Άγνωστος πίνακας του Ελ Γκρέκο εντυπωσιάζει και διχάζει τους ειδικούς

Μετά από πολύμηνη εξέταση και έρευνα ο “Χριστός που φέρει το Σταυρό”, ένας σχετικά μικρός πίνακας (58Χ38 cm), αποδίδεται από τους ειδικούς στον Ελ Γκρέκο. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας El Pais, ομάδα του κέντρου σύγχρονης τέχνης CAEM του πανεπιστημίου της Λέιντα στην Καταλονία ολοκλήρωσε την αξιολόγηση του πίνακα, μετά από αίτημα ιδιώτη συλλέκτη.

Εδώ και δύο χρόνια, η ομάδα του CAEM συνεργάστηκε με το τεχνικό επιτελείο του μουσείου Prado και την ιστορικό Μαριόνα Ναβάρο για την εξακρίβωση της αυθεντικότητας του πίνακα, ο οποίος αναπαριστά τον Ιησού Χριστό να φορά αγκαθωτό στεφάνι και να κουβαλά ξύλινο σταυρό. Η ομάδα αποδίδει τον πίνακα στον Κρητικό ζωγράφο του 16ου αιώνα, Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, στου οποίου το έργο δεσπόζουν τα θρησκευτικά θέματα.

Ο πίνακας μοιάζει έντονα με τον αντίστοιχο που εκτίθεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης, όπως και με άλλους που βρίσκονται στο μουσείο του Ελ Γκρέκο στο Τολέδο και στο Prado. Οι ερευνητές θεωρούν ότι ο εν λόγω πίνακας έμεινε απαρατήρητος, γιατί ο ζωγράφος τον κρατούσε αποθηκευμένο και πιθανό να τον χρησιμοποίησε ως οδηγό για μεταγενέστερα έργα του.

El equipo del CAEM estudia Cristo con la cruz a cuestas, obra de Doménikos Theotokópoulos, El Greco, realizada hacia 1585-1590. pic.twitter.com/vrz2ob3yZ0

— CAEM | UdL (@caemudl) January 4, 2021

Ένας εξαιρετικός πίνακας

Από την άλλη μεριά, δεν αποκλείεται λόγω της λεπτομέρειας στο τελείωμα και του μικρού μεγέθους του, να ήταν έργο που προοριζόταν για κάποιον ευγενή ή κληρικό. Επίσης, οι ερευνητές θεωρούν απίθανο ο πίνακας να έγινε από ανθρώπους που βρίσκονταν στο εργαστήριό του, πχ. από μαθητές του. Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι οι ειδικοί ότι πρόκειται για πίνακα του Ελ Γκρέκο.

Για παράδειγμα, ο ιστορικός τέχνης του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Μαδρίτης, Φερνάντο Μαρίας, θεωρεί ότι είναι προϊόν αποκατάστασης. «Προέρχεται από άγνωστη συλλογή στη Βαλένθια» και οποιαδήποτε σύνδεση με τον Ελ Γκρέκο είναι «ευσεβείς πόθοι», σημείωσε. Επίσης, επέκρινε την ομάδα της CAEM για το γεγονός ότι δεν έδωσε στη δημοσιότητα λεπτομέρειες σχετικά με τον καμβά ή τις ακτινογραφίες. Πάντως, η CAEM πρόκειται να δημοσιεύσει έκθεση 80 σελίδων με πλούσιο οπτικό υλικό, προς τεκμηρίωση των θέσεών της. Σημειώνεται ότι η εν λόγω ομάδα έχει εμπλακεί στην εξακρίβωση της αυθεντικότητας πινάκων και άλλων μεγάλων ζωγράφων, όπως ο Βελάσκεθ.

Όπως δήλωσαν, άλλωστε, στην El Pais, είναι γνωστό από την καταλογογράφηση που έγινε από το γιο του Ελ Γκρέκο, το 1614, υπάρχει αναφορά σε πίνακα με τίτλο “Ο Χριστός με τον Σταυρό στην Πλάτη”. «Θα μπορούσε να πρόκειται για το έργο που έχουμε μπροστά μας… Αυτός ο μικρός πίνακας έχει μια υπέροχη φρεσκάδα, λεπτότητα και ποιότητα. Το πρόσωπο του Χριστού είναι εξαιρετικά δυνατό, σιωπηλό κι όμως εκφραστικό».