Οικονομία χωρίς τράπεζες;

του Δημήτρη Χρήστου  – 

Γιατί οι δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς επέλεξαν ως θέμα αιχμής, στην αντιπαράθεση με την κυβέρνηση, τους πλειστηριασμούς των κατοικιών, οι ιδιοκτήτες των οποίων δεν πληρώνουν ή δεν μπορούν να πληρώσουν τα δάνεια που είχαν λάβει, με τους όρους που είχαν συμφωνήσει; Διότι κυρίως τα αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ υπερπροβάλλουν αυτό το θέμα με εικόνες, δίχως τις οποίες δεν θα έπαιζε.

Παίζει για να προβάλει την πίεση στην κυβέρνηση και από τα αριστερά. Και οι “μαγαζάτορες” της επαναστατικής αριστεράς δεν έχουν κανένα πρόβλημα να μπουν στο παιχνίδι. Άλλωστε, με δεξιές κυβερνήσεις υποτίθεται ότι ωριμάζουν καλύτερα οι επαναστατικές διαθέσεις του λαού! Έτσι νόμιζαν όταν ήταν 18 χρονών, έτσι νομίζουν και σήμερα που έχουν φτάσει τα 68!

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά τους. Την περίοδο της φούσκας οι τράπεζες στο κυνήγι του κέρδους και ελέγχοντας μέρος της πολιτικής εξουσίας, χορηγούσαν αβέρτα, πάσης φύσεως δάνεια, χωρίς πολλές διαδικασίες. Μετά το σκάσιμο της φούσκας και την είσοδο στα μνημόνια, υπήρχαν δύο επιλογές για τη σωτηρία του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Προτιμήθηκαν οι ανακεφαλαιοποιήσεις από την άλλη, που ήταν το κούρεμα των καταθέσεων. Το ζητούμενο λοιπόν για την ομαλή λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, και κατά συνέπεια της οικονομίας, ήταν η σωτηρία των τραπεζών.

Εδώ να ανοίξουμε μια παρένθεση για να αναφέρουμε τα αυτονόητα. Οι τράπεζες δεν είναι μονοπρόσωπες επιχειρήσεις. Έχουν χιλιάδες μετόχους, διεθνείς συμμετοχές και κυρίως τα χρήματα που διακινούν είναι τα δικά μας, των καταθέσεων που τους έχουμε εμπιστευτεί. Τουλάχιστον, όσοι δεν έχουμε τη δυνατότητα να πάμε στην νήσους Κέιμαν.

Το κρίσιμο 2018

Σήμερα, πρέπει το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα να απαλλαγεί από τα κόκκινα δάνεια ώστε να αποκτήσει ευστάθεια και ικανότητα να χρηματοδοτήσει τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Οι εθνικές συμμετοχές στα 11 και πλέον δισ. ευρώ των ευρωπαϊκών κονδυλίων που θα πέσουν στην ελληνική οικονομία το 2018 μπορούν να καλυφθούν μόνο ή κυρίως από τον τραπεζικό δανεισμό. Με λίγα λόγια, χωρίς αξιόπιστο και εύρωστο χρηματοπιστωτικό τομέα, καμιά οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Και αν δεν μπορεί να λειτουργήσει, η ύφεση θα φουντώνει και η ανεργία θα μεγαλώνει.

Γιατί κοκκίνισαν τα δάνεια; Υπάρχουν δύο κατηγορίες δανειοληπτών. Η μία που πραγματικά λόγω ύφεσης και περιορισμού του εισοδήματος, αδυνατεί να εκπληρώσει τις δόσεις του δανείου. Η άλλη που έχει δυνατότητα, αλλά δεν συμφέρει να συνεχίσει την εξυπηρέτηση του δανείου.

Για παράδειγμα ένας δανειολήπτης 100.000 ευρώ για αγορά πρώτης κατοικίας ισόποσης αξίας που έχει καταβάλει μέχρι στιγμής το 10% ή το 20% του κεφαλαίου, βρίσκεται μπροστά στο εξής δίλημμα. Η αξία του διαμερίσματος από 100.000 ευρώ που ήταν στη λήψη του δανείου έχει πέσει στην αγορά στα 35.000 με 40.000 ευρώ. Αν υπολείπονται λοιπόν 80.000 ευρώ για την εξόφληση, είναι προφανές πως δεν συμφέρει να εξυπηρετείς τα δάνειο σου. Καλύτερα να το διεκδικήσεις σε δημοπρασία για 35.000 ευρώ που αξίζει σήμερα, παρά να πληρώσεις τις δόσεις των 80.000 ευρώ.

Αναζητώντας δίκαιες ρυθμίσεις

Αυτό συνέβη και στις ΗΠΑ το 2008 όταν κατέρρευσε η αγορά ακινήτων και παρέσυρε τον χρηματοπιστωτικό τομέα στην χρεοκοπία της Merrill Lynch και σε παρέμβαση της ομοσπονδιακής τράπεζας (FeD) που έριξε δισεκατομμύρια δολάρια στις τράπεζες για να μην χρεοκοπήσουν μαζικά. Δυστυχώς, η ΕΕ δεν έχει την ευελιξία των ΗΠΑ και η κυριαρχούσα Γερμανία δεν είχε καμία διάθεση να συμβάλει αποφασιστικά. Οδήγησε, λοιπόν, τους αδύναμους κρίκους Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Κύπρο σε μνημόνια και την Ισπανία σε σκληρή λιτότητα για να σωθούν οι τράπεζες.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει τεκμηριωμένο οικονομικό ρεπορτάζ για το πόσα νοικοκυριά ήρθαν σε βιώσιμες συμφωνίες με τους δανειστές, επανεκτιμώντας τους όρους και την τρέχουσα αξία, ώστε να γλυτώσει και ο δανειστής την απώλεια και η τράπεζα τη ζημιά. Ούτε ακόμα γνωρίζουμε πόσες είναι οι περιπτώσεις της πρώτης κατοικίας και ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες να δανειοληπτών.

Με λίγα λόγια, αν θέλουμε να βγούμε από την κρίση, αυτό το τελευταίο έτος του μνημονίου, οφείλουμε να σώσουμε τον χρηματοπιστωτικό τομέα, επιλέγοντας τις ποιο δίκαιες ρυθμίσεις για όσα νοικοκυριά, πραγματικά δεν μπορούν και χρειάζονται περίοδο χάριτος μέχρι να ανακάμψουν τα εισοδήματά τους. Και η ανάκαμψη των εισοδημάτων, γίνεται με ανάπτυξη της οικονομίας και τον περιορισμό της ανεργίας.