Σε κινούμενη άμμο η μεταβατική κυβέρνηση στη Λιβύη

Η εκλογή μεταβατικής κυβέρνησης από το Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου της Λιβύης μετά από συνομιλίες που έγιναν στη Γενεύη με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Εθνών, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα με στόχο την ειρήνευση στη διχασμένη από τον εμφύλιο χώρα. Ωστόσο, η μεταβατική κυβέρνηση καλείται να ισορροπήσει σε τεντωμένο σχοινί, καθώς η διαμάχη του πρωθυπουργού Φαγιέζ Αλ Σαράτζ και του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ για εξουσία παραμένει.

Παράλληλα, η μεταβατική κυβέρνηση ενδέχεται να δεχτεί πιέσεις και από ξένα κέντρα εξουσίας, που ερίζουν για εξουσία και επιδιώκουν να ασκήσουν επιρροή και την επόμενη μέρα. Την μεταβατική κυβέρνηση συνθέτουν πρόσωπα από όλες τις περιοχές της Λιβύης. Ο Μοχάμαντ Γιουνές Μένφι, πρώην διπλωμάτης από τη Βεγγάζη και πρώην πρέσβης της Λιβύης στην Ελλάδα (τον Δεκέμβριο του 2019 απελάθηκε μετά τη σύναψη του παρανόμου μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης) θα ηγηθεί του τριμελή Συμβουλίου της Προεδρίας, ενώ ο Αμπταλαχαμίντ Ντεϊμπέχ από τη Μισράτα θα είναι ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης.

Το Συμβούλιο Προεδρίας περιλαμβάνει επίσης τον Μούσα αλ Κόνι από τη νότια Λιβύη και τον Aμπντάλα αλ Λάφιθ από τα δυτικά της χώρας. Ο διορισμός της μεταβατικής κυβέρνησης δεν αναμένεται να αλλάξει τις ισορροπίες των στρατιωτικών συσχετισμών, όπου οι ένοπλες ομάδες κυριαρχούν στους δρόμους και οι αντίπαλες πλευρές συνεχίζουν να ελέγχουν τα εδάφη τους.

Η μεταβατική κυβέρνηση αποτελεί ένα σημαντικό βήμα, καθώς είναι η πρώτη φορά που εκπρόσωποι των δυο αντίπαλων πλευρών κατέληξαν σε μια πολιτική συμφωνία από τότε που άρχισε ο εμφύλιος πόλεμος. Η διεθνή κοινότητα χαιρέτισε την εκλογή της με την ελπίδα ότι η διχασμένη από τον εμφύλιο χώρα θα ενωθεί.  Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες χαιρέτισε τον σχηματισμό μιας νέας, μεταβατικής κυβέρνησης στη Λιβύη και κάλεσε όλους τους Λίβυους και όλες τις χώρες να σεβαστούν το αποτέλεσμα.

Οι ΗΠΑ κινήθηκαν στο ίδιο μήκος κύματος με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών Νέντ Πράις να δηλώνει ότι «χαιρετίζουμε αυτά τα νέα. Στηρίζουμε πλήρως το αποτέλεσμα της διαδικασίας που επιτεύχθηκε με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ και θα οδηγήσει σε μια σταθερή, ασφαλή Λιβύη και σε εκλογές τον Δεκέμβριο του 2021».

Ελληνική αντίδραση

Η Τουρκία από την πλευρά της χαιρέτισε και αυτή την εκλογή της μεταβατική κυβέρνησης. Το υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι αυτή θα βοηθήσει στη διασφάλιση της «εδαφικής ακεραιότητας και της πολιτικής ενότητας της Λιβύης… Η Τουρκία θα συνεχίσει να προσφέρει στα νέα στελέχη την υποστήριξή της για τη διεξαγωγή εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για το τέλος του έτους και για την αποκατάσταση της ασφάλειας στη Λιβύη».

Τη  μεταβατική κυβέρνηση στη Λιβύη χαιρέτησε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης καθώς και το υπουργείο Εξωτερικών. Ο πρωθυπουργός σε tweet ανέφερε ότι η εκλογή της κυβέρνησης, που έγινε στη Γενεύη, είναι «σημαντικό βήμα προς την ειρήνη. Συγχαρητήρια στη νέα ηγεσία. Όλοι οι φορείς πρέπει να στηρίξουν τη διαδικασία για δημοκρατικές και ελεύθερες εκλογές τον Δεκέμβριο».

Επίσης, το υπουργείο Εξωτερικών με ανακοίνωσή του ανέφερε ότι η  Ελλάδα χαιρετίζει την εκλογή των μελών του Συμβουλίου της Προεδρίας και τον πρωθυπουργό από το Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου. Επισημαίνει, ότι «η Ελλάδα, όντας άμεσος γείτονας της Λιβύης, προσβλέπει στην εγκαθίδρυση επαφών με το νέο προεδρείο ευθύς μόλις αναλάβει τα καθήκοντα του με σκοπό την ενίσχυση των διμερών σχέσεων στη βάση της διεθνούς δικαίου… Η Ελλάδα τονίζει ότι για την ειρήνευση και σταθεροποίηση της Λιβύης, απαραίτητο κριτήριο είναι η άμεση αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων από τη χώρα».

Το υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε και την άμεση επαναλειτουργία της ελληνικής πρεσβείας στην Τρίπολη της Λιβύης: «υπό το φως των χθεσινών εξελίξεων και συγκεκριμένα την εκλογή του μεταβατικού Προέδρου του Συμβουλίου της Προεδρίας Μοχάμεντ Μένφι, των Μελών του και του Πρωθυπουργού της Λιβύης από το Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου της Λιβύης, με απόφαση του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια θα επαναλειτουργήσει άμεσα η Ελληνική Πρεσβεία στην Τρίπολη. Παράλληλα θα δρομολογηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες για το άνοιγμα Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Βεγγάζη».

Ερωτήματα 

Ο Αραβικός Σύνδεσμος χαιρέτισε και αυτός  την ψηφοφορία που διεξήχθη και σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι πρέπει όλα τα κράτη να ενισχύσουν τις προσπάθειες διευθέτησης που υποστηρίζουν τα Ηνωμένα Έθνη στη Λιβύη και εκφράζεται ικανοποίηση για το νέο Συμβούλιο της Προεδρίας και για το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.

Όμως η νέα μεταβατική κυβέρνηση ενδέχεται να αντιμετωπίσει εμπόδια. Κάποιοι Λίβυοι, αναλυτές περιγράφουν την εκλογή των μελών ως έκπληξη, ενός διαγωνισμού ηγεσίας ενάντια σε τρεις άλλες ομάδες υποψηφίων που παρουσιάστηκαν στους 75 συμμετέχοντες που επέλεξαν τα Ηνωμένα Έθνη. Μια λίστα υποψηφίων περιλάμβανε και τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου της Λιβύης που έχει έδρα το Τομπρούκ Ακίλα Σαλέχ και τον υπουργό Εξωτερικών Φατί Μπασάγκα από τη δυτική Λιβύη, που καταψηφίστηκε με ψήφους 39 κατά και 34 υπέρ.

Το ερώτημα είναι πως θα αντιδράσουν οι πολιτικές φατρίες που υποστηρίζουν τους παραπάνω δύο πολιτικούς, εάν θα συνεργαστούν με τα εκλεγμένα μέλη της μεταβατικής κυβέρνησης. Όλοι οι υποψήφιοι για τη νέα κυβέρνηση υποσχέθηκαν να τηρήσουν τον σχεδιασμό για τη διεξαγωγή προεδρικών βουλευτικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για τις 24 Δεκεμβρίου και να μην θέσουν υποψηφιότητα σε αυτές.

Τα Ηνωμένα Έθνη για να διασφαλίσουν ότι θα κρατήσουν το λόγο τους, δημοσιοποίησαν τις δεσμεύσεις τους. Το δύσκολο εγχείρημα των μελών της μεταβατικής κυβέρνησης είναι να καταφέρουν να ενώσουν τη χώρα, πριν τις εκλογές. Ένα ερώτημα που εγείρεται, είναι  εάν οι ξένες δυνάμεις που έχουν επιλέξει πλευρές μεταξύ των αλ Σαράτζ και του Χαφτάρ, θα συνεισφέρουν στην επίτευξη της ειρήνης.

Η Τουρκία που χαιρέτησε την εκλογή της μεταβατικής κυβέρνησης έχει αναπτύξει τουρκικά στρατεύματα στη Λιβύη και επιδιώκει να γίνουν μόνιμα. Παράλληλα, οι ξένοι μισθοφόροι και ισλαμιστές εξτρεμιστές μαχητές, δεν έχουν ακόμα αποσυρθεί αν και έχει λήξη το χρονικό όριο που είχε τεθεί από τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.