Τα δύο κράτη στην ατζέντα της Πενταμερούς

Η ήττα Αθήνας και Λευκωσίας στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει ασφαλώς και επόμενη ημέρα, που αφορά τόσο τις επιπτώσεις, όσο και τα νέα δεδομένα σε σχέση με τη διαχείριση. Όπως είναι γνωστό, η Άγκυρα σε συνεννόηση και συνεργασία με το Βερολίνο και βασικό πρωταγωνιστή στο παρασκήνιο το Λονδίνο, κινήθηκαν για την αποτροπή των όποιων κυρώσεων εναντίον της κατοχικής δύναμης και πέτυχαν το στόχο τους.

Μητσοτάκης και Αναστασιάδης δεν έδωσαν μάχη, ούτε για την τιμή των όπλων! Βρέθηκαν νωρίς στη μέγγενη της Μέρκελ, ενώ επιστρατεύθηκε την ύστατη στιγμή και το ΝΑΤΟ, το οποίο διά της Πολωνίας ενίσχυσε το τουρκικό λόμπι. Μητσοτάκης και Αναστασιάδης περιορίσθηκαν να επιδιώξουν σε προσθαφαιρέσεις των διατυπώσεων στα Συμπεράσματα της συνόδου, που εξασφάλισαν όταν ήταν ξεκάθαρο πως το θέμα των κυρώσεων ενταφιάσθηκε οριστικά και αμετάκλητα.

Η πολιτική του κατευνασμού και της ατολμίας θριάμβευσε μέσα από τους χειρισμούς των εκφραστών αυτής της προσέγγισης, του Έλληνα πρωθυπουργού και του Κύπριου προέδρου. Η απόφαση για την μη επιβολή κυρώσεων, άναψε πράσινο φως στην Άγκυρα για τα επόμενα βήματα της στην Ανατολική Μεσόγειο. Η κατοχική Τουρκία θα επανέλθει, για την ακρίβεια δεν έχει φύγει ποτέ, στην θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος.

Διά του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχει επιβεβαιωθεί πως δεν έχει κόστος από τις μέχρι σήμερα παρανομίες της και ως εκ τούτου δεν έχει λόγο να μην συνεχίσει στο ίδιο τέμπο. Ο τουρκικός σχεδιασμός διαχρονικά στοχεύει, μετά την επιβολή τετελεσμένων, να αρχίσει ένας εφ΄ όλης της ύλης διάλογος για τα ελληνοτουρκικά, που να περιλαμβάνει και το Κυπριακό. Στην ατζέντα ενός τέτοιου διαλόγου θα είναι οι γκρίζες ζώνες, τα νέα τετελεσμένα, οι παράνομες και παράλογες διεκδικήσεις της κατοχικής Τουρκίας.

Προτεραιότητα στην σύγκληση Πενταμερούς 

Σε αυτή τη φάση, ωστόσο, προτεραιότητα για τους διεθνείς παίκτες αλλά και από την Άγκυρα, είναι η σύγκληση Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό. Τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά και ο βρετανικός παράγοντας, που θεωρεί πως έχει την πατέντα για τη διαχείριση του Κυπριακού, ευνοούν την πραγματοποίηση, κατά πάσα πιθανότητα το δεύτερο δεκαπενθήμερο Ιανουαρίου, μιας άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό.

Στη σύναξη θα συμμετάσχουν οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία και οι δυο κοινότητες, ενώ θα είναι υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών (5 συν 1, δηλαδή). Γιατί άτυπη; Επειδή εν πρώτοις ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών δεν θέλει να φορτωθεί μια νέα αποτυχία, στο Κυπριακό. Επί της ουσίας, όμως, συγκαλείται για να μπορέσουν οι εμπλεκόμενοι να εκφρασθούν χωρίς “όρια και περιορισμούς”.

Και από την μια η τουρκική πλευρά θα θέσει τη λύση των δυο κρατών και η ελληνική, τη νέα ανακάλυψη Αναστασιάδη, για «χαλαρή ομοσπονδία». Με βάση το βρετανικό σενάριο θα επιδιωχθεί μια “μέση οδός”, που είναι κοστούμι ραμμένο στην κατοχική Τουρκία, που ευνοεί μια μορφή συνομοσπονδίας, αφήνοντας ανοικτό το παράθυρο στην πλήρη ενσωμάτωση των Κατεχομένων.

Τα δύο σενάρια

Σε μια άτυπη Πενταμερή, που θα πραγματοποιείται ενώ συνεχίζονται οι μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας σε θάλασσα (σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ) και επί του εδάφους (εποικισμός Αμμοχώστου) μπορούν να προκύψουν δυο σενάρια: Πρώτο, ο Γενικός Γραμματέας “ανακεφαλαιώνοντας” μετά τις συζητήσεις που θα διεξαχθούν, να κηρύξει αδιέξοδο.

Αυτό δεν σημαίνει πως θα γίνει ένα ακόμη διάλειμμα και θα επανέλθουν οι εμπλεκόμενοι σε μια νέα προσπάθεια. Και αυτό επειδή η τουρκική πλευρά επιδιώκει ευθέως πλέον να αποδείξει πως οι συζητήσεις σε αυτή τη βάση έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους και πως θα πρέπει να εξεταστεί και το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων, την επόμενη ημέρα ενός αδιεξόδου.

Δεύτερο, να υπάρξει, έστω και δύσκολα, σύγκλιση απόψεων, ώστε τα Ηνωμένα Έθνη να προχωρήσουν στην πραγματοποίηση μίας κανονικής Πενταμερούς Διάσκεψης. Για να γίνει τούτο θα πρέπει να έχει διασφαλισθεί πως μπορεί να επιτευχθεί στρατηγική συμφωνία επί ενός πλαισίου, που θα οδηγήσει σε τελική λύση. Τώρα τι μπορεί να περιέχει μια τέτοια συμφωνία είναι ένα άλλο θέμα. Καθώς οι επιδιώξεις της Άγκυρας είναι ξεκάθαρες ενώ, μέχρι σήμερα συνήθως η ελληνική πλευρά σύρεται πίσω από αυτούς τους στόχους.

Στο τραπέζι η λύση δύο κρατών

Σημειώνεται συναφώς ότι, στη συνάντηση που είχε την περασμένη Τετάρτη ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου με την απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λουτ, ξεκαθάρισε τα εξής ως προς τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό:

• Πως το σχέδιο ομοσπονδίας δεν είναι πλέον βιώσιμο.
• Πως, σύμφωνα με τις πραγματικότητες του νησιού, η τουρκική πλευρά προωθεί την διευθέτηση δυο κρατών, με βάση την ισότιμη κυριαρχία.
• Πως πρέπει να επιτευχθεί κοινό έδαφος για μια νέα διαπραγματευτική διαδικασία.

Με αυτά τα δεδομένα στήνεται σκηνικό για το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά. Ένα σκηνικό κομμένο ραμμένο στις τουρκικές επιδιώξεις. Η μπάλα βρίσκεται στα πόδια του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες. Την ίδια ώρα, όμως, λόγο έχουν Αθήνα και Λευκωσία, που προφανώς και δεν μπορούν να πέσουν στην παγίδα της Άγκυρας και να μπει στην ατζέντα των συζητήσεων η λύση των δυο κρατών, όπως και τα νέα τετελεσμένα, που επιβάλλει η κατοχική Τουρκία σε βάρος της Κύπρου και της Ελλάδος.