Η σαρωτική ορμή του “ροζ κυκλώνα”

της Νεφέλης Λυγερού  – 

«Ποιος θα είναι ο επόμενος;» αναρωτιόταν πρόσφατα η Washington Post, με το ερώτημα να μεταφράζεται στο ποιος θα είναι ο επόμενος επιτυχημένος άνδρας που θα προστεθεί στην αποκαλούμενη “λίστα της ντροπής”. Η λίστα περιλαμβάνει δημόσιες καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση. Καριέρες δεκαετιών καταλήγουν στα σκουπίδια και ο ένας μετά τον άλλον, διακεκριμένοι άνδρες, φέρουν πλέον ταμπέλα που γράφει: “Persona non grata”.

Ο όρος «σεξουαλικό αρπακτικό» τείνει να αποτελέσει μέρος του καθημερινού λεξιλογίου στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση σε κλάδους όπως η βιομηχανία του θεάματος, η πολιτική, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η τεχνολογία, πέφτουν βροχή και πλήττουν την κορυφή της ιεραρχίας. Από εκεί είναι που κατακρημνίζεται σχεδόν κάθε 24ωρο κάποιο -μέχρι πρότινος- ιερό τέρας.

Διαδικτυακοί δήμιοι

Σεξουαλικά βοηθήματα, θωπεία, γυμνές φωτογραφίες, απρεπή σχόλια, σεξιστικά αστεία και άλλα αποκαλύπτονται και, κατά πολλούς, εξυγιαίνουν επιτέλους την κατάσταση σε έναν ανδροκρατούμενο εργασιακό χώρο. Υπάρχουν, όμως, και κάποιοι που εκφράζουν την ανησυχία τους για πιθανή απώλεια μέτρου, καθώς το φαινόμενο τείνει να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Μια ανώνυμη καταγγελία στο Διαδίκτυο μετατρέπεται σε λαϊκό δικαστήριο. Μερικές δεκάδες σχόλια και λάικ αρκούν για την αμετάκλητη, δίχως ευκαιρία έφεσης, καταδίκη. Τα κεφάλια πέφτουν το ένα μετά το άλλο. Όπως είχε πει ο Ροβεσπιέρος «δεν μπορεί να υπάρξει επανάσταση δίχως επανάσταση». Τι κι αν αυτό σημαίνει ότι το κράτος δικαίου τείνει να υποχωρήσει προς όφελος του εξαγριωμένου διαδικτυακού πλήθους;

Η πτώση του «Mr. 20 εκατομμύρια» Ματ Λάουερ

«Το μάθαμε μόλις σήμερα», ανακοινώνει με τρεμάμενη φωνή η δημοσιογράφος Σαβάνα Γκούθρι, κοιτάζοντας την κάμερα. Η συμπαρουσιάστριά της, Χόντα Κοτμπ, συγκρατεί μετά βίας τα δάκρυά της και χαμηλώνει το βλέμμα. Πρόκειται για δύο εκ των τριών παρουσιαστών της δημοφιλούς καθημερινής πρωινής ενημερωτικής εκπομπής The Today Show του τηλεοπτικού δικτύου NBC. Στο πλατό, έπειτα από 20 χρόνια ανελλιπούς παρουσίας, δεν βρίσκεται πια το πρώτο βιολί της ιστορικής ειδησεογραφικής εκπομπής, ο Ματ Λάουερ.

Την απόλυσή του είναι που προσπαθούν να ανακοινώσουν φανερά αναστατωμένες οι δύο συνάδελφοί του. «Είμαστε συντετριμμένες», σχολιάζουν. «Ξυπνήσαμε και οι δύο με τις πρωινές ειδήσεις. Προσπαθούμε να το επεξεργαστούμε και να το κατανοήσουμε. Θα χρειαστεί λίγος χρόνος γι’ αυτό».

Πράγματι, εκείνος είχε τον πρώτο και τελευταίο λόγο για την εκπομπή, αλλά και για το τηλεοπτικό τους μέλλον. Μια κουβέντα του στους ιθύνοντες του σταθμού ήταν ικανή να αναβαθμίσει τις συναδέλφους του ή να τις εκτοπίσει στην αφάνεια, εκεί όπου δεν υπάρχουν κάμερες, μακιγιέζ, χρυσά συμβόλαια και λάμψη. Κι εκείνη την ημέρα, είχαν ανακοινώσει τηλεοπτικά τον τελεσίδικο «θάνατό» του. Ακόμα και οι Αμερικάνοι που λατρεύουν να δίνουν δεύτερες ευκαιρίες, δεν επαναφέρουν τα «ζόμπι» στην κορυφή.

«Θέλω να ρουφήξω το γάλα της αγελάδας»

Πριν τη δημόσια αποπομπή του Ματ Λάουερ, που σε άλλες εποχές θα γινόταν υπό τις επευφημίες μανιασμένου όχλου ενώ εκείνος ριχνόταν στην πυρά, είχε προηγηθεί ανάρτηση στον επίσημο λογαριασμό της τηλεοπτικής εκπομπής στο Twitter: «Το βράδυ της Δευτέρας, λάβαμε μια λεπτομερή καταγγελία από μια συνάδελφο για ακατάλληλη σεξουαλική συμπεριφορά στον χώρο εργασίας από τον Ματ Λάουερ». Συμπλήρωνε πως γι’ αυτό το λόγο «αποφασίσαμε να τερματίσουμε τη συνεργασία μας».

Η Σαβάνα Γκούθρι, συμπαρουσιάστρια του Λάουερ τα τελευταία πέντε χρόνια, είχε ενημερωθεί σχετικά αργά το βράδυ και ανέλαβε να σηκώσει το βάρος να το ανακοινώσει στον τηλεοπτικό αέρα. Παρότι το τηλεοπτικό δίκτυο σημείωνε ότι επρόκειτο για το πρώτο παράπονο για τη συμπεριφορά του διακεκριμένου δημοσιογράφου στα είκοσι χρόνια που εργαζόταν σε αυτό, η διοίκηση του σταθμού ανακοίνωσε ότι αυτό δεν αναιρεί το γεγονός πως το περιστατικό αποτελεί «ξεκάθαρη παραβίαση των αρχών της εταιρείας».

Μετά την απόλυσή του, όλο και περισσότερες λεπτομέρειες άρχισαν να έρχονται στο φως της δημοσιότητας για την 20χρονη πορεία του παρουσιαστή και για το αυστηρό ανδρικό κλαμπ που κυριαρχούσε στο τηλεοπτικό δίκτυο, επιτρέποντας ανάρμοστες συμπεριφορές.

Οι Times πήραν συνέντευξη από αρκετές γυναίκες που εργάζονταν για την εκπομπή. Αυτές δήλωσαν ότι τα σεξιστικά και απρεπή σχόλια ήταν μέρος της καθημερινότητάς τους. Μία, μάλιστα, κατήγγειλε ότι την είχε κακοποιήσει σεξουαλικά ο παρουσιαστής το 2001. «Ήμουν στο γραφείο του, ήρθε από πίσω μου, μου κατέβασε το παντελόνι, με ανάγκασε να σκύψω και διείσδυσε μέσα μου. Κάποια στιγμή βρέθηκα λιπόθυμη, ακόμα με το παντελόνι μου κατεβασμένο».

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του περιοδικού Variety, ο Λάουερ δώρισε σε μια συνάδελφό του ένα σεξουαλικό βοήθημα με λεπτομερείς οδηγίες για το πώς επιθυμούσε να το χρησιμοποιήσει μαζί του. Άλλες γυναίκες συνεργάτιδές τους είπαν ότι, ναι μεν ο Ματ είχε τέτοιου τύπου συμπεριφορά, αλλά και άλλα στελέχη της εκπομπής είχαν υπάρξει εξίσου προσβλητικά.

Μια παραγωγός είπε ότι ένα συνηθισμένο αστείο μεταξύ του παρουσιαστή και του σκηνοθέτη, που αντάλλασσαν στα ακουστικά τους ενώ ήταν στον αέρα, ήταν να λέει ο ένας στον άλλον ότι «θέλουν να ρουφήξουν το γάλα της αγελάδας», αναφερόμενοι σε καλεσμένες και στα στήθη τους. «Οι παρουσιάστριες άκουγαν αμίλητες, μην τολμώντας να αντιδράσουν».

Μια πρώην υπάλληλος αποκάλυψε ότι οι άνδρες της εκπομπής έπαιζαν συχνά ένα παιχνίδι: Έπρεπε να διαλέξουν ποια καλεσμένη «θα σκοτώσουν, ποια θα παντρευτούν και με ποια θα κάνουν σεξ». Ο Λάουερ κάποιες φορές περνούσε από ανάκριση τις συναδέλφους του, ρωτώντας τες επίμονα με ποιον είχαν κοιμηθεί – και πρότεινε να ανταλλάξουν ονόματα.

Οι υποστηρικτές του Λάουερ

Από την άλλη, οι φοιτήτριες του πανεπιστημίου του Οχάιο που εξασφάλιζαν συχνά πυκνά πρακτική άσκηση στο τηλεοπτικό δίκτυο λόγω της σχέσης του ίδιου του δημοσιογράφου με το πανεπιστήμιο, δήλωσαν ότι είναι πέρα για πέρα σοκαρισμένες. Είπαν ότι ποτέ δεν υπήρξε απρεπής απέναντι σε καμία τους. «Ήταν μόνο φιλικός και τυπικός». Η Έριν Λαβιόλα, που ερωτήθηκε από τους New York Times, δήλωσε ότι ήταν «πάντα κύριος, ευγενής και κρατούσε αποστάσεις από όλες τις κοπέλες. Είχαμε την καλύτερη άποψη για εκείνον».

Η απόλυσή του, που σχολιάστηκε μέχρι και από τον Αμερικάνο πρόεδρο με tweet, ήταν η τρίτη σε σειρά ηχηρή αποπομπή στους κόλπους των αμερικανικών ΜΜΕ. Είχε προηγηθεί η απόλυση του Τσάρλι Ρόουζ από το CBS, η λήξη της συνεργασίας του Fox News με τον Μπιλ Ο’ Ράιλι, η αποπομπή του δημοσιογράφου των New York Times Μάικλ Ορέσκις και η δημόσια ταπείνωση και ακύρωση του τηλεοπτικού συμβολαίου του Μαρκ Χάρπεριν.

Διαδικτυακό λαϊκό δικαστήριο

Ο “ροζ κυκλώνας”, λοιπόν, που εδώ και μήνες πλήττει την άλλη άκρη του Ατλαντικού, έχει εισβάλλει για τα καλά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Κάποιοι εκ των ισχυρότερων παικτών εξοβελίζονται μετά από απανωτές καταγγελίες για ανάρμοστη συμπεριφορά και σεξουαλική παρενόχληση. «Αυτοί που λένε τις ειδήσεις, έγιναν ειδήσεις, και μάλιστα για όχι και τόσο κολακευτικό λόγο».

Την ίδια στιγμή δεν σταματούν οι αποκαλύψεις για πρωτοκλασάτους ηθοποιούς, σκηνοθέτες, επιχειρηματίες, γερουσιαστές, αλλά και golden boys της Σίλικον Βάλεϊ. Η περίπτωση του κινηματογραφικού παραγωγού Χάρβεϊ Γουαϊνστάιν φαίνεται ότι άνοιξε για τα καλά τον ασκό του Αιόλου.

Οι περισσότεροι μιλούν για εξυγίανση. Κάποιοι τολμούν να πάνε αντίθετα στο ρεύμα. Κάνουν λόγο για τάση που τείνει να εξελιχθεί σε σύγχρονο κυνήγι μαγισσών και διαδικτυακό λαϊκό δικαστήριο, με δικαστές το αδηφάγο κοινό, που λατρεύει να καθαιρεί εκείνους που χθες το ίδιο τοποθέτησε στην κορυφή.

Το φαινόμενο #MeToo («Και εγώ, επίσης»)

Το πράγμα πήρε τεράστιες διαστάσεις ύστερα από το πρώτο σοκ στο Χόλιγουντ και τις αποκαλύψεις για τον Γουάινσταϊν. Τότε, γυναίκες του καλλιτεχνικού χώρου στις ΗΠΑ ξεκίνησαν ένα είδος κινήματος, χρησιμοποιώντας στο Twitter το hashtag  #MeToo («Και εγώ, επίσης»).

Την αρχή έκανε η Αμερικανίδα ηθοποιός και παραγωγός Αλίσα Μιλάνο με μήνυμά της στο Twitter, με το οποίο προέτρεπε θαυμαστές και συναδέλφους της να συσπειρωθούν ενάντια στις σεξουαλικές επιθέσεις. «Εάν όλες οι γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή επίθεση κάνουν ανάρτηση στο Twitter με το #MeToo, μπορεί να δώσουμε στους ανθρώπους μια αίσθηση της έκτασης του προβλήματος», έγραψε.

Δύο απλές λέξεις ήταν αρκετές για να κατακλυστεί το Twitter από μηνύματα, κυρίως γυναικών, αλλά και ανδρών που θέλησαν να ενταχθούν στο κίνημα κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης. Περισσότερες από 220 γυναίκες που υπηρετούν στη διπλωματική υπηρεσία, τις ένοπλες δυνάμεις και σε υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας δήλωσαν συμμετοχή στο κίνημα.

Το κλίμα αυτό δεν άφησε ανεπηρέαστη την Ευρώπη, και ειδικά το Ευρωκοινοβούλιο. Συγκεκριμένα, τριάντα πέντε γυναίκες και πέντε άνδρες συμμετείχαν σε σχετική συζήτηση στο Στρασβούργο, σηκώνοντας πλακάτ που έγραφαν “Me, Too”.

Οι New York Times, από τους οποίους άλλωστε ξεκίνησαν οι αποκαλύψεις για τον Γουάινσταϊν, έχουν καταρτίσει κατάλογο που ενημερώνεται περιοδικά για περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης από διάσημους άνδρες, σε μορφή χρονολογίου!

Σε αυτό, θα δει κάποιος τα ονόματα διεθνούς φήμης σκηνοθετών και ηθοποιών, όπως του Μπρετ Ράτνερ ή του Κέβιν Σπέισι. Επίσης, θα εντοπίσει τα ονόματα προσώπων επιρροής, όπως ο εκδότης του περιοδικού σύγχρονης τέχνης Art Forum Νάιτ Λάντσμαν, ο δημοσιογράφος Μάικλ Ορέσκις, και ο πρόεδρος της Πολιτειακής Βουλής του Κεντάκι Μπρετ Χούβερ.

O «βασιλιάς της καλωδιακής» έμεινε γυμνός

Κατά διαβολική σύμπτωση, ο Λάουερ είχε πάρει συνέντευξη από τον Μπιλ Ο Ράλεϊ, όταν ο τελευταίος αντιμετώπιζε κατηγορίες σεξουαλικής παρενόχλησης. Του είχε πει, μάλιστα: «Πρέπει να ήσουν ο τελευταίος άνθρωπος που ήθελε το Fox News να απολύσει. Εσύ τους έφερνες τα νούμερα».

Αυτό ίσχυε και για τον Λάουερ, καθώς είχε υπογράψει ένα από τα πιο ακριβά συμβόλαια, ύψους 20 εκατομμυρίων, μέχρι το 2018. Ήταν, άλλωστε, το άτομο στο οποίο βασιζόταν η όλη συνταγή της εκπομπής. Πράγματι, ο Ράλεϊ είχε κερδίσει το προσωνύμιο «βασιλιάς της καλωδιακής», λόγω της τεράστιας δημοφιλίας της εκπομπής του, η οποία, επί δεκαέξι συναπτά έτη, έκανε τα μεγαλύτερα νούμερα από οποιαδήποτε άλλη στην κατηγορία της.

Κατά συνέπεια, το κασέ του του Ράλεϊ είχε εκτοξευτεί στα ύψη. Μέχρι που κατακρημνίστηκε, μαζί με την αξιοπιστία του, όταν οι New York Times δημοσίευσαν πολύμηνη έρευνα, που αποκάλυπτε ότι ο δημοσιογράφος είχε δώσει συνολικά  45 εκατομμύρια δολάρια σε γυναίκες για να μη μιλήσουν για την άσεμνη συμπεριφορά του εναντίον τους.

Η μοναδική γυναίκα που έκανε επίσημη καταγγελία ήταν εκείνη που πήρε τα 45 εκατομμύρια και είπε ότι της έστελνε στο κινητό της σεξουαλικά μηνύματα, και ειδικά πορνογραφικά βίντεο ομοφυλοφιλικού περιεχομένου. «Με ανάγκασε να έχω σεξουαλική σχέση μαζί του», κατέληγε.

«Κυκλοφορούσε γυμνός και με θώπευσε»

Την ίδια μοίρα είχε και ο θρυλικός δημοσιογράφος Τσάρλι Ρόουζ, ένας από τους διασημότερους τηλεοπτικούς παρουσιαστές και αναλυτές στις ΗΠΑ, γνωστός για τις αποκλειστικές συνεντεύξεις που εξασφάλιζε και τις συνεργασίες του με δίκτυα, όπως το CBS, το PBS και το Bloomberg. Ήταν, μάλιστα, ο παρουσιαστής της εκπομπής 60 minutes, από την οποία έχουν περάσει οι σημαντικότερες πολιτικές προσωπικότητες -και όχι μόνο- των δύο τελευταίων δεκαετιών.

Ο Ρόουζ τα είχε όλα: αξιοζήλευτη καριέρα, υπέροχη οικογένεια, χρήματα και διάσημους φίλους. Όλοι του γύρισαν την πλάτη, όμως, έπειτα από δημοσίευμα της εφημερίδας Washington Post με τις μαρτυρίες οκτώ γυναικών, οι οποίες τον κατηγορούσαν ότι τις είχε παρενοχλήσει σεξουαλικά στο παρελθόν.

Ο Ρόουζ εξέδωσε ανακοίνωση: «Ζητάω ειλικρινά συγγνώμη για την απρεπή συμπεριφορά μου». Και προσέθετε: «Αισθάνομαι τρομερά άβολα. Συμπεριφέρθηκα χωρίς την απαραίτητη ευαισθησία μερικές φορές, και αναλαμβάνω την ευθύνη γι’ αυτό». Ωστόσο, αμφισβήτησε την ακρίβεια των γεγονότων που καταγγέλθηκαν σε βάρος του: «Δεν πιστεύω ότι όλες αυτές οι κατηγορίες είναι ακριβείς», διότι «ένιωθα πάντα ότι τα αισθήματα ήταν αμοιβαία, αν και τώρα συνειδητοποιώ πως έκανα λάθος».

Σύμφωνα με τις οκτώ καταγγέλλουσες, όλες συνεργάτιδες ή επίδοξες συνεργάτιδες του Ρόουζ, από τα τέλη του 1990 μέχρι και το 2011 τις είχε παρενοχλήσει σεξουαλικά. Κυκλοφορούσε γυμνός μπροστά τους και τις είχε θωπεύσει επανειλημμένως. Οι γυναίκες ήταν από 21 έως 37 ετών όταν είχαν δεχθεί αυτή τη συμπεριφορά, και οι καταγγελίες τους, όπως σημείωνε η Washington Post, «έχουν εκπληκτικές ομοιότητες».

Τρεις μίλησαν επώνυμα και πέντε ανώνυμα, φοβούμενες τις συνέπειες για τη σταδιοδρομία τους. Μία από αυτές, βοηθός παραγωγού στην εκπομπή του Ρόουζ στο PBS από τα τέλη του 2007, τόνισε ότι ο Ρόουζ ήταν «σεξουαλικό αρπακτικό» και εκείνη ένα από τα θύματά του σε πολλές περιπτώσεις. Άλλη προσωπική βοηθός του, στα μέσα της δεκαετίας του 2000, είπε ότι τουλάχιστον δέκα φορές ο Ρόουζ είχε εμφανιστεί μπροστά της γυμνός, καθώς εκείνη εργαζόταν σε κάποιο από τα σπίτια του στη Νέα Υόρκη.

«Με φίλησε, ενώ συζητούσαμε το επαγγελματικό μου μέλλον»

Ο πρώην διευθυντής της International Herald Tribune Μάικλ Ορέσκις και υψηλόβαθμος αρχισυντάκτης των New York Times είδε επίσης την καριέρα του να κατακρημνίζεται. Οι μεγαλύτερες επαγγελματικές ευκαιρίες του είχαν παρουσιαστεί τη δεκαετία του 1990. Τότε εδραιώθηκε στον χώρο και τότε ήταν που παρενόχλησε και δύο γυναίκες, τουλάχιστον σύμφωνα με το λεγόμενά τους.

Λίγες ώρες μετά τις καταγγελίες, ο Ορέσκις απολύθηκε από την εργασία του. Και οι δύο γυναίκες κατήγγειλαν ότι είχε προσπαθήσει να τις φιλήσει ενώ, όταν ήταν επικεφαλής των Times, συζητούσαν μαζί του για το επαγγελματικό τους μέλλον στο γραφείο του στην Ουάσινγκτον.

Μετά τη δημοσιοποίηση των καταγγελιών, η συνάδελφός του Ρεβέκκα Χέρσερ επιβάρυνε ακόμα περισσότερο τη θέση του. Είπε ότι και αυτή τον είχε καταγγείλει στο τμήμα ανθρωπίνου δυναμικού της εφημερίδας, το 2015. Ο διευθυντής της εφημερίδας, μάλιστα, ανακοίνωσε με εσωτερικό σημείωμα στους εργαζομένους ότι, ακόμα και αν δεν «έβγαινε» η ιστορία προς τα έξω, μια έρευνα για τον δημοσιογράφο βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη.

Ο Ορέσκις εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία ζητούσε συγγνώμη για την συμπεριφορά του. Μια καριέρα 40 ετών, από την Daily News έως τους New York Times, που περιλάμβανε τρία τηλεοπτικά βραβεία Έμμυ για ντοκιμαντέρ και διδασκαλία δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο Columbia (από το οποίο επίσης απομακρύνθηκε), είχε τελειώσει άδοξα.

«Μου τριβόταν ενώ είχε στύση»

Χρειάστηκαν 24 ώρες για να χάσει ο δημοσιογράφος Μαρκ Χάρπεριν την τηλεοπτική εκπομπή του στο ABC, μία επικερδή συμφωνία για βιβλίο και ένα ντοκιμαντέρ στο τηλεοπτικό δίκτυο HBO, βασισμένο στην έρευνα και τις συνεντεύξεις του για τις προεδρικές εκλογές του 2016.

Η Νταϊάνα Γκόλντμπεργκ ήταν νεαρή ερευνήτρια στο ABC News το 1994, όταν ζήτησε από τον συνάδελφό της Μαρκ Χάρπελιν πληροφορίες για ένα ρεπορτάζ. Εκείνος προθυμοποιήθηκε να τη βοηθήσει και της ζήτησε να συναντηθούν στο γραφείο του. «Κλείσε την πόρτα», της είπε όταν μπήκε. Κατόπιν, δείχνοντάς της τα πόδια του, της είπα: «Κάθισε εδώ και θα σου δώσω τις πληροφορίες που χρειάζεσαι». Η ίδια εξομολογήθηκε αργότερα ότι σκέφτηκε «Τι; Δεν θέλω να κάτσω στα πόδια σου», αλλά ότι επίσης εκείνη ήταν άπειρη και εκείνος, έμπειρος και δυνατός. «Πίστευα ότι, αν του αρνηθώ, θα καταστραφεί η καριέρα μου».

Όταν κάθισε στα πόδια του, διαπίστωσε ότι ο Χάρπελιν βρισκόταν σε στύση. Αυτό συνέβη τρεις-τέσσερις φορές. Ο 52χρονος Χάρπελιν υπήρξε από τους πιο σημαντικούς δημοσιογράφους της γενιάς του. Μετά το ABC News, εργάστηκε για το Bloomberg Politics και το NBC, ενώ έγραψε το πολιτικό μπεστ σέλερ Game Change, στο οποίο περιέγραφε την ανάδειξη του Ομπάμα σε πολιτικό φαινόμενο. Το βιβλίο γυρίστηκε και ταινία.

Με τα χρόνια, ο Χάρπελιν απέκτησε τη φήμη ότι παρενοχλούσε νεότερες συναδέλφους του. Σε σύντομη συνέντευξή του μετά τις αποκαλύψεις, είπε ότι «εκείνη την εποχή πράγματι διεκδικούσα σχέσεις με συναδέλφους μου, κάποιες φορές υφιστάμενές μου. Τώρα ξέρω ότι αυτό είναι λάθος».

Μέσα σε τρεις εβδομάδες, δώδεκα γυναίκες έκαναν παρόμοιες καταγγελίες. Όλες ανώνυμες. Αναφέρονταν σε απρεπή αγγίγματα, ακατάλληλα μηνύματα, τηλεφωνήματα αργά τη νύχτα και επανειλημμένες σεξουαλικές προκλήσεις. Κάποιες είπαν ότι έτριψε τα γεννητικά του όργανα επάνω τους και μία ότι, όταν χτύπησε στο δωμάτιό του για να τον ενημερώσει σχετικά με την καμπάνια του 2004 που κάλυπταν δημοσιογραφικά, εκείνος άνοιξε φορώντας μόνο μια ανοιχτή ρόμπα.

Μεγαλώνει η “λίστα της ντροπής”

Το Χόλιγουντ, το Κοινοβούλιο και η Σίλικον Βάλεϊ συνεχίζουν να βιώνουν τα απόνερα της υπόθεσης του κινηματογραφικού παραγωγού Χάρβεϊ Γουάινσταϊν. Μόνο που αυτά τείνουν να εξελιχθούν σε τσουνάμι. Με πλατφόρμα τα σόσιαλ μίντια, κάποιες και κάποιοι έχουν επιλέξει να καταγγείλουν ανοιχτά τη σεξουαλική παρενόχληση και τις διακρίσεις που υφίστανται κυρίως στον χώρο εργασίας.

Ο παντοδύναμος δημιουργός του Android και CEO της εταιρείας Essential Άντι Ρούμπιν είναι ο τελευταίος που βρέθηκε στο στόχαστρο. Αποχώρησε από την Google, έπειτα από εσωτερική έρευνα του τμήματος ανθρωπίνου δυναμικού. Οι κατηγορίες αναφέρουν ότι διατηρούσε «απρεπή» σχέση με μια υφισταμένη του.

Έπειτα από την αποκάλυψη αυτών των στοιχείων, ο Ρούμπιν αναγκάστηκε να «πάρει άδεια για προσωπικούς λόγους». Ο εκπρόσωπός του σε ανακοίνωση ανέφερε ότι «κάθε σχέση που είχε συνάψει ο Ρούμπιν όσο εργαζόταν για την Google, ήταν συναινετική».

Η «λίστα της ντροπής», όπως την αποκαλούν στις ΗΠΑ μεγαλώνει μέρα με την ημέρα. Ο ηθοποιός Τζον Τραβόλτα κατηγορήθηκε από 21χρονο μασέρ, ο οποίος ισχυρίζεται ότι, το 2000, τον παρενόχλησε σεξουαλικά την ώρα που του έκανε μασάζ στο ξενοδοχείο La Quinta στην Καλιφόρνια. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ο Τραβόλτα τράβηξε την πετσέτα του, με αποτέλεσμα να αποκαλυφθούν οι γλουτοί του, ενώ στη συνέχεια άρχισε να του μιλάει με σεξουαλικά υπονοούμενα.

Ο αντίλογος

Η κάθε δράση, όμως, φέρνει και αντίδραση. Έτσι, έχουν αρχίσει να αυξάνονται οι φωνές που κάνουν λόγο για γενικευμένη υστερία, η οποία στερείται λογικής. «Άνθρωποι χάνουν τα πάντα για κάτι που ίσως έκαναν πριν 20 χρόνια». Η ηθοποιός Κίρστι Άλεϊ έγραψε στον προσωπικό της λογαριασμό: «Τι στο διάολο συμβαίνει; Τώρα ζούμε σε μια χώρα όπου άτομα χάνουν τη δουλειά τους, όταν κατηγορηθούν χωρίς αποδείξεις και δίκη – και σε πολλές περιπτώσεις από ανώνυμους καταγγέλλοντες. Όλα αυτά πλήττουν τα αληθινά θύματα των σεξουαλικών παρενοχλήσεων και τους αθώους».

Μια από τις πιο γνωστές μπλόγκερ και τηλεοπτικές περσόνες της Αμερικής, η Στάσι Σκρόντρ, επίσης τόλμησε να εκφράσει τη διαφωνία της. «Δεν καταλαβαίνω κάποιες από αυτές τις καταγγελίες. “Μου είπε να κάτσω πάνω του. Μου είπε να πάω στο δωμάτιο του”. Μην κάτσεις πάνω του, μην πας στο δωμάτιό του. Δεν είναι δύσκολο να αποφύγεις την πεολειχία, αν δεν την θες».

Ως αποτέλεσμα του σχολίου της αυτού, σε λιγότερο από μία ημέρα έχασε πάνω από τους μισούς χορηγούς της και αναγκάστηκε να βγάλει ανακοίνωση με την οποία ζητούσε συγγνώμη.

Στο διάβα του κυκλώνα βρέθηκε και η γνωστή ηθοποιός και δημιουργός της δημοφιλούς σειράς Girls, Λένα Ντάναμ. Όταν μια γυναίκα κατηγόρησε ανώνυμα συνάδελφό της για βιασμό, η Ντάναμ και άλλες δύο γυναίκες έβγαλαν κοινή ανακοίνωση, υπερασπιζόντάς τον: «Τον γνωρίζουμε, γνωρίζουμε την υπόθεση. Δυστυχώς, η καταγγέλουσα ανήκει στο 3% των γυναικών που ψεύδονται». Πολλές γυναίκες αντιμετώπισαν τη στάση αυτή ως προδοσία. Ως αποτέλεσμα δεκάδες χιλιάδες εξ αυτών απαιτούσαν την αποπομπή τους από οποιοδήποτε πρότζεκτ.

Επικίνδυνο τσουβάλιασμα

Στην κινηματογραφική ταινία «Υποψίες» με πρωταγωνίστρια την Μέριλ Στριπ, εξιστορείται η ζωή ενός καθηγητή και ιερέα (Φίλιπ Σίμορ Χόφμαν), που καταστρέφεται μετά από αβάσιμες καταγγελίες ότι έχει αγγίξει ερωτικά μαθητές του.

Οι περιπτώσεις των διασήμων που κατηγορούνται δεν φαίνεται να ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Οι περισσότεροι μάλλον είναι όντως ένοχοι έως έναν βαθμό. Όλες αυτές τις καταγγελίες επί δικαίων και αδίκων, όμως, τις ενώνει ένα κοινό στοιχείο: η έλλειψη αποδείξεων και δικαστικής κρίσης.

Η ακτιβιστική παραφορά ενθαρρύνει την τάση για καταγγελίες. Δεδομένου, όμως, ότι κατά κανόνα δεν υπάρχουν αποδείξεις, τα σκάγια μπορούν να πάρουν κι ανθρώπους που ουδεμία σχέση έχουν με σεξουαλικές παρενοχλήσεις. Αρκεί να έχει κανείς εχθρούς. Ακόμη και στη δυσάρεστη περίπτωση που κάποιος πράγματι παρενοχλεί, όμως, οι «ζηλωτές» δεν βοηθούν καθόλου να καταλάβουμε σε ποιο βαθμό αυτό συμβαίνει.

Μοιραία, λοιπόν, οδηγούμαστε σε ένα ανερμάτιστο τσουβάλιασμα που τιμωρεί εκδικητικά κι αδιακρίτως, βάσει υποψιών. Όλοι είναι δυνάμει ένοχοι, ανάλογα με την κατακραυγή που ξεσηκώνουν οι καταγγελίες εναντίον τους. Πόσο δίκαιο είναι αυτό;