Ποιο γρήγορο τεστ; Έπιασαν δουλειά ο “Αζόρ” και η “Λίζα”

Αποτελεσματικά και άμεσα, όσο ένα γρήγορο τεστ, φαίνεται ότι είναι στην ανίχνευση του κορωνοϊού τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά που έπιασαν ήδη δουλειά σε διάφορα αεροδρόμια. Μετά την Φινλανδία και τα Εμιράτα μια τέτοια  ειδική επιχειρησιακή ομάδα, αποτελούμενη από Γκόλντεν Ριτρίβερ και Λαμπραντόρ, ανέλαβε δράση και στο διεθνές αεροδρόμιο του Σαντιάγο, στη Χιλή.

Οι εξειδικευμένοι αυτοί ερευνητές φοράνε πράσινα τζάκετ με το έμβλημα των καραμπινιέρων, στα οποία αναγράφεται η λέξη “βιοεντοπιστής” και είναι τυπωμένος ένας ερυθρός σταυρός με λευκό περίγραμμα. Είναι δε εκπαιδευμένα να κάθονται, όταν μυρίσουν τον νέο κορωνοϊό σε κάποιον επιβάτη και φυσικά επιβραβεύονται μετά την ανίχνευση με κάποια λιχουδιά.

Οι επιβάτες το μόνο που χρειάζεται να κάνουν είναι να περάσουν κομματάκια γάζας στο λαιμό και τους καρπούς τους και να τα τοποθετήσουν στη συνέχεια σε γυάλινα δοχεία. Όλα τα δείγματα προωθούνται στη συνέχεια στη ομάδα ελέγχου και οι τετράποδοι ερευνητές, αξιοποιώντας το φυσικό χάρισμα της ανεπτυγμένης όσφρησης ανακαλύπτουν όσους έχουν μολυνθεί με τον ιό.

Το φθηνότερο γρήγορο τεστ

Τα αστυνομικά σκυλιά αναπτύσσονται συνήθως για τον εντοπισμό ναρκωτικών ή εκρηκτικών. Υπάρχουν όμως και τετράποδα, τα οποία έχουν εκπαιδευτεί και αξιοποιηθεί στο παρελθόν για να εντοπίζουν ασθενείς με καρκίνο, πάρκινσον και ελονοσία. Τώρα αναπτύσσονται και για την ανίχνευση του νέου κορωνοϊού, αφού, όπως έδειξε πρόσφατη μελέτη, μπορούν να εντοπίζουν κρούσματα με ακρίβεια που κυμαίνεται από 85 έως και το 100%. Μπορούν επίσης να αποκλείσουν την ύπαρξη μόλυνσης με ακρίβεια από 92 έως 99%.

Παρά τις επιφυλάξεις σχετικά με την ακρίβεια της πρόγνωσης, οι επιστήμονες ενθάρρυναν την αξιοποίηση σκύλων ήδη από τον προηγούμενο μήνα, όταν το περιοδικό “Nature” ανέφερε ότι σε διάφορα μέρη του κόσμου σκύλοι εκπαιδεύονται για να ανιχνεύουν την Covid-19. Οι ίδιοι τόνιζαν ότι χρειάζονται εκτεταμένες δοκιμές για να επιβεβαιωθεί πόσο ακριβείς είναι οι ανιχνεύσεις και αν μπορεί να αξιοποιηθεί πρακτικά αυτή η οσφρητική ικανότητα των τετράποδων.

Σε ότι αφορά το δεύτερο, και με δεδομένο ότι πρόκειται για μέθοδο πολύ φθηνότερη από τα τεστ, αρκετοί επιστήμονες είχαν επισημάνει ότι οι ειδικά εκπαιδευμένοι σκύλοι θα μπορούσαν να είναι χρήσιμοι βοηθοί για έναν γρήγορο έλεγχο σε πολυσύχναστους χώρους, όπως γήπεδα, πολυκαταστήματα και κυρίως αεροδρόμια. «Κανένας δεν υποστηρίζει ότι οι σκύλοι μπορούν να αντικαταστήσουν ένα μηχάνημα μοριακών τεστ PCR» είχε πει τότε ο Γερμανός κτηνίατρος Χόλγκερ Φολκ, ο οποίος από την Κτηνιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Ανοβέρου ηγείται της προσπάθειας εκπαίδευσης σκύλων-ανιχνευτών της Covid-19.

Γιατί όμως οι σκύλοι έχουν αυτή την ικανότητα, η οποία, όπως δείχνουν οι εξελίξεις, δεν είναι αμελητέα από την επιστημονική κοινότητα; Σύμφωνα με τους ειδικούς, η μύτη των σκύλων διαθέτει 300 εκατομμύρια κυτταρικούς υποδοχείς για την όσφρηση, την ώρα που στον άνθρωπο είναι μόνον πέντε έως έξι εκατομμύρια. Αυτό επιτρέπει στα σκυλιά να αντιλαμβάνονται ανεπαίσθητες για τους ανθρώπους μυρωδιές και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι τετράποδοι φίλοι μας αξιοποιούνται συστηματικά πλέον από τον στρατό, την αστυνομία, τους διασώστες και πολλούς άλλους.

Τι δείχνουν οι δοκιμές

Σε ό,τι αφορά τις ασθένειες, οι επιστήμονες πιστεύουν, αν και όχι απόλυτα, ότι τα σκυλιά μυρίζουν χαρακτηριστικές «οργανικές πτητικές χημικές ουσίες (VOCs) που αναδίδει το άρρωστο ανθρώπινο σώμα». Προηγούμενες έρευνες με άλλους ιούς είχαν δείξει άλλωστε, ότι οι αντίστοιχες λοιμώξεις μπορεί επίσης να προκαλούν διακριτές οσμές στο σώμα των ασθενών. Οσμές που είναι ανεπαίσθητες για τους ανθρώπους όχι όμως και για τα σκυλιά. Οι πρώτες δοκιμές σε σχέση με την ικανότητα ανίχνευσης του κορωνοϊού ξεκίνησαν σχεδόν αμέσως μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. Σε αυτές, οι επιστήμονες εκπαίδευαν τα σκυλιά να κάθονται κάτω ή να χτυπούν με τα πόδια τους το πάτωμα, κάθε φορά που μύριζαν τον κορωνοϊο σε δείγματα που αφορούσαν κυρίως ιδρώτα ανθρώπων.

Τέτοιου είδους δοκιμές έγιναν σε αεροδρόμια της Φινλανδίας, των Εμιράτων, αλλά και του Λιβάνου. Μάλιστα ειδικά στην περίπτωση του Λιβάνου έγινε ίσως η μαζικότερη μέχρι τώρα δοκιμή, καθώς Γάλλοι και Λιβανέζοι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Ριάντ Σαρκίς του Πανεπιστημίου Σεν Ζοζέφ της Βηρυτού, έβαλαν δύο σκύλους να μυρίσουν 1.680 επιβάτες. Από την έρευνα εντοπίστηκαν 158 άτομα μολυσμένα με κορωνοϊό, όπως επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια με τα μοριακά τεστ που ακολούθησαν, ενώ όπως ανακοινώθηκε τα σκυλιά ανίχνευσαν σε ποσοστό 100% όσους δεν είχαν κορωνοϊό και σε ποσοστό 92% όσους είχαν προσβληθεί.

Σημαντικά ήταν και τα ευρήματα των δοκιμών που έγιναν σε αεροδρόμια των Εμιράτων και της Φινλανδίας, όπου, σύμφωνα με τους ερευνητές, υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις, στις οποίες τα σκυλιά ανίχνευσαν ακόμη και ασυμπτωματικούς, πριν βγουν τα αποτελέσματα των μοριακών τεστ. Μέχρι τότε, η μοναδική δημοσιευμένη έρευνα ήταν από την ομάδα του Φολκ (Πανεπιστήμιο του Ανοβέρου), η οποία όμως ήταν σε πολύ μικρό δείγμα, καθώς οκτώ σκυλιά κλήθηκαν να ερευνήσουν επτά ασθενείς και επτά υγιείς ανθρώπους. Και σε αυτήν την περίπτωση όμως η ανίχνευση έφτασε στο 83% για τους θετικούς και στο 96% για τους αρνητικούς στον ιό.

Προδημοσίευση στο bioRxiv έκανε το καλοκαίρι και μια γαλλική ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την κτηνίατρο Ντομινίκ Γκραντζεάν και με τη συμμετοχή του Λιβανέζου Σαρκίς. Η ομάδα αυτή έβαλε οκτώ εκπαιδευμένους σκύλους να μυρίσουν 198 δείγματα ιδρώτα, από τα οποία περίπου τα μισά ήταν ασθενών με Covid-19. Στην έρευνα αυτή, τα ποσοστά ανίχνευσης κυμάνθηκαν από 83 έως 100% για τα θετικά στον ιό δείγματα, ενώ δεν δόθηκαν στοιχεία για το ποσοστό στα αρνητικά, δηλαδή εκείνα χωρίς κορωνοϊό, δείγματα. Οι δοκιμές πάντως συνεχίζονται, καθώς η μέθοδος αυτή θα μπορούσε, σύμφωνα με επιστήμονες, να είναι και σωτήρια, κυρίως για τις φτωχότερες χώρες, στις οποίες είναι ελάχιστες οι εργαστηριακές υποδομές.