“Σασμός”: Οι “διερευνητικές” και η Χάγη στις βεντέτες της Κρήτης

Τρεις οικογένειας στην Κρήτη που 25 χρόνια τώρα ειχαν βεντέτα, κατέληξαν στον “Σασμό”, ένα έθιμο που δίνει την δυνατότητα στους εμπλεκομένους να δώσουν οριστικό τέλος στην αλυσίδα αντεκδικήσεων και βεντέτας.

Πρόκειται για οικογένειες στα Ζωνιανά, στο Μυλοπόταμου Ρεθύμνου. Πριν από περίπου 25 χρόνια ξεκίνησαν τα προβλήματα ανάμεσα σε δύο από αυτές και στην πορεία ενεπλάκη και τρίτη, με αφορμή ή αιτία τα βοσκοτόπια και κτηματικές διεκδικήσεις. Ο “Σασμός” έγινε με τρεις βαφτίσεις και συντεκνιές (συντεκνιά είναι ο πνευματικός δεσμός μεταξύ της οικογένειας του νονού και της οικογένειας του βαπτιζομένου παιδιού).

Το έθιμο του “Σασμού” είναι η διαμεσολάβηση για ειρηνική διευθέτηση των προβλημάτων. Προηγούνται συνήθως πολύμηνες συζητήσεις των μελών των οικογενειών για τη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης (οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης για το ΥΠΕΞ), με στόχο την συμφιλίωση. Οι μεσολαβητές μετέφεραν όλο αυτό το διάστημα μηνύματα από την μια οικογένεια στην άλλη, μέχρι που ο “Σασμός” επιτεύχθηκε.

Στην προκειμένη περίπτωση οι νονοί είναι έφηβοι 15 και 16 ετών και πήραν την εντολή να βαπτίσουν “τα μικρά κοπέλια”, συμμετέχοντας ως παιδιά στην ουσία και εκείνα στην κίνηση που δίνει πια ένα ευτυχές τέλος σε μία πολύχρονη και ταραχώδη περίοδο για τις τρεις  οικογένειες, διάστημα που κύλησε με ανασφάλεια, ψυχική ένταση και καθημερινό στρες για την άγνωστη εξέλιξη της βεντέτας. Την διαμεσολάβηση ανέλαβαν οι “Σαστάδες” οι οποίοι για το συγκεκριμένο πρόβλημα, ήταν επτά. Το καλοκαίρι του 2020 σοβαρά επεισόδια είχαν οδηγήσει μέλη των οικογενειών, άλλα στο νοσοκομείο και άλλα στη φυλακή.

Με την επίτευξη του “Σασμού” (από το “σάζω” που σημαίνει “φτιάχνω” και είναι ίδιας ρίζας με το “σιάζω” και “ισιάζω”) ενημερώθηκε άμεσα και η Αστυνομική Διεύθυνση Κρήτης, ώστε  να αποχωρήσουν αστυνομικές δυνάμεις που ειδικά το τελευταίο διάστημα είχαν κάνει αισθητή την παρουσία τους στη συγκεκριμένη περιοχή. Παράλληλα όπως επισημάνθηκε στο ΑΠΕ ΜΠΕ, όλα τα μέλη των εμπλεκομένων οικογενειών θα ενημερώσουν τις επόμενες ημέρες τον εισαγγελέα ότι η βεντέτα έλαβε τέλος και δεν ζητούν την ποινική δίωξη ουδενός, ζητώντας παράλληλα από κοινού την αποφυλάκιση ενός εκ των πρωταγωνιστών του επεισοδίου του καλοκαιριού του 2020, κατά τη διάρκεια του οποίου έπεσαν πυροβολισμοί και υπήρξαν και ξυλοδαρμοί.

«Σήμερα Σάββατο οι συμφιλιωμένες πια οικογένειες, θα συμμετέχουν στη γνωριμία των παιδιών που θα βαπτίσουν μέσα από επίσης ένα παλιό έθιμο αυτό του Κουτσανυχίσματος. Οι έφηβοι νονοί που έδωσαν τα χέρια για τη συντεκνιά, τη βάπτιση, θα περάσουν το κατώφλι των σπιτιών όπου ζουν τα παιδιά που θα βαπτιστούν και θα κόψουν ένα νύχι από τα δακτυλάκια τους. Με αυτό τον τρόπο, δένει πλέον ο δεσμός μεταξύ της οικογένειας του νονού και των γονέων του παιδιού που θα βαπτισθεί. Ένας δεσμός άρρηκτος για τις τοπικές κοινωνίες της Κρήτης και ειδικά για τις ορεινές περιοχές», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ένας Ανωγειανός μέλος της ομάδας των Σαστάδων ή συμβιβαστών.

Ο Σασμός όπως εξήγησε, είναι ένα πολύ παλιό, αρχαίο έθιμο που έχει κρατήσει όρθιες της μικρές τοπικές ορεσίβιες κοινωνίες και πολλές φορές έχει αποδειχτεί πολύ πιο αποτελεσματικός από πολλούς άλλους τρόπους προσπάθειας επίλυσης διαφορών. «Θα μπορούσα να πω ότι ο Σασμός είναι η σημερινή διπλωματία όπου ξεκινούν οι διπλωμάτες και διαμεσολαβητές για να επιλύσουν σοβαρά θέματα ακόμη και μεταξύ κρατών. Οι μετέχοντες ενός Σασμού είναι πρόσωπα που τα σέβονται οι τοπικές κοινωνίες, την γνώμη των οποίων επιζητούν, αποδέχονται και τηρούν οι συντοπίτες τους και όχι μόνο.

»Είναι τιμή για μένα προσωπικά που συμμετείχα στο Σασμό αυτό μαζί με τους άλλους έξι συντοπίτες μου με τους οποίους τελικά καταφέραμε να ενώσουμε τρεις οικογένειες μετά από δεκαετίες. Όλοι μας είχαμε ως μπούσουλα ότι στους δύσκολους αυτούς τόπους που ζούμε το μόνο που μπορεί να μας κρατήσει όρθιους είναι η μεταξύ μας σύμπνοια και ομόνοια. Τα καταφέραμε και είμαστε και οι επτά Σαστάδες σίγουροι ότι οι νονοί, θα είναι άξιοι των συντεκνιών τους, οι οικογένειες θα ζήσουν εν ηρεμία και στην τοπική κοινωνία των Ζωνιανών θα επικρατήσει η γαλήνη», είπε ένας από τους μετέχοντες στο Σασμό.

Πριν από τη σημερινή ομάδα των Σαστάδων είχαν γίνει προσπάθειες από άλλα άτομα, τα οποία όμως για διάφορους λόγους δεν κατάφεραν να φέρουν τα ποθητά αποτελέσματα. «Εμείς για πάνω από 7 μήνες με πάνω από 20 συναντήσεις διάρκειας η κάθε μία ακόμη και 10-12 ωρών, ακούσαμε όλους τους εμπλεκόμενους ακόμη και τα παιδιά που οι μεγάλοι τα είχαν δίπλα τους στις συναντήσεις. Οικογένειες κτηνοτρόφων που έχουν μάθει να ζουν με τη φύση σε όλες τις εναλλαγές της, σκληρή και ήρεμη, άγρια και ισοπεδωτική. Αυτοί οι άνθρωποι όλοι τραυματισμένοι και πονεμένοι από την βεντέτα χρόνων βίωναν και μεγάλωναν με μία καθημερινότητα τόσο χαλασμένη, με μία αγωνία για το πού μπορεί να τους οδηγούσε η κάθε τους ημέρα», εξιστόρησαν στο ΑΠΕ ΜΠΕ.

«Ο αγώνας μας όμως δεν τελείωσε. Οφείλουμε να νουθετήσουμε τα κοπέλια και να δημιουργήσουμε τους νέους Σαστάδες, νέα παλικάρια να πάρουν τα ηνία με απόφαση εμάς των μεγαλυτέρων για να μην επιτρέψουν στο μέλλον η Βεντέτα ή οι Βεντέτες να έχουν θέση στις κοινωνίες μας», επισήμανε ένας εκ των μαρτύρων του Σασμού. Άλλωστε οι ορεσίβιες κοινωνίες είναι τόσο πολύ αυτοτροφοδοτούμενες με ισχυρό αίσθημα αυτοσυντήρησης, που η συνέχεια τους είναι αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό, των προτροπών, νουθεσιών και παροτρύνσεων από γενιά σε γενιά.