Το Παλαιστινιακό κατεβαίνει από το ράφι – Υπέρ της λύσης δύο κρατών οι ΗΠΑ

Νέα δεδομένα δημιουργούνται για την ισραηλινό-παλαιστινιακή διένεξη από την απόφαση της νέας αμερικανικής κυβέρνησης, να υποστηρίξει τη λύση των δύο κρατών, να αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις με την Παλαιστινιακή Αρχή και να επαναφέρει την οικονομική βοήθεια προς τους Παλαιστίνιους. Ταυτόχρονα, η Ρωσία επικεντρώνεται σε προσπάθειες για τη σύγκληση μιας νέας διεθνής διάσκεψης για το Μεσανατολικό, με τη συμμετοχή και αραβικών κρατών, ώστε να αναδείξει ένα διεθνή διαμεσολαβητικό προφίλ.

Την νέα αμερικανική πολιτική ανακοίνωσε ο υπηρεσιακός πρεσβευτής των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη Ρίτσαρντ Μάιλς, ο οποίος ελπίζει ότι οι πρόσφατες συμφωνίες εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και ορισμένων αραβικών κρατών, μπορούν να βρουν τρόπους για να συνεισφέρουν στην προώθηση της λύσης των δύο κρατών.

Ο αποφάσεις του Μπάιντεν βάζουν τέλος στην πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία ευνόησε τα μέγιστα τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Η κυβέρνηση Τραμπ έκλεισε το γραφείο του Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) στην Ουάσινγκτον, διέκοψε τις συνεισφορές στον Οργανισμό Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών (UNRWA) που παρέχει βοήθεια στους Παλαιστίνιους, αναγνώρισε ισραηλινή κυριαρχία στα Υψίπεδα του Γκολάν και παρουσίασε ένα σχέδιο ειρήνης για το Παλαιστινιακό, που περιλάμβανε την προσάρτηση όλων ισραηλινών εποικισμών στη Δυτική Όχθη.

Η αποκατάσταση των διπλωματικών επαφών ΗΠΑ και Παλαιστινίων και η στήριξη προς τη λύση των δύο κρατών, φέρνει σε δύσκολη θέση το Νετανιάχου, ο όποιος έχει μπροστά την εκλογική αναμέτρηση του Μαρτίου 2021, που γίνεται σε δύσκολες συνθήκες για αυτόν, καθώς δικάζεται για υποθέσεις διαφθοράς. Ο Νετανιάχου έχοντας χάσει το στενό του σύμμαχο Τραμπ, αναμένεται να κινηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκαλέσει τον Μπάιντεν.

Η εμφάνιση του Νετανιάχου στη Ναζαρέτ, στο πλαίσιο αυτό, αν και είχε προεκλογικό άρωμα, ερμηνεύεται και ως κίνηση με στόχο να στείλει μηνύματα και προς το εξωτερικό. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός με την επίσκεψή του επιχείρησε, σύμφωνα με δημοσιεύματα, να δείξει στο Μπάιντεν και στις ηγεσίες των Κρατών του Κόλπου ότι είναι ευαίσθητος στις αραβικές ανησυχίες.

Σύνοδος για Παλαιστινιακό

Υποσχέθηκε να διαθέσει δισεκατομμύρια σέκελ (ισραηλινό εθνικό νόμισμα) σε αραβικά σχολεία και νοσοκομεία που έχουν παραμεληθεί και να ενισχύσει την παρουσία της αστυνομίας στη Γαλιλαία, για να περιορίσει το κύμα εγκληματικότητας που μαστίζει τις αραβικές πόλεις. Ο Νετανιάχου έχει, επίσης, “παγώσει” προσωρινά και τα σχέδια του για προσάρτηση περίπου του 30% της Δυτικής Όχθης. Η κίνηση αυτή αποδίδεται σε υπόσχεση που είχε δώσει στα Εμιράτα, κατά τη διάρκεια της υπογραφής των συμφωνιών του Αβραάμ.

Η Ρωσία από την πλευρά της επιδιώκει να αναδείξει ρόλο διαμεσολαβητή στην επίλυση της ισραηλινό-παλαιστινιακής διένεξης, καθώς διατηρεί καλές σχέσεις με το Ισραήλ αλλά και με την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς που ελέγχει τη Γάζα. Ηγέτες της Χαμάς έχουν επισκεφθεί τη Μόσχα για συνομιλίες. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ υποστήριξε την ιδέα του Παλαιστίνιου ηγέτη Μαχμούντ Αμπάς για διεθνείς συνομιλίες στις αρχές του 2021.

Ο Λαβρόφ δήλωσε σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ότι «προτείνουμε τη διεξαγωγή μιας διεθνούς υπουργικής συνόδου την άνοιξη-καλοκαίρι του 2021». Στη σύνοδο ανέφερε ότι θα συμμετέχουν Ισραήλ, Παλαιστίνιοι, Ρωσία, Ηνωμένα Έθνη, Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρωπαϊκή Ένωση και τέσσερα αραβικά κράτη, Μπαχρέιν, Αίγυπτος, Ιορδανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η ρωσική διπλωματία με την εξωτερική πολιτική του Ντόναλτ Τραμπ βρέθηκε στο περιθώριο και περιορίστηκε στον ενδοπαλαιστινιακό διάλογο, καθώς η στενή συμμαχία Τραμπ και Νετανιάχου δεν αφορούσε μόνο το Παλαιστινιακό αλλά και την αντιμετώπιση του Ιράν. Η Μόσχα αντιλαμβάνεται ότι με την αλλαγή πολιτικής από τον Μπάιντεν, έχει μια ευκαιρία να εμπλακεί και αυτή στη διαδικασία επίλυσης του Παλαιστινιακού.

Προτεραιότητες

Η πρόταση για μια σύνοδο για το συγκεκριμένο θέμα, δείχνει ότι επιδιώκει να πάρει πρωτοβουλίες, καθώς η νέα αμερικανική κυβέρνηση αναμένεται να επικεντρωθεί πρωτίστως στα εσωτερικά της μέτωπα. Η νέα κυβέρνηση Μπάιντεν, που μόλις ανέλαβε δεν έχει ακόμα συνομιλήσει με τις ηγεσίες των κρατών της Μέσης Ανατολής. Η Ουάσινγκτον αναμένεται να δώσει προτεραιότητα στις διμερείς σχέσεις με Μεξικό και Καναδά, την αναθέρμανση των σχέσεων με τους Ευρωπαίους καθώς και στην προσέγγιση του Ιράν, με την επιστροφή των ΗΠΑ στη συμφωνία για τα πυρηνικά.

Η επίλυση του Παλαιστινιακού δεν αποτελεί άμεση προτεραιότητα για τις ΗΠΑ, αλλά η στήριξη στη λύση των δύο κρατών, δίνει το έναυσμα για να αρχίσουν κάποιες διπλωματικές διεργασίες από άλλα κράτη, όπως έκανε η Ρωσία. Το Παλαιστινιακό δεν αφορά μόνο ΗΠΑ Ρωσία και τα αραβικά κράτη, αλλά και ευρωπαϊκά κράτη, όπως είναι η Γαλλία. Ο Εμμανουέλ Μακρόν, όταν υπογράφτηκε η συμφωνία ειρήνης μεταξύ Ισραήλ και Εμιράτων, κάλεσε για νέες συνομιλίες με στόχο την επίλυση του Παλαιστινιακού.

Επίσης, άμεση προτεραιότητα του Ισραήλ παραμένει η αντιμετώπιση του Ιράν, το οποίο θεωρεί βασική απειλή για την εθνική του ασφάλεια. Ενδεχομένως η αναστολή των πωλήσεων όπλων από τον Μπάιντεν προς αραβικά κράτη που έχει εγκρίνει ο Τραμπ, να σχετίζεται και με τον αντί-ιρανικό άξονα στον οποίο έχει επενδύσει ο Νετανιάχου. Το πάγωμα αφορά όπλα μεγάλης ακρίβειας προς τη Σαουδική Αραβία και κυρίως την πώληση 50 μαχητικών αεροσκαφών F-35 στα Εμιράτα.

Οι πρώτες επαφές Ουάσινγκτον και Τελ-Αβίβ αναμένεται να επικεντρωθούν στο ιρανικό ζήτημα και δευτερευόντως στην επίλυση του Παλαιστινιακού. Οι συμφωνίες ειρήνης του Ισραήλ με Εμιράτα και Μπαχρέιν, που εντάσσονται στο αντί-ιρανικό άξονα μπορούν να λειτουργήσουν με στόχο την επίτευξη της λύσης δύο κρατών, καθώς οι συμμαχίες χαρακτηρίζονται από δικαιώματα και υποχρεώσεις.