νεκρών… Ξεχασμένες ιστορίες; Ο χρόνος ξεθωριάζει τη μνήμη. Αυτό ήθελε πάντα ο εχθρός. Να επικρατήσει η λήθη για να μπορούν και οι κατακτημένοι να ακούνε τον ήχο από τα κλεμμένα πιάνα, που πλέον έγιναν αντίκες.

Τουρκικές ωμότητες

Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του 1976, αναφέρεται εκτεταμένα στις τουρκικές ωμότητες. Περιγράφει ακόμη και την αρπαγή των ελληνοκυπριακών περιουσιών, στις υπό κατάληψη περιοχές από τους Τούρκους. Τεκμηριωμένα από την Κυπριακή Δημοκρατία.

• Κατηγγέλθη ότι τα λάφυρα φορτώνονταν από τον τουρκικό στρατό σε οχήματα και λεωφορεία, που άρπαξαν από Ελληνοκυπρίους, ενώ ένα σημαντικό μέρος των λαφύρων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οχήματα, ζώα, οικιακά σκεύη, οικοδομικά είδη κ.λπ., μεταφέρθηκαν στην Τουρκία με πλοία του τουρκικού στόλου.
• Η εγκαλούσα κυβέρνηση (της Κύπρου) δήλωσε επίσης ότι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι της περιοχής Καρπασίας και άλλων ελληνικών χωριών στις τουρκοκρατούμενες περιοχές εξορίστηκαν και ότι η λαφυραγώγηση των οικιών τους άρχισε, ενώ είχαν επιβιβασθεί στα οχήματα που θα τους μετέφεραν στο νότο.
• Η εγκαλούσα κυβέρνηση αιτιάται για ληστεία από τον τουρκικό στρατό των αγροτικών προϊόντων, ζώων, οικιακών ειδών, αποθεμάτων σε αποθήκες, σε εργοστάσια και πλοία, που ανήκουν σε Ελληνοκυπρίους, καθώς και επί κοσμημάτων και άλλων πολύτιμων ειδών, συμπεριλαμβανομένων και χρημάτων που ανευρέθηκαν στα θυλάκια Ελληνοκυπρίων, αιχμαλώτων και κρατουμένων.
• Πώληση ενός μεγάλου αριθμού οχημάτων, ιδιοκτησίας Ελληνοκυπρίων, αναφέρθηκε ότι έγινε σε Τουρκοκυπρίους στο λιμάνι της Αμμοχώστου, στις 12 Φεβρουαρίου 1975.

Στην πυρά θρησκευτικά σύμβολα 

Η καταστροφή περιλαμβάνει και την πυρπόληση εικόνων, άλλων θρησκευτικών αντικειμένων και εκκλησιαστικών σκευών στις Ελληνορθόδοξες εκκλησίες. Μερικά από τα λατρευτικά αυτά σκεύη μεταφέρθηκαν σε τουρκικά τεμένη. Η λαφυραγώγηση στην Κυρήνεια περιγράφηκε από τον δρα Χαραλαμπίδη (αντιδήμαρχος τότε της πόλης), που ήταν απασχολημένος με την εξάσκηση των ιατρικών καθηκόντων του:

«… Στις πρώτες μέρες της λαφυραγώγησης των καταστημάτων, μεταφέρονταν από τον στρατό βαριά πράγματα, όπως είναι τα ψυγεία, πλυντήρια, τηλεοράσεις. Όλα αυτά τα είδα γιατί χρειάζονταν τη βοήθειά μου, και μου επέτρεπαν να κυκλοφορώ έξω, για να βοηθήσω στην ταφή των νεκρών. Έτσι γνωρίζω πως στους κυριότερους δρόμους της Κυρήνειας όλα τα καταστήματα είχαν λαφυραγωγηθεί και εκκενωθεί από το στρατό. Φυσικά, ο καθένας μπορούσε να έχει το μερίδιό του, γιατί όλες οι πόρτες και τα παράθυρα ήταν ανοικτά. Έτσι, ο καθένας μπορούσε να μπει μέσα.Όμως τα βαριά πράγματα μεταφέρονταν με φορτηγά».

Όταν ρωτήθηκε κατά πόσον είχε δει αυτά τα κλεμμένα και τα λαφυραγωγημένα να τα φορτώνουν σε πλοία, ο μάρτυρας το επιβεβαίωσε με τον ακόλουθο τρόπο: «Μάλιστα. Κατά τις πρώτες μέρες έφερναν αυτά τα μικρά πλοία (πλοία του στόλου) από το λιμάνι της Κυρήνειας και βλέπαμε από το Ντόουμ (γιατί είναι τόσο κοντά) να φορτώνουν αυτοκίνητα και εμπορεύματα, ψυγεία, και άλλα μεγάλα πράγματα, πάνω σ’ αυτά τα πλοία».