Η άτυπη συμμαχία ΗΠΑ-Ταλιμπάν – Το “παράδοξο” του Αφγανιστάν

Ακόμη και όταν αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη πλήττουν Ταλιμπάν σε άλλα μέρη του Αφγανιστάν, ο αμερικανικός στρατός σιωπηρά βοηθά ποικιλοτρόπως τους Ταλιμπάν στις μάχες τους εναντίον του ISIS στο προπύργιό τους στην επαρχία Κονάρ και να το αποτρέψουν από το να καταλάβει περισσότερο αφγανικό έδαφος. Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι –σε αντίθεση με τους Ταλιμπάν– το ISIS επιδιώκει να επιτεθεί σε Αμερική και Ευρώπη.

Οι Αμερικανοί παρείχαν «πολύ περιορισμένη υποστήριξη» στους Ταλιμπάν στον αγώνα τους ενάντια στο ISIS στην ανατολική επαρχία Νανγκαρχάρ του Αφγανιστάν, είχε δηλώσει ο επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ (CENTCOM) στρατηγός Φρανκ Μακένζι τον περασμένο Μάρτιο. Ο Μακένζι δεν παρείχε σχεδόν καμία λεπτομέρεια σχετικά με την υποστήριξη αυτή.

H αποκάλυψη αυτή έγινε την στιγμή που οι επικριτές της ειρηνευτικής συμφωνίας με τους Ταλιμπάν προειδοποιούσαν ότι δεν εμπιστεύονται τις υποσχέσεις για την αντιτρομοκρατική δράση των ισλαμιστών. Ενώπιον της Επιτροπής Ένοπλων Δυνάμεων του Κογκρέσου, ο Μακένζι πιέστηκε από δύσπιστους νομοθέτες σχετικά με το εάν οι Ταλιμπάν έχουν τη στρατιωτική ικανότητα να ενεργήσουν ως αντιτρομοκρατική δύναμη εναντίον του ISIS ή της Αλ Κάιντα, εάν οι ΗΠΑ αποσυρθούν από την χώρα.

«Τους τελευταίους μήνες στο ανατολικό Αφγανιστάν έχουμε παρατηρήσει τους Ταλιμπάν να πιέζουν και να συνθλίβουν την παρουσία του ISIS στο έδαφος στη νότια επαρχία Νανγκαρχάρ και ήταν πολύ αποτελεσματικοί στην πραγματοποίηση αυτού του στόχου» είπε ο Μακένζι. «Ήταν ένα αιματηρό χάος, αλλά το έκαναν. Στην πραγματικότητα, το ISIS τώρα δεν κρατά πλέον έδαφος στην επαρχία Νανγκαρχάρ». Όταν ρωτήθηκε αν οι Ταλιμπάν είχαν βοήθεια από τις ΗΠΑ, απάντησε ως εξής: «Υπήρξε πολύ περιορισμένη υποστήριξη από εμάς και θα την χαρακτήριζα ως πολύ περιορισμένη υποστήριξη».

Ταλιμπάν εναντίον ISIS

Σύμφωνα με αξιωματούχο του Πενταγώνου που μίλησε ανώνυμα στην ιστοσελίδα Defense One, οι αμερικανικές δυνάμεις «σταμάτησαν ουσιαστικά να εμπλέκονται, εν γένει, με μονάδες Ταλιμπάν που ασχολούνται ενεργά με την ISIS-K», το παρακλάδι του ISIS στο Αφγανιστάν. Οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν επίσης πλήγματα σε γνωστές θέσεις του ISIS-K, είπε ο αξιωματούχος, αλλά τόνισε ότι αυτές οι ενέργειες δεν είχαν συντονιστεί με τους Ταλιμπάν.

Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι έχουν προειδοποιήσει για τη συμφωνία Ταλιμπάν-Ουάσινγκτον, λέγοντας ότι εναποθέτει μεγάλη πίστη στη θέληση και την ικανότητα των Ταλιμπάν να ενεργούν ως νόμιμοι εταίροι στην εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας. Η συμφωνία ορίζει ότι οι Ταλιμπάν θα εγγυηθούν πως το Αφγανιστάν δεν θα χρησιμοποιηθεί από την Αλ Κάιντα ή άλλες τρομοκρατικές ομάδες για επίθεση εναντίον των ΗΠΑ. Αυτό είναι πολύ λιγότερο από ό,τι επεδίωκαν οι ΗΠΑ, δηλαδή να αποκηρύξουν οι Ταλιμπάν την Αλ Κάιντα, η οποία πραγματοποίησε τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.

Πριν από την υπογραφή της συμφωνίας στις 29 Φεβρουαρίου, 22 Ρεπουμπλικάνοι με επικεφαλής την Λιζ Τσέινι, κόρη του πρώην αντιπροέδρου, προειδοποίησαν ότι οι Ταλιμπάν «έχουν ιστορία απόσπασης παραχωρήσεων με αντάλλαγμα ψευδείς υποσχέσεις» και ζήτησε διαβεβαιώσεις ότι η κυβέρνηση Τραμπ δεν θα «προσποιείται ότι οι Ταλιμπάν είναι ένας αξιόπιστος αντιτρομοκρατικός εταίρος».

Ο Τραμπ για το Αφγανιστάν

Ωστόσο, ο ίδιος ο Τραμπ υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της ιδέας ότι οι Ταλιμπάν θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιτρομοκρατική αποστολή εναντίον του ISIS και της Αλ Κάιντα, η οποία παραμένει ένας από τους λόγους που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι επικαλούνται για την ανάγκη παραμονής αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν. «Θα σκοτώσουν τρομοκράτες, σκοτώνοντας μερικούς πολύ κακούς ανθρώπους», είχε δηλώσει ο Τραμπ σε συνέντευξη Τύπου όταν είχε υπογραφεί η συμφωνία: «Ελπίζουμε πάρα πολύ να κάνουν αυτό που είπαν».

«Η περιορισμένη υποστήριξη θα μπορούσε να είναι τόσο απλή όσο ότι συμφωνήσαμε να μην στοχεύσουμε σχηματισμούς Ταλιμπάν σε αυτό το μέρος της χώρας, εφόσον είναι πρόθυμοι να συνεχίσουν τις επιθετικές κινήσεις τους ενάντια στα στοιχεία του ISIS», είχε πει ο Μακένζι ενώπιον του Κογκρέσου. «Θα μπορούσε να είναι απλώς ένα είδος συμφώνου μη επιθετικότητας εκ μέρους των ΗΠΑ και των Ταλιμπάν».

Απ’ ότι φαίνεται, όμως, οι αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν χρησιμοποιούν drones τύπου Reaper όχι μόνο για να συλλέγουν πληροφορίες από τις συγκρούσεις των Ταλιμπάν με το ISIS, αλλά και για να καταφέρουν πλήγματα εναντίον μονάδων του ISIS. Οι Αμερικανοί επαναπροσδιόρισαν κάποια εργαλεία που είχε αναπτύξει ακριβώς για να πολεμούν τους Ταλιμπάν τα τελευταία 19 χρόνια.

Εκτός από τα drones αξιοποιούν και ένα πλέγμα συγκέντρωσης πληροφοριών από το δίκτυο κατασκοπείας που έχουν δημιουργήσει τις σχεδόν δύο δεκαετίες που βρίσκονται στο Αφγανιστάν. Δηλώνοντας απροθυμία για απ’ ευθείας επικοινωνία με τους διοικητές των Ταλιμπάν, οι Αμερικανοί αξιωματικοί υποκλέπτουν πληροφορίες από τις επικοινωνίες των παλιών εχθρών τους.

Η Αεροπορία των Ταλιμπάν!

Αλλά μέσα στο Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (JSOC που επιβλέπει αυτές τις επιχειρήσεις έχουν ήδη ονομάσει σκωπτικά την αποστολή “Πολεμική Αεροπορία Ταλιμπάν”, όπως αποκάλυψε η Washington Post. Με τη χρήση πληροφοριών από τις επικοινωνίες των Ταλιμπάν, μπορούν να καταλάβουν πότε θα επιτεθούν εναντίον του ISIS και στη συνέχεια σχεδιάζουν αεροπορικές επιθέσεις εναντίον του ISIS όπου είναι πιο χρήσιμες για τους Ταλιμπάν.

Οι επιχειρήσεις στην επαρχία Κονάρ δίνουν μια γεύση για το πως οι ΗΠΑ βλέπουν την παρουσία τους στο Αφγανιστάν. Εμμέσως πλην σαφώς αναθέτουν “εργολαβικά” τον πόλεμο εναντίον του ISIS και της Αλ Κάιντα στους Ταλιμπάν, ενώ δεν παραλείπουν να υποστηρίζουν και την αφγανική κυβέρνηση. Σύμφωνα με τη συμφωνία της Ντόχα, η κυβέρνηση Τραμπ προγραμμάτιζε να απομακρύνει τα αμερικανικά στρατεύματα από το Αφγανιστάν την επόμενη άνοιξη. Σύμφωνα με πληροφορίες, η CIA θα παραμείνει.

Ο πρόδρομος της στρατηγικής έμμεση επιλεκτική υποστήριξη των Ταλιμπάν ισχύει εδώ και χρόνια. Ο στρατηγός ε.α. Τζόσεφ Βότελ, ο οποίος διοικούσε την Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων, ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του (2016-2019), πριν ο αμερικανικός στρατός παράσχει αεροπορική υποστήριξη στους Ταλιμπάν, απέφευγε να βομβαρδίζει τις μονάδες τους που μάχονταν κατά του ISIS. Ο ίδιος τόνισε ότι είναι κάτι το οποίο «πρέπει να συμβεί».

Φεύγουν οι Αμερικανοί από το Αφγανιστάν;

Η σιωπηλή προσέγγιση με τους Ταλιμπάν βάζει τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις σε αμήχανη θέση. Υπάρχουν δε υπόνοιες, τις οποίοι κάποιοι αναλυτές εκφράζουν ανοιχτά, ότι η συνεργασία με τους Ταλιμπάν δεν μένει στην υποκλοπή επικοινωνιών αλλά γίνεται και με απευθείας συνεννόηση των δύο πλευρών. Παρόλο που οι Ταλιμπάν πολεμούν το ISIS, παραμένουν σύμμαχοι με την Αλ Κάιντα, τον εχθρό που ευθύνεται για την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους το 2001 και είχε προκαλέσει την αμερικανική επέμβαση στο Αφγανιστάν.

Αυτή η συμμαχία δεν φαίνεται να αλλάζει ούτε τώρα. Ας σημειωθεί ότι υπό την αναδυόμενη νέα ηγεσία τους οι Ταλιμπάν έχουν καταστεί οικονομικά αυτόνομοι. Αν και ο αριθμός των τζιχαντιστών της Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν είναι πάντα θολός, ο αμερικανικός στρατός υπολόγισε πέρυσι ότι οι Ταλιμπάν φιλοξενούν 300 πράκτορες της Αλ Κάιντα στα ανατολικά και νότια του Αφγανιστάν, διπλάσιους από ότι το 2010. Και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι Ταλιμπάν σκοπεύουν να κόψουν τους δεσμούς τους με τον παλιό τους σύμμαχο, μετά την απόσυρση των Αμερικανών.

Το αφγανικό παράρτημα του ISIS, εν τω μεταξύ, φαίνεται να αποτελείται κυρίως από ντόπιους μαχητές από την Κονάρ και τις γύρω περιοχές, όχι από ξένους τρομοκράτες. Μερικοί έχουν ενταχθεί για ιδεολογικούς λόγους, αλλά πολλοί άλλοι το έχουν κάνει, επειδή το ISIS προσφέρει υψηλούς μισθούς και κοινωνική ανέλιξη.

Αν οι Ταλιμπάν δεν κόψουν τις σχέσεις με την Αλ Κάιντα η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ θα ξανασκεφτεί το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης από το Αφγανιστάν πιθανώς συρόμενη σε έναν ατέρμονο πόλεμο, στον οποίο πλέον θα βοηθά πρώην εχθρούς να αντιμετωπίζουν αναδυόμενες, κατά την αντίληψη της Ουάσιγκτον, απειλές για την αμερικανική ασφάλεια, έστω και με μειωμένες δυνάμεις.