Από πού και ως πού επεμβαίνει το Φόρεϊν Όφις στην Κύπρο – Το στοίχημα της αποαποικιοποίησης

Όπου γάμος και χαρά η Βασίλω πρώτη. Αυτή η λαϊκή ρήση, ταιριάζει σε κάθε περίπτωση, έρχεται γάντι, μεταφορικά και στην παρουσία, πάντα, των Βρετανών στα παρασκήνια του Κυπριακού. Πλησιάζουν εξελίξεις, “ψήνονται” διεργασίες, οι Βρετανοί πρώτοι. Και το ερώτημα που δεν τίθεται ποτέ είναι: Ως τι το Φόρεϊν Όφις αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για λύση του Κυπριακού;

Ποιός έχει δώσει το δικαίωμα στους Βρετανούς να παρουσιάζουν “γεφυρωτικές” ιδέες, τη στιγμή κατά την οποία κατ΄ επανάληψη τηρούν στάση, υπέρ των τουρκικών επιδιώξεων; Τα δύο τελευταία ταξίδια Βρετανών αξιωματούχων, το ένα ήταν ο υπουργός Εξωτερικών, επιβεβαίωσαν ότι η παρέμβαση γίνεται για να διευκολυνθεί η κατοχική Τουρκία.

Το Φόρεϊν Όφις δεν νομιμοποιείται να καταθέτει ιδέες, που εκφεύγουν από τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών και παραπέμπουν σε συνομοσπονδία. Το Φόρεϊν Όφις δεν έχει, γενικώς, δικαίωμα να παρεμβαίνει καθώς την ιδιότητα της εγγυήτριας δύναμης την έχει ξεχασμένη και θυμάται τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου μόνο σε σχέση με τις Βάσεις.

Το ερώτημα που διαχρονικά τίθεται είναι κατά πόσο η βρετανική πολιτική μπορεί να υπονομεύει την Κυπριακή Δημοκρατία, την ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και ασφάλεια, της οποίας εγγυήθηκε με Συνθήκη και να συγκαλύπτει τις τουρκικές παρανομίες (π.χ. πειρατικές δράσεις στην ΑΟΖ, επέλαση στην Αμμόχωστο); Και μάλιστα να γίνονται όλα αυτά και να μην υπάρχει αντίδραση. Ακούγεται το “καθωσπρεπιστικό” αφήγημα τάχα νουνεχών βρετανολάγνων πως δεν μπορούμε να ανοίξουμε δεύτερο μέτωπο.

Βρετανικό Φόρεϊν Όφις και ένα σημαντικό όπλο

Αυτή η προσέγγιση είναι άκρως επιβλαβής για τα εθνικά μας συμφέροντα και εξυπηρετεί το Λονδίνο. Το θέμα των Βάσεων δεν θα ανοίξει μόνο και μόνο ως απάντηση στη βρετανική πολιτική. Άλλωστε, με την πολιτική που προωθεί το Λονδίνο υπονομεύει τη βρετανική παρουσία στο νησί. Το θέμα των βάσεων θα πρέπει να ανοίξει επειδή συνιστά αποικιακό κατάλοιπο που πρέπει να φύγει.

«Οι Βρετανικές Βάσεις και τα δικαιώματα των Βρετανών στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας αποτελούν πρωτίστως αποικιακά κατάλοιπα· είναι κατά βάση οδυνηρή υπόμνηση μιας ανολοκλήρωτης απο-αποικιοποίησης, εκ μέρους των Βρετανών, και μιας ημιτελούς άσκησης του δικαιώματος αυτοδιάθεσης, εκ μέρους του Κυπριακού λαού» (Τάσος Τζιωνής, περιοδικό “Τετράδια”, Αθήνα τεύχος Χειμώνας 2017-Άνοιξη 2018).

Το θέμα της αποαποικιοποίησης συνδέεται με την πλήρη εφαρμογή της κυριαρχίας της χώρας μας. Γιατί η άσκηση της κυριαρχίας δεν μπορεί να εξαρτάται από τρίτες χώρες, όπως επιδιώκεται από την Τουρκία ούτε να έχει περιορισμούς ή να χρησιμοποιείται ως αποικία, όπως προκύπτει από τη βρετανική συμπεριφορά. Είναι σαφές πως αυτό μπορεί να γίνει μόνο όταν υπάρξει αποαποικιοποίηση.

Σε αυτή τη φάση υπάρχει και ένα σημαντικό όπλο, που μπορεί να αξιοποιηθεί. Πρόκειται για την απόφαση/γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τον Μαυρίκιο. Σε αυτή τη διαδικασία είχε επενδύσει η Λευκωσία. Επέλεξε να συμμετάσχει στη διαδικασία, ως ενδιαφερόμενο μέρος. Οι παρεμβάσεις της ήταν πολύ σημαντικές, πλην όμως το αποτέλεσμα έμεινε έκτοτε στα αζήτητα στην Κύπρο σε ό,τι αφορά την ολοκλήρωση της απο-αποικιοποίησης της ιδίας. Πρόκειται δυστυχώς για ενσυνείδητη επιζήμια για την Κύπρο πολιτική επιλογή.

Η απο-αποικιοποίηση δεν βλάπτει

Σημειώνεται ότι πρόσφατα, το Τμήμα τους Διεθνούς Δικαστηρίου για το Δίκαιο της Θάλασσας αποφάσισε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει κυριαρχία επί του Αρχιπελάγους Τσιάγκος το οποίο έχει καθεστώς παρόμοιο με εκείνο των Βάσεων. Η απόφαση των δικαστών επιβεβαιώνει τη σχετική Γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης (ICJ) και την επακόλουθη ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (Μάριος Πούλλαδος, Σημερινή 1.2.2021).

Η απο-αποικιοποίηση δεν βλάπτει την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως ισχυρίζονται μερικοί οι οποίοι υποστηρίζουν το ανεδαφικό ότι, κατάργηση, για παράδειγμα, της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης θα καταργήσει και το κράτος! Η απο-αποικιοποίηση, αντιθέτως, ενισχύει την Κυπριακή Δημοκρατία.

Δύο τα ζητήματα. Οι Βρετανοί, σφυρίζοντας πάντα υπέρ της Τουρκίας, δεν νομιμοποιούνται ηθικά να παρεμβαίνουν στο Κυπριακό. Η Λευκωσία πρέπει να τους το διαμηνύσει εμπράκτως. Όπως υπέδειξε και ο τέως υπουργός εξωτερικών της Ελλάδος, Νίκος Κοτζιάς, πρέπει να πάψουμε να είμαστε ευγενικοί με τους Βρετανούς. Το δεύτερο είναι το θέμα της απο-αποικιοποίησης, ένα δικαίωμα, που ως Κύπρος δεν μπορούμε να αποποιηθούμε.