Η κόντρα Ερντογάν-ΗΠΑ για τους Κούρδους και η κωλοτούμπα του Αμερικανού ΥΠΕΞ

Νέα ρήξη ανάμεσα στην Άγκυρα και την Ουάσιγκτον προκάλεσαν οι εμπρηστικές δηλώσεις του Ερντογάν με αφορμή τον θάνατο 13 Τούρκων στρατιωτικών στο βόρειο Ιράκ. Η Άγκυρα, η οποία έχει πέσει σε αντιφάσεις σχετικά με την υπόθεση, μιλά για εκτέλεση και την αποδίδει στο PKK, το οποίο όμως αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη. Από την πλευρά τους οι Αμερικανοί δεν υιοθέτησαν αρχικά τους  τουρκικούς ισχυρισμούς, τα πράγματα όμως άλλαξαν με την τηλεφωνική επικοινωνία Μπλίνκεν-Τσαβούσογλου.

Η αρχική τοποθέτηση των Αμερικανών εξόργισε τον Ερντογάν και αργά το απόγευμα της Δευτέρας, ο πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Άγκυρα κλήθηκε στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών για εξηγήσεις σχετικά με την ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Νωρίτερα, ο Τούρκος πρόεδρος, μιλώντας σε υποστηρικτές του κόμματός του, κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι υποστηρίζουν τους Κούρδους αντάρτες που, σύμφωνα με τον ίδιο, «εκτέλεσαν» 13 Τούρκους στο βόρειο Ιράκ.

Ο Ερντογάν χαρακτήρισε μάλιστα ως «αστείο» την ανακοίνωση με την οποία η Ουάσιγκτον καταδίκασε το συμβάν, κρατώντας αποστάσεις από τους τουρκικούς ισχυρισμούς. «Οι δηλώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών είναι απαράδεκτες» είπε, κατηγορώντας την Ουάσιγκτον ότι ενώ λέει πως δεν υποστηρίζει τρομοκράτες «στην πραγματικότητα βρίσκεστε στο πλευρό τους».

Η οργή του Ερντογάν 

Ισχυρίστηκε επίσης, ενώπιον τον οπαδών του, ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν το PKK και τις συροκουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), οι οποίες για την Άγκυρα αποτελούν επέκταση του, παράνομου στην Τουρκία, Κουρδικού Εργατικού Κόμματος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ουάσιγκτον, όπως και η ΕΕ, θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση το PKK, δεν αποδέχεται όμως τις τουρκικές θέσεις για τους Κούρδους πολιτοφύλακες, οι οποίοι υπήρξαν οι βασικοί σύμμαχοί της στον αγώνα εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.

Με την ανακοίνωσή του για το συμβάν στο βόρειο Ιράκ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δείχνει να μην αποδέχεται εν λευκώ τους τουρκικούς ισχυρισμούς, ότι πρόκειται για ενέργεια του PKK. Παραλλήλως, στέλνει όμως και ένα μήνυμα στην Άγκυρα, γενικώς για τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις της εναντίον των Κούρδων μαχητών τόσο στο Ιράκ όσο και στη Συρία.

«Αν οι πληροφορίες για τον θάνατο τούρκων πολιτών στα χέρια του PKK, μίας οργάνωσης που έχει χαρακτηρισθεί τρομοκρατική, επιβεβαιωθούν, καταδικάζουμε τις ενέργειες αυτές με τους δριμύτερους όρους» ανέφερε η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στην οποία είναι εμφανής η απόσταση από τις τουρκικές θέσεις. «Αν είμαστε μαζί στο ΝΑΤΟ και αν θέλετε την διαφύλαξη της ενότητας του ΝΑΤΟ, δεν μπορείτε να τάσσεστε με τους τρομοκράτες. Αν θέλετε να είστε με μία πλευρά, να είστε στο πλευρό μας» ανταπαντά ο Ερντογάν, απαιτώντας ουσιαστικά από την Ουάσιγκτον να υιοθετήσει τις θέσεις του.

Οι δύσπιστοι Αμερικανοί 

Τι είναι όμως αυτό που κάνει την Ουάσιγκτον να κρατά αποστάσεις από την Άγκυρα στο συγκεκριμένο ζήτημα; Το PKK, αν και παραδέχεται ότι σκοτώθηκαν όντως τα μέλη μια ομάδας αιχμαλώτων απορρίπτει την εκδοχή της Άγκυρας, ότι πρόκειται για «εκτέλεση» και υποστηρίζει ότι οι Τούρκοι στρατιωτικοί  σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια των τουρκικών αεροπορικών επιδρομών.

Η Ουάσιγκτον είναι βέβαια η τελευταία που θα έδινε βαρύτητα σε όσα υποστηρίζει το PKK, το οποίο θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση. Από την άλλη όμως, γνωρίζει καλά τις Μονάδες Προστασίας του Λαού της κουρδικής πολιτοφυλακής, καθώς και το γεγονός ότι οι Τούρκοι έχουν εξαπολύσει ευρείας κλίμακας επιχειρήσεις εναντίον τους στη βόρεια Συρία και στο βόρειο Ιράκ. Το θέμα αυτό αποτελούσε, άλλωστε, μόνιμο σημείο έντασης ανάμεσα στην Άγκυρα και την Ουάσιγκτον, ακόμα και στη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ, παρά την καλή προσωπική σχέση του Ρεπουμπλικάνου με τον Ερντογάν.

Πέρα από την αλλαγή πολιτικής απέναντι στην Τουρκία, που είναι εμφανής με την έλευση του Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, οι Αμερικανοί φαίνεται πως έλαβαν υπόψη τους, στην συγκεκριμένη υπόθεση, και τις αντιφάσεις στις οποίες υπέπεσε η Άγκυρα. Τούρκοι ανώτατοι αξιωματούχοι, ανάμεσά τους ο εξ απορρήτων του Ερντογάν, Ιμπραχίμ Καλίν, υποστήριξαν αρχικά ότι επρόκειτο για “σφαγή αμάχων”. Αυτός ο υπαινιγμός περί αμάχων υπάρχει και στις χθεσινές δηλώσεις του Ακάρ για τους 13 νεκρούς που βρήκαν Τούρκοι στρατιώτες σε σπηλιά στην περιοχή Γκάρα.

Επιμένει και ο ίδιος ότι πρόκειται για «εκτέλεση» από την πλευρά του PKK και ότι μεταξύ των νεκρών υπάρχει και στρατιωτικό και αστυνομικό προσωπικό. Ωστόσο, οι Κούρδοι υποστηρίζουν ότι στην συγκεκριμένη περιοχή η Άγκυρα έχει εξαπολύσει τις τελευταίες ημέρες αεροπορικές επιδρομές και σφοδρούς βομβαρδισμούς και ότι στη διάρκεια μιας τέτοιας επιχείρησης σκοτώθηκαν και οι 13 Τούρκοι αιχμάλωτοι. Κάτι που κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει, όταν όλοι γνωρίζουν ότι σε αυτές τις επιχειρήσεις η Άγκυρα χρησιμοποιεί και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Όλοι γνωρίζουν άλλωστε, και κυρίως οι Αμερικανοί, ότι η Τουρκία διεξάγει συστηματικά επιχειρήσεις κατά των Κούρδων στο βόρειο Ιράκ, υποστηρίζοντας ότι στόχος τους είναι βάσεις του PKK. Αυτές οι επιχειρήσεις έχουν ενοχλήσει τη Βαγδάτη, η οποία αναζητά, μήνες τώρα, τρόπους για να σταματήσει τις τουρκικές επιδρομές στην επικράτειά της. Ο Ερντογάν πάντως επανέλαβε και σήμερα ότι «καμία χώρα, πρόσωπο ή θεσμός δεν μπορεί να αμφισβητεί πλέον τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Τουρκίας (στο Ιράκ) μετά την σφαγή της Γκάρα». 

Το “γύρισμα” του Μπλίνκεν

Το κλίμα άλλαξε πάντως στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών με τον Τούρκο ομόλογό του, αργά το απόγευμα της Δευτέρας. Ο Άντονι Μπλίνκεν, αφού προέτρεψε εκ νέου τον Τσαβούσογλου να μην διατηρήσει η Άγκυρα τους S-400, εξέφρασε τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο των Τούρκων ομήρων στο βόρειο Ιράκ. Προφανώς μετά την έντονη δυσαρέσκεια της Άγκυρας, «επιβεβαίωσε ότι τρομοκράτες του ΡΚΚ φέρουν την ευθύνη», όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Τη δυσφορία της Άγκυρας για την αρχική ανακοίνωση των ΗΠΑ μετέφερε άλλωστε στη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας ο ίδιος ο Τσαβούσογλου.

Νωρίτερα, τηλεφωνική επικοινωνία με τον Άντονι Μπλίνκεν είχε και ο Νίκος Δένδιας, στην οποία, όπως ανέφερε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών,  διαπιστώθηκε το υψηλό επίπεδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και εξετάστηκαν οι προοπτικές περαιτέρω ενδυνάμωσης τους, ιδιαίτερα στον ενεργειακό και στον αμυντικό τομέα. Ο Νίκος Δένδιας ενημέρωσε επίσης τον Αμερικανό ομόλογό του για την εμβάθυνση των σχέσεων της χώρας μας με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου, ενώ αναφέρθηκε και στις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Λιβύης, της Συρίας, και της Ανατολικής Μεσογείου.