Το δίλημμα της Αθήνας ενόψει των διερευνητικών

Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η επανέναρξη των ελληνοτουρκικών συνομιλιών, καταρχήν σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων (25 Ιανουαρίου), γίνεται σε συνθήκες, που πολύ απέχουν από το να χαρακτηριστούν ιδανικές από πολιτικο-διπλωματική άποψη. Ο διάλογος Ελλάδας-Τουρκίας, σε όλα τα επίπεδα, όχι μόνο δεν θα είναι ανώδυνος, αλλά πιθανόν να είναι και “παγίδα” υπονομευτική των εθνικών μας συμφερόντων. Είναι γνωστό ότι η Τουρκία, στον επικείμενο διάλογο θα θέσει τη δική της ατζέντα.

Ποιες είναι οι τουρκικές προτάσεις για διάλογο ή ακριβέστερα οι τουρκικές αξιώσεις; Το κρατικό τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων “Anadolu” υποστηρίζει ότι οι διαφορές που θα πρέπει να συζητηθούν στον 62ο γύρο που θα ξεκινήσει στις 25 Ιανουαρίου στην Κωνσταντινούπολη είναι:

• υφαλοκρηπίδα, χωρικά ύδατα, εναέριος χώρος,
• αποστρατικοποίηση νησιών,
• καθεστώς νησίδων και βραχονησίδων,
• κέντρα εναέριας κυκλοφορίας (FIR) και
• δικαιοδοσία επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης.

Παράλληλα, αρχίζουν οι συζητήσεις των στρατιωτικών επιτροπών Ελλάδας-Τουρκίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, μετά από έντονες πιέσεις του Γ.Γ. της Συμμαχίας του Νορβηγού Γενς Στολντεμπεργκ, με την τουρκική πλευρά να καταθέτει, όπως συνηθίζει, προς συζήτηση θέματα, που θίγουν ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.

Στην περίπτωση λοιπόν που θα συμβεί το αναμενόμενο (ως γνωστόν η Τουρκία δεν “μπλοφάρει”) και η Τουρκία θέσει προς συζήτηση τη δική της ατζέντα, τότε, η Ελλάδα θα έχει δύο επιλογές. Η πρώτη, Να αποχωρήσει αρνούμενη να συζητήσει τις τουρκικές αξιώσεις. Στην περίπτωση αυτή, θα καταγγελθεί ως αδιάλλακτη από την τουρκική προπαγάνδα, προς την οποία τείνουν “ευήκοα ώτα” η Γερμανία, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Θα ισχυριστεί η Τουρκία, ότι η Ελλάδα αρνείται το διάλογο και αποχωρεί διότι έχει άδικο!

Και η δεύτερη, αν παραμείνει στο τραπέζι του διαλόγου, υποκρινόμενη ότι συζητά μόνο για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, τότε, το πρώτον θα γίνει ο περίγελoς των διπλωματών ανά την υφήλιο και το κυριότερο, δια της “ηρωικής” σιωπής, θα έχει συναινέσει στη καταγραφή των τουρκικών απαιτήσεων, που θα αξιοποιηθούν πολιτικά και στρατιωτικά σε προσφορότερο για τη Τουρκία χρόνο.

Ερντογάν: Η Ελλάδα κάνει παραβιάσεις

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε ομιλία του προς τους πρέσβεις της ΕΕ στην Άγκυρα, είπε: «Καλούμε την Ελλάδα να σταματήσει τις δραστηριότητες των τελευταίων ετών που αυξάνουν την ένταση, όπως οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας και η παράνομη δράση της στο ζήτημα των νησιών, που θα πρέπει να φύγουν από αυτά οι Έλληνες στρατιώτες». Δεκάδες παρόμοιες δηλώσεις του Ερντογάν και των υπουργών Τσαβούσογλου και Ακάρ, δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολιών, για το που το πάει η Τουρκία. Τί επιδιώκει το καθεστώς Ερντογάν, όταν “μεγαθύμως” προσφέρει μια ευκαιρία στην Ελλάδα, να λυθούν ειρηνικά οι ελληνοτουρκικές διαφορές.

Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να είναι αρνητική στον διάλογο με τη Τουρκία. Αντιθέτως, θα πρέπει να είναι “ανοιχτή” στο διάλογο, να επιδιώκει την ειρηνική επίλυση όλων των διαφορών με βάσει τη διεθνή νομιμότητα, υπό την αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση, ότι ο διμερής διάλογος γίνεται στη βάση της ισοτιμίας, της αμοιβαιότητας και κυρίως του σεβασμού στην εθνική κυριαρχία αμφοτέρων των κρατών, όπως αρμόζει να γίνεται διάλογος, όχι μόνο μεταξύ γειτονικών και συμμαχικών κρατών, αλλά και ισότιμων , ανεξάρτητων και κυρίαρχων κρατών.

Αποστρατιωτικοποίηση και casus belli

Ένα από τα βασικά τουρκικά αιτήματα που, κατά την τουρκική άποψη, θα πρέπει να ενταχθούν στον ελληνοτουρκικό διάλογο είναι και η αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νησιών. Για το θέμα αυτό, ας έχουμε υπόψιν ότι: Η παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων σε ελληνικά νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που βρίσκονται εγγύτατα των τουρκικών (μικρασιατικών) ακτών, αποτελεί αναφαίρετο κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας, όπως ρητά προβλέπεται από το τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ (Άρθρο 51, τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ είναι υποχρεωμένα να οργανώνουν την αυτοάμυνα τους), αφού η γειτονική χώρα απειλεί με casus belli. Γιατί όμως η Τουρκία επιμένει στην αποστρατικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου;

Διότι πολύ απλά, αν η Ελλάδα αποδεχτεί να συζητήσει την τουρκική αξίωση, εκ των πραγμάτων τίθεται θέμα αναθεώρησης του υφιστάμενου κυριαρχικού και νομικού καθεστώτος του Αιγαίου. Ουσιαστικά, αμφισβητείται ευθέως και εμπράκτως (παραβιάσεις εθνικού εναερίου χώρου και χωρικών υδάτων, υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά) η ελληνική κυριαρχία σε δεκάδες νησιά και βραχονησίδες του Αιγαίου, όπως μεθοδικά, διαχρονικά και επίμονα προωθεί η Τουρκία.

Η τελευταία, μάλιστα, αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία αξιοποιώντας διπλωματικά μέσα, μη συμβατά με την διεθνή νομιμότητα και μάλιστα, απειλεί με στρατιωτική εμπλοκή, στην περίπτωση που η Ελλάδα απορρίψει τις ιταμές τουρκικές αξιώσεις. Επομένως, η τουρκική διπλωματία προβάλει το εξής δίλλημα: Ή διάλογος και εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, δηλαδή μια μορφή δορυφοριοποίησης της Ελλάδας ή απόρριψη του διαλόγου και στρατιωτικοποίηση της κρίσης.

Απογοήτευση από Παρίσι και ενίσχυση Ενόπλων Δυνάμεων

Ασφαλώς, η ελληνική κυβέρνηση έχει κατά νου, την σοφή ρήση “φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας” στην περίπτωση που θα δεχτεί τον “κλάδο ελαίας”, που μέσω διμερούς και εφ’ όλης της ύλης διαλόγου προσφέρει το σύστημα εξουσίας του Ερντογάν, που παρεμπιπτόντως, “πατρονάρεται” διπλωματικά και πολιτικά από τη Γερμανία και το ΝΑΤΟ. Οι κυρίαρχες δυνάμεις επανασχεδιάζουν την περιοχή και αναγνωρίζουν την Τουρκία ως την κυρίαρχη δύναμη, την οποία σπεύδουν να προσεταιριστούν, όχι μόνο οι Γερμανοί, οι Aμερικανοί (και με Τζο Μπάιντεν ασφαλώς) και Ρώσοι.

Εσχάτως, όμως, σπεύδουν και οι Γάλλοι να την προσεταιριστούν, παρότι ξοδέψαμε περίπου 3 δισ. ευρώ για αγορά Rafale, οπλικά συστήματα και ανταλλακτικά για τη συντήρηση των Mirage 2000-5. Η Ελλάδα είχε εκτιμήσει ότι, μέσω δαπανηρών εξοπλιστικών προγραμμάτων, “αγοράσαμε” και την πολιτικό-στρατιωτική υποστήριξη της Γαλλίας. Στις διεθνείς σχέσεις και συμμαχίες, ως γνωστόν, δεν υπάρχουν φιλίες, αλλά κοινά συμφέροντα που χτίζουν τις ισχυρές συμμαχίες.

Ωστόσο, υπάρχει και η καλή πλευρά της ιστορίας. Η ελληνική κυβέρνηση, κατά μια ρεαλιστική ανάλυση της τουρκικής απειλής και της συμπεριφοράς των συμμάχων μας σε πιθανή ελληνοτουρκική στρατιωτική σύγκρουση, προχωρά με εντατικούς ρυθμούς στην ουσιαστική ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, μετά από μια 10ετια εξοπλιστικής αδράνειας!

Η κυβέρνηση θέλει να είναι σίγουρη, ότι αναβαθμίζοντας την αποτρεπτική ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεων, αποτρέπεται έτσι, πιθανή έμπρακτη αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο, από τις τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις. Και ακόμη, ενισχύοντας τις Ένοπλες Δυνάμεις (μαχητικά Rafale και νέες Φρεγάτες για το Πολεμικό Ναυτικό) καθίσταται, πιο αποτελεσματική η παρεμβατική ικανότητα της Ελλάδας, στην περίπτωση γενικότερης ανάφλεξης στην ανατολική Μεσόγειο, που ενδέχεται να προκαλέσει η αναθεωρητική και επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας.

Αμυντική αυτάρκεια

Η σημερινή γεωπολιτική συγκυρία σε συνδυασμό με την αναθεωρητική συμπεριφορά της Τουρκίας, που στρατιωτικοποιεί πολιτικό-διπλωματικές κρίσεις, επιβάλει, ως στρατηγική επιλογή της Ελλάδας, να είναι αμυντικά αυτάρκης.

Ο υπουργείο Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος επεσήμανε στις 14 Ιανουαρίου 2021 στην Ολομέλεια της Βουλής πισημαίνει: «η προσπάθεια για επαύξηση της συνολικής μαχητικής ικανότητας και αποτρεπτικής ικανότητας των Ενόπλων Δυνάμεων είναι μία προσπάθεια διαρκής και εντατική είναι μία εθνική υπόθεση κυριολεκτικά, που καθίσταται επιτακτική λόγω της παρούσης γεωπολιτικής κατάστασης με τις πολλές και σύνθετες προκλήσεις και απειλές ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή μας.

»Αλλά και λόγω της πολιτικής, της συνολικής μάλλον συμπεριφοράς, της γείτονος η οποία αμφισβητεί ευθέως κυριαρχικά μας δικαιώματα και απειλεί την ειρήνη και σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και δείχνει τώρα βέβαια πρόθυμη να προσέλθει στον διάλογο πλην όμως πριν από μερικούς μήνες μόλις, είχε με τη συμπεριφορά της προκαλέσει την καθολική άνευ προηγουμένου κινητοποίηση του συνόλου των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας σε ένα καθεστώς και μία περίοδο κλιμακούμενης έντασης». Καταλήγοντας, ας μην λησμονούμε ότι: «Kανένα κράτος δεν μπορεί να κρατηθεί ελεύθερο, αν δεν είναι στον ίδιο βαθμό ισχυρό με τα γειτονικά του κράτη» (Θουκυδίδης).