Στο τιμόνι της Ιταλίας σπρώχνει τον “σούπερ Μάριο” το ευρωϊερατείο

Δεν θα μπορούσαν να είναι πιο ανακουφισμένοι και ικανοποιημένοι οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης, και φυσικά η γερμανική κυβέρνηση, με τις πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία. Ο “σούπερ Μάριο”, που πιστώνεται τη διάσωση του ευρώ ως επικεφαλής της ΕΚΤ ως το 2019, είναι για τις δυνάμεις του “ευρωπαϊκού τόξου” ο ιδανικός να αναλάβει τα ηνία της Ιταλίας.

Διότι, όπως και άλλες χώρες στην Ευρώπη, λιγότερο ή περισσότερο, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια άνευ προηγουμένου πολιτικοοικονομική κρίση. Στο πρόβλημα της πανδημίας και της διαχείρισης του κορωνοϊού προστίθεται επικίνδυνα αφενός η κόπωση της κοινωνίας από τα περιοριστικά μέτρα και αφετέρου η οικονομική επιδείνωση για εκατομμύρια πολίτες. Είναι ενδεικτικό ότι η ιταλική οικονομία συρρικνώθηκε 8,8% το 2020, ενώ χάθηκαν περίπου μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας.

Ο λόγος για τον οποίο ο Ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα έσπευσε να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Μάριο Ντράγκι δεν αφορά απλώς στα μικροπολιτικά παιχνίδια του οπορτουνιστή, πια, Ματέο Ρέντσι, ή στα κλισέ περί πολιτικής σταθερότητας, αλλά στο γεγονός ότι η κυριαρχούσα πολιτική και οικονομική ελίτ, στην Ιταλία και την Ευρώπη, δεν επιθυμεί πολιτικές ανατροπές.

Τα νούμερα είναι ξεκάθαρα:

• Η Λέγκα του Βορρά, του Ματέο Σαλβίνι, είναι πρώτο κόμμα σε όλες τις δημοσκοπήσεις του Ιανουαρίου, με 23% τουλάχιστον.
• Ακολουθεί το Δημοκρατικό Κόμμα με 19-20%, οι “Ιταλοί Αδελφοί” της Τζόρτζια Μελόνι (πρώην υπουργός του Μπερλουσκόνι) με ποσοστά 15-17% και το Κίνημα Πέντε Αστέρων (Μ5S) με 14-16%.
• Το Forza Italia του πάλαι ποτέ Σίλβιο κινείται στο 7-8%, ενώ το Italia Viva του Ρέντσι παραμένει καθηλωμένο στο 3%.

Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν είναι ακόμα ξεκάθαρες οι θέσεις όλων των κομμάτων για το αν θα στηρίξουν κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Ντράγκι. Η Λέγκα του Σαλβίνι έκανε γνωστό ότι θα στηρίξει τη νέα αυτή προσπάθεια, αλλά έθεσε σειρά θεμάτων που θεωρεί ότι πρέπει να λάβει υπόψη της η νέα κυβέρνηση. Ο Ντράγκι συναντήθηκε και με τον ιδρυτή του Κινήματος Πέντε Αστέρων Πέπε Γκριλο, ο οποίος τόνισε ότι «όταν σχηματισθεί νέα κυβέρνηση, το κίνημά του θα δώσει το παρών, με εντιμότητα».

Ο πρώην πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε και εκπρόσωποι των Πέντε Αστέρων διεμήνυσαν ότι θα υποστηρίξουν μόνο μια “πολιτικού χαρακτήρα κυβέρνηση”, και όχι μια τεχνοκρατική. Το κόμμα του Μπέπε Γκρίλο δέχεται σφοδρές πιέσεις από το Δημοκρατικό Κόμμα να στηρίξει ένα σχήμα με τον Ντράγκι, υπό την απειλή πρόωρων εκλογών, στις οποίες είναι βέβαιο ότι θα είχε απώλειες.

Γιατί “έριξαν” τον Κόντε

Τρία χρόνια μετά τη συμμετοχή τους στην εξουσία, τα Πέντε Αστέρια βρίσκονται ένα βήμα πριν από μια πολιτική ήττα (είτε εκλογική, είτε διάσπαση), αφήνοντας τη χώρα ξανά στα χέρια ενός τεχνοκράτη και πρώην προέδρου της Goldman Sachs. Το Κίνημα δεν έχει καμία σχέση σήμερα με αυτό που ήταν όταν ξεκίνησε, το 2011, αντιδρώντας τότε στην τεχνοκρατική κυβέρνηση του Μάριο Μόντι και στην επιβολή σκληρών μέτρων λιτότητας, κατά τις επιταγές της Κομισιόν.

Η θετική αντίδραση των χρηματαγορών –πτώση των spread των ιταλικών ομολόγων και άνοδος των μετοχών στο χρηματιστήριο του Μιλάνο– απέναντι και μόνο στο ενδεχόμενο να αναλάβει ο Ντράγκι υποδηλώνει την ατζέντα που θα ακολουθούσε μια τέτοια κυβέρνηση. Η αποστροφή του αριστερού συνασπισμού (LeU), κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων, είναι ενδεικτική: «Δεν θα υπογράψουμε ποτέ το πρόγραμμα μιας κυβέρνησης με οριζόντιους φόρους».

Γιατί γίνεται λόγος για οριζόντιους φόρους εν μέσω πανδημίας και ενώ έχει “παγώσει” (μέχρι νεωτέρας) το Δημοσιονομικό Σύμφωνο της Ευρωζώνης; Την ώρα μάλιστα που ο Κόντε, έχοντας πέσει στην παγίδα του ανερμάτιστου Ρέντσι, δεν πρόλαβε καν να εφαρμόσει το πρόγραμμα στήριξης που σχεδίαζε με τα κονδύλια που εξασφάλισε για την Ιταλία από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Η διαχείριση αυτών των κονδυλίων είναι ακριβώς η “ταμπακιέρα” της υπόθεσης, δεδομένου ότι ο Ντράγκι είναι αμφίβολο ότι θα ακολουθούσε το πρόγραμμα του προκατόχου του, το οποίο δεν ήταν αρεστό στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και κατ’ επέκταση στις Βρυξέλλες.

Ο σχεδιασμός των δαπανών από την κυβέρνηση Κόντε συνάντησε πλήθος εμποδίων και πέρασε από χίλια κύματα για να φτάσει να παρουσιαστεί. Βασικό του στοιχείο ήταν η οικονομική στήριξη στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Αντίθετα, η πρόταση του επιχειρηματικού συνδέσμου υπό τον πρώην επικεφαλής της Vodafone, Βιτόριο Κολάο, προέβλεπε αξιοποίηση των 241 δισ. που αναλογούν στην Ιταλία, κυρίως σε επενδύσεις, από τις οποίες προφανώς οι μεγάλες επιχειρήσεις είχαν πλείστα να κερδίσουν.

Επιστροφή στο 2011

Βέβαια, η κυβέρνηση Κόντε δεν υπήρξε κάποια ριζοσπαστική κυβέρνηση που εναντιώθηκε σημαντικά στα επιχειρηματικά συμφέροντα ή στις Βρυξέλλες. Απλώς, η ιταλική επιχειρηματική ελίτ θέλει να εξασφαλίσει ότι τα κονδύλια θα συνοδευθούν από ευεργετικές για αυτή διατάξεις (για παράδειγμα, χαλάρωση περιβαλλοντικών κριτηρίων), και θα αναδιανεμηθούν με γνώμονα τις δικές της προτάσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που οι Financial Times ανησυχούν ότι «ο κ. Ντράγκι θα είναι ευάλωτος καθώς οι πολιτικές του δεν αποτελούν την έκφραση της λαϊκής βούλησης».

Αντίθετα, «μια κυβέρνηση υπό τον Ντράγκι αναμένεται να υιοθετήσει μεταρρυθμίσεις», σε διάστημα μόλις δύο ετών, έως τις επόμενες εκλογές. Μια κυβέρνηση Ντράγκι, επίσης, θα διασφάλιζε ότι με το πέρας της πανδημίας, η χώρα δεν θα αποτελέσει παράγοντα οικονομικής αστάθειας για την Ευρωζώνη, έχοντας μια “σπάταλη” και “άφρονα” πολιτική τάξη στα ηνία, όπως συνέβη το 2011, με την ανατροπή του Μπερλουσκόνι και την τοποθέτηση του Μάριο Μόντι.

Μια κυβέρνηση Ντράγκι βολεύει τις Βρυξέλλες, όλες τις κυβερνήσεις των κεντρικών και βόρειων μελών της ευρωζώνης, τα περισσότερα κόμματα στην Ιταλία, τον ιταλικό βιομηχανικό σύνδεσμο (Confidustria), και πιθανότατα τους επικεφαλής των ομίλων, όπως την Αντζέλικα Ντονάτι, του ομίλου Donati, τον Αντρεόλι Μπονάτσι της Hydrowatt, τον Μάρκο Πρόβερα της Pirelli, τον Μάρκο Μορέλι της Mercer Italia και άλλους επιχειρηματίες που διαμαρτύρονταν ρητά στους FT για το πρόγραμμα Κόντε. Μια κυβέρνηση Ντράγκι βολεύει άπαντες. Πλην του ιταλικού λαού.