Η ρεβάνς του Τσίπρα

του Μάκη Ανδρονόπουλου  – 

Η πασοκοποίηση του εγχειρήματος της λεγόμενης κεντροαριστεράς και η κατάρρευση της προοπτικής εξυγίανσης και ανανέωσης του ευρύτερου δημοκρατικού προοδευτικού χώρου από τις στάχτες του πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ, αποτελούν νέο πολιτικό δεδομένο. Δεδομένο που ευνοεί τους δύο –όχι και τόσο–μεγάλους πολιτικούς σχηματισμούς, τον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ καταλαμβάνει στην πράξη, σε ένα μεγάλο βαθμό, τον πολιτικό-κοινωνικό χώρο που εξέφρασε το ΠΑΣΟΚ τις προηγούμενες δεκαετίες. Και αυτό είναι φυσικό, καθώς ο πολιτικός κορμός του ΠΑΣΟΚ των δεκαετιών του 1970 και του 1980, το λεγόμενο “κοινωνικό ΠΑΣΟΚ”, ήταν αριστερόστροφο.

Το μέγα ερώτημα που ανακύπτει τώρα είναι εάν ο ΣΥΡΙΖΑ θα εξελιχθεί σε ένα κακέκτυπο του πασοκισμού, ή θα αναβαθμίσει τον ευρύτερο χώρο της κοινωνικής προόδου; Ο διανοούμενος ακτιβιστής Στέλιος Ελληνιάδης, σε ένα προφητικό κείμενό του πριν τρία χρόνια υπό τον τίτλο “Συμβολή στο αύριο: Μανιφέστο ανάτασης”, είχε προβλέψει πως η Αριστερά θα χρειαστεί «να καλύψει το κενό της αστικής τάξης, το κενό της σοσιαλδημοκρατίας, το κενό του κέντρου».

Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στη διακυβέρνηση το 2015 και η μετέπειτα πορεία του κατέδειξε ότι δεν ήταν το καινούργιο. Μια εκτός πραγματικότητας συσχετισμών ανάλυση, που οφειλόταν στη μέθη που προκάλεσε στον Αλέξη Τσίπρα η lista con Tsipras και οι μάζες των Podemos στην Piatsa del Sol, οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ στην οδυνηρή σύγκρουση με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Έτσι, φθάσαμε στον ιστορικό συμβιβασμό που καταγράφηκε στο μνημόνιο της συνθηκολόγησης.

Η απόφαση του Τσίπρα να χορέψει στο ταψί του ευρωιερατείου δεν ήταν μια τυχοδιωκτική απόφαση ενός καιροσκόπου. Δεν είναι ο έρπης που έβγαλε και οι αιφνίδιες επισκέψεις του στο νοσοκομείο που το αποδεικνύουν, αλλά όσα ακολούθησαν μέχρι τώρα. Η κυβερνώσα Αριστερά (ΣΥΡΙΖΑ) αποφάσισε να χορέψει στο ταψί για να αναλάβει τις ευθύνες της ολοκλήρωσης του προγράμματος, ώστε να αφαιρέσει κάθε πολιτικό επιχείρημα από τους δανειστές. Να βγάλει τη χώρα από το μνημόνιο και έτσι η Αριστερά να καταγράψει μια ιστορική επιτυχία ευρωπαϊκών διαστάσεων. Ήταν μια πατριωτική απόφαση.

Γιατί πουλήθηκε η ψυχή

Στη δραματική αυτή πορεία, βεβαίως, πληρώθηκε και εξακολουθεί να πληρώνεται (ενίοτε πανάκριβα) η τεχνική ανεπάρκεια των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, οι ιδεοληψίες, οι μικροπολιτικοί τακτικισμοί κ.ά. Όμως, δόθηκε στην τριάδα Τσίπρα-Κοτζιά-Τσακαλώτου ο χρόνος για κατανόηση, συντονισμό και ρεαλιστικό στρατηγικό σχεδιασμό, τα θετικά αποτελέσματα των οποίων είναι ορατά από όσους δεν φοράνε παρωπίδες.

Εννοείται ότι η πώληση της ψυχής της Αριστεράς στους δανειστές με τη μέθοδο sale and lease back* δεν έγινε απλά για τα αξιώματα και τον μισθό, ή για το βόλεμα λίγων χιλιάδων κομματικών στο σύστημα. Ήταν μια κίνηση forcé που αντέχεται, επειδή ενυπάρχει η ιδέα της μεγάλης επιστροφής (lease back) μετά την έξοδο του 2018.

Εδώ ελλοχεύει ένα κρίσιμο δίλημμα: Αυτή η “επιστροφή” θα έχει χαρακτηριστικά μιας “εκδίκησης της γυφτιάς”, ή θα είναι η αριστερή καινοτομία στη διεύρυνση της δημοκρατίας, της ανάπτυξης, της αναδιανομής του εισοδήματος και των δικαιωμάτων; Το ερώτημα θα απαντηθεί κατά και μετά την επαναδιαπραγμάτευση μιας εθνικής συμφωνίας χρέους και πλεονασμάτων. Δεν είναι τυχαίο που ο Νίκος Φίλης ξεκαθάρισε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «δεν θα κάνει τη χάρη» σε όσους ζητούν να υπογράψει «πέραν του οικονομικού και ένα ιδεολογικό μνημόνιο». Εκεί, λοιπόν, θα κριθεί ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας.

Το ζήτημα της εθνικής επαναδιαπραγμάτευσης είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, όχι του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά του ελληνικού λαού. Όσο πλησιάζει το τέλος του μνημονίου, τόσο ισχυρότερη γίνεται η ελληνική πλευρά έναντι των δανειστών. Η οικονομική βία, με την οποία η κυβέρνηση προσεγγίζει τους στόχους που απαιτούν οι δανειστές δείχνει πως ξέρει τι κάνει, όσο μακιαβελικό κι αν είναι. Από τη στιγμή που θα γίνει το φώτο-φίνις, τον Αύγουστο του 2018, η σχέση με τους δανειστές θα αλλάξει. Μπορούμε να φανταστούμε με βεβαιότητα ότι οι φάκελοι πίεσης και τα νομικά όπλα έχουν ετοιμαστεί σιωπηρά στο παρασκήνιο.

Τα τεκμήρια της βαθιάς ψυχής

Η μονταζιέρα, η ρητορική ανηθικότητα του Άδωνη, τα fake news των παπαγάλων της ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, οι καταστροφολογίες της Μιράντας Ξαφά δεν έχουν ρίξει το ηθικό της σκληρής Αριστεράς ούτε της ευρύτερης (παρά τις απογοητεύσεις).

• Πρώτον, γιατί ο λαός δεν ξεχνά ότι τα capital control τα έφεραν μερικοί επώνυμοι τον Δεκέμβριο του 2014, τρομοκρατώντας τον κόσμο για να πάρει 40 δισ. από τις τράπεζες και να τα στείλει στο εξωτερικό και στις θυρίδες.
• Δεύτερον, γιατί αυτοί που είναι στις λίστες των παρανόμως εξαχθέντων αφορολόγητων κεφαλαίων (Paradise Papers) δεν ανήκουν στον χώρο της Αριστεράς.

Αντίθετα, παρά τις σπερμολογίες για λαμόγια και όργια διαφθοράς του ΣΥΡΙΖΑ, τίποτε το πραγματικό δεν έχει αποκαλυφθεί μέχρι τώρα. Αν υπήρχε κάτι, εάν είχαν έστω καταφέρει να στήσουν κάτι, θα το είχαν βροντοφωνάξει. Έχουν τα Μίντια μαζί τους και θα το είχαν κάνει παντιέρα. Όμως, δεν υπάρχει κάτι. Γι’ αυτό και βολεύονται με τα fake news.

Οι καταγγελίες εναντίον του Καμμένου στην υπόθεση της πώλησης πυρομαχικών στη Σαουδική Αραβία προσέλαβαν με την αμέριστη βοήθεια των κατεστημένων Μίντια διαστάσεις γιγαντιαίου σκανδάλου. Η σχετική συζήτηση στη Βουλή, όμως, απέδειξε ότι το μόνο που είχαν να προσκομίσουν οι καταγγέλλοντες ήταν ερωτήματα και υποψίες, όχι αποδεικτικά στοιχεία.

Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ σφίγγουν τα δόντια και εφαρμόζουν το μνημόνιο με τη βεβαιότητα ότι θα γυρίσει ο τροχός… Στο μεταξύ, με νύχια και με δόντια, ο Τσίπρας προσπαθεί να κρατήσει ζωντανή τη μεσαία τάξη. Όχι μόνο γιατί εκεί θα παιχτεί η επόμενη παρτίδα του πολιτικού παιγνιδιού, αλλά γιατί εκεί ενυπάρχει η δυνατότητα της ανάκαμψης.

Τα κοινωνικά αντίμετρα

Η διαχείριση των υποθέσεων Σκουριές και Ελληνικό δεν είναι για να δοθούν μερικές μίζες, αλλά για να δοθεί σήμα προς τους ξένους επενδυτές ότι δεν θα επενδύσουν σε αποικία. Κάποτε οι νόμοι πρέπει να εφαρμοστούν («θα τους τρελάνουμε στη νομιμότητα») και, αν δεν είναι καλοί, να αλλάξουν.

Το κοινωνικό μέρισμα του 1,4 δισ. ευρώ, από το οποίο θα επωφεληθούν περίπου 4.000.000 πολίτες είναι ένα προμήνυμα. Η τρόικα και η ΝΔ το κατάπιαν. Η εμμονή στις συλλογικές συμβάσεις είναι το μονοπάτι για την αποκατάσταση των μισθών. Η αφανής δουλειά που έχει γίνει για την συγκρότηση της κοινωνικής οικονομίας είναι στρατηγικής σημασίας.

Στις αρχές Νοεμβρίου, πραγματοποιήθηκε η 1η  Έκθεση Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ), στην οποία συμμετείχαν 150 Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ), Συνεταιρισμοί Εργαζομένων, Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (ΚΟΙΣΠΕ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, με προϊόντα και υπηρεσίες που επεκτείνονται ήδη σε 13 τομείς. Μεταξύ αυτών, η εστίαση, ο τουρισμός, ο πολιτισμός, η εκπαίδευση, η ενημέρωση, η υγεία, ο αγροδιατροφικός τομέας, η μεταποίηση, το περιβάλλον κ.ά.

Το παλιό και το νέο

Στην Κοινωνική Σύνοδο του Γκέτεμποργκ, ο πρωθυπουργός έριξε την ιδέα δημιουργίας της ευρωπαϊκής πολιτιστικής Ολυμπιάδας, όπου κάθε δύο χρόνια τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα παρουσιάζουν τον σύγχρονο πολιτισμό και τις τέχνες τους. Έκανε λόγο για την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής πολιτιστικής βιομηχανίας, προτείνοντας τη δημιουργία πλατφόρμας διανομής ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών παραγωγών, κατά το παράδειγμα διεθνώς επιτυχημένων μοντέλων. Αν υλοποιηθούν, αυτά είναι ποιοτικές θέσεις εργασίας.

Η σοσιαλδημοκρατική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, για όσους δεν έχουν χώσει το κεφάλι στην άμμο, είναι ορατή και υποσχόμενη. Η λύσσα, με την οποία τα κανάλια επιχειρούν να αποδομήσουν κάθε θετική προσπάθεια, είναι τραγικό σημάδι. Η Δεξιά θα το πληρώσει αυτό, γιατί η στάση της αγγίζει συχνά τα όρια του αντεθνικού.

Το αν θα γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ καθεστωτικό κόμμα θα το μάθουμε την επόμενη τετραετία, ή είναι κυβέρνηση, ή αντιπολίτευση. Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κλείνει –ερμητικά ελπίζουμε– την πόρτα του παλιού. Το αν θα γίνει φορέας του νέου είναι κάτι που θα παιχτεί και θα φανεί στην πράξη. Πάντως, ιδεολογικά και διαχειριστικά, ο ΣΥΡΙΖΑ του 4% έχει κάνει άλματα, συχνά τραυματικά, αλλά τα έχει κάνει.

Για να διεκδικήσει δεύτερη τετραετία, πρέπει να ξεπεράσει τις φοβίες του και να ανοίξει το κόμμα, κάτι που δεν έκανε μέχρι τώρα. Και οι απ’ έξω χρειάζονται τις εγγυήσεις τους. Ο Τσίπρας το ξέρει, οι “53” το φοβούνται και θεωρία δεν υπάρχει. Το έλλειμμα παραγωγής ιδεολογίας είναι εμφανές. Η ιστορία, όπως και η ζωή, είναι ανοιχτά πεδία.

 

* Χρηματοδοτική Μίσθωση, μια εταιρεία μεταβιβάζει το εταιρικό της ακίνητο  έναντι προσυμφωνημένου τιμήματος και στη συνέχεια, το μισθώνει η ίδια με ελάχιστη διάρκεια τα 10 έτη με συγκεκριμένους όρους και με δικαίωμα εξαγοράς στη λήξη ή προεξοφλήσεως μετά από το 3ο έτος βάσει θεσμικού πλαισίου.