Νίκη των αποσχιστών, μπούμεραγκ για τον Ραχόι

Σε φωνή βοώντος εν τη ερήμω φαίνεται να εξελίσσεται η νίκη των αποσχιστικών δυνάμεων στις περιφερειακές εκλογές της Καταλονίας την Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου και μάλιστα σε ιδιαιτέρως αντίξοες συνθήκες. Η διαμάχη της αυτόνομης περιφέρειας με τη Μαδρίτη δεν λήγει, αλλά εισέρχεται σε μια νέα φάση.

Τα κόμματα που τάχθηκαν υπέρ της ανεξαρτησίας αθροιστικά κέρδισαν την πλειοψηφία και των ψήφων και των εδρών, παρότι το κεντρώο φιλελεύθερο κόμμα Ciutadans, που υποστηρίζει την παραμονή στην Ισπανία, απέσπασε το μεγαλύτερο ποσοστό 25,4%. Το αποτέλεσμα επιβεβαιώνει με μικρή, αλλά καθαρή πλειοψηφία την επιθυμία της πλειονότητας των Καταλανών για απόσχιση, όπως εκφράστηκε στο δημοψήφισμα της 1η Οκτωβρίου .

Σημειώνεται ότι η συμμετοχή στις χθεσινές εκλογές έφτασε το 82%, ποσοστό-ρεκόρ που καταδεικνύει πως οι Καταλανοί πήγαν μαζικά στις κάλπες για να εκφράσουν τη βούλησή τους στο κρίσιμο ζήτημα της απόσχισης. Το γεγονός ότι παρά την διεθνή απομόνωση, τις πολιτικές διώξεις εναντίον της ηγεσίας των αποσχιστών και τις ασφυκτικές οικονομικές πιέσεις (φυγή τραπεζών και εταιρειών, διαρροή καταθέσεων κλπ) η πλειονότητα των Καταλανών επέλεξε και πάλι την οδό της ανεξαρτητοποίησης, φέρνει τη Μαδρίτη, αλλά και την ΕΕ σε εξαιρετικά δυσχερή θέση.

Παρόλα αυτά, η στάση της ΕΕ δεν φαίνεται να αλλάζει τη μέχρι τώρα θέση της. «Η θέση μας για το θέμα της Καταλονίας είναι γνωστή και έχει επανειλημμένα διατυπωθεί σε όλα τα επίπεδα. Δεν θα αλλάξει… Σε σχέση με τις περιφερειακές εκλογές, δεν έχουμε κανένα σχόλιο να κάνουμε», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Γουίντερστεν. Στην πραγματικότητα, με τη δήλωση αυτή η ΕΕ παρακάμπτει την εκπεφρασμένη δημοκρατικά πολιτική βούληση των Καταλανών, επιβεβαιώνοντας για μία ακόμα φορά ότι χρησιμοποιεί δύο μέτρα και δύο σταθμά. Η δημοκρατική ψήφος φαίνεται να έχει αξία μόνο όταν είναι συμβατή μα την γραμμή του ευρωιερατείου.

Υπεκφυγές από τον Ραχόι

Από την πλευρά του, ο Μαριάνο Ραχόι δήλωσε ότι το αποτέλεσμα των εκλογών στην Καταλονία δείχνει ότι κανείς δεν μπορεί να μιλά στο όνομα όλων των Καταλανών, καθώς καταγράφηκε πολυσυλλεκτικότητα απόψεων και θέσεων. «Κάτι έχει σπάσει μέσα στην καταλανική κοινωνία και θα πάρει καιρό για να το επισκευάσουμε», προσθέτοντας ότι τα κόμματα υποχρεώνονται να εργαστούν ώστε να σχηματιστεί κυβέρνηση «μέσα στο πλαίσιο του νόμου».

Όπως γίνεται αντιληπτό ο Ισπανός πρωθυπουργός επιχειρεί να παρακάμψει το εκλογικό αποτέλεσμα, με αστεία επιχειρήματα. Προφανώς και στις εκλογές της Καταλονίας εκφράσθηκαν διαφορετικές απόψεις, όπως συμβαίνει παντού και πάντα σε εκλογές. Το ζήτημα είναι εάν θα γίνει σεβαστή η δημοκρατική αρχή της πλειοψηφίας ή όχι. Από ό,τι μέχρι στιγμής φαίνεται, η Μαδρίτη αποκλείει το ενδεχόμενο το πρόβλημα να επιλυθεί μέσω της δημοκρατικής οδού ενός δημοψηφίσματος, εμμένοντας στην ανελαστική γραμμή της.

«Το ισπανικό κράτος νικήθηκε, το κίνημα για την ανεξαρτησία έχει κερδίσει. Αυτή είναι η πλειοψηφία που θέλει δημοψήφισμα», δήλωσε από την πλευρά του ο Κάρλες Πουτζδεμόν την Πέμπτη σε ομιλία του στις Βρυξέλλες, όπου διέφυγε. «Η δημοκρατία της Καταλονίας έχει κερδίσει», πρόσθεσε. Ο Μαριάνο Ραχόι περίμενε από τις εκλογές να τερματίσουν την πολιτική αναταραχή, αλλά η διαμάχη θα συνεχιστεί πιθανώς και το νέο έτος.

Δύο μπλοκ

Στην Καταλονία είχαν σχηματιστεί προεκλογικά δύο στρατόπεδα. Από την μία ήταν τα κόμματα των αποσχιστών (independentistas) και από την άλλη τα κόμματα του λεγόμενου συνταγματικού τόξου (constitucionalistas). Στο πρώτο μπλοκ είναι το ERC (Esquerra Republicana de Cataluña- κεντροαριστερά), το JxSí (το κόμμα του Πουιτζντεμόντ, κεντροδεξιά) και το CUP (ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα). Στο μπλοκ του λεγόμενου συνταγματικού τόξου είναι το Ciutudanos (νεοφιλελεύθερη κεντροδεξιά), το PSC (Σοσιαλιστές Καταλονίας) και το PP (Δεξιό Λαϊκό Κόμμα) που υποστηρίζεται από τον Ισπανό πρωθυπουργό.

Οι CeC (οι Ποδέμος της Καταλονίας) δεν συμμετέχουν σε κανένα από τα δύο μπλοκ. Και ίσως αποτελέσουν τους ρυθμιστές στην πολιτική διαμάχη που αναπόφευκτα προκύπτει από το εκλογικό αποτέλεσμα.

Μετρώντας δυνάμεις

Με το 99,89% των ψήφων καταμετρημένο οι δυνάμεις που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας (το JxCat, η ERC και το CUP) εξασφαλίζουν 70 από τις 135 έδρες. Το JxCat του αυτοεξόριστου πρώην προέδρου Πουτζδεμόντ κέρδισε δύο παραπάνω έδρες από τις 32 του ERC. Στις προηγούμενες εκλογές, το JxCat και το ERC κατέβηκαν ως συμμαχία κερδίζοντας 62 έδρες – τέσσερις λιγότερο από ό,τι τώρα που κατέβηκαν χωριστά.

Ciudadanos-Ciutadans: 25,4% – 37 έδρες
JuntsxCat – Μαζί για την Καταλονία (αποσχιστές – Κεντροδεξιά): 21,7% – 34 έδρες
ERC–CatSí – Ρεπουμπλικανική Αριστερά Καταλονίας – Ναι στην Καταλονία (αποσχιστές – Κεντροαριστερά/Αριστερά): 21,4% – 32 έδρες
PSC–PSOE – Κόμμα Σοσιαλιστών Καταλονίας – Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ισπανίας (ενωτικοί – Κεντροαριστερά): 13,9% – 17 έδρες
CatComú–Podem – Καταλονία Μαζί – Μπορούμε (υπέρ της αυτοδιάθεσης – Αριστερά): 7,5% – 8 έδρες
CUP–CC – Υποψηφιότητα Λαϊκής Ενότητας – Κάλεσμα για Συντακτική (αποσχιστές – αντικαπιταλιστική Αριστερά): 4,5% – 4 έδρες
PPC – Λαϊκό Κόμμα Καταλονίας (ενωτικοί – Κεντροδεξιά/Δεξιά): 4,2% – 3 έδρες

Το νεοφιλελεύθερο Ciudadanos κέρδισε τις περισσότερες έδρες στη βουλή ανεβάζοντας τον αριθμό από 25 στις 37. Το κόμμα του Ισπανού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι,  PPC, υπέστη μεγάλο πλήγμα, αποσπώντας μόνο 3 έδρες από τις 11 που έλεγχε.

Τι είχε προηγηθεί

Τις περιφερειακές εκλογές τις προκήρυξε η ισπανική κυβέρνηση μετά την απόπειρα του Πουτζδεμόν και της καταλανικής κυβέρνησής να προχωρήσουν σε δημοψήφισμα το φθινόπωρο, το οποίο θεωρήθηκε παράνομο από το ανώτατο δικαστήριο. Τότε η διενέργεια δημοψηφίσματος είχε παρεμποδιστεί με την εξαιρετικά βίαιη επέμβαση της αστυνομίας. Συνεπώς στάθηκε εξαιρετικά δύσκολο να αντληθεί ένα ασφαλές συμπέρασμα που να αντανακλά τι πραγματικά επιθυμούσαν τα 7,5 εκατομμύρια των πολιτών της αυτόνομης περιφέρειας.

Παρόλα αυτά, το κίνημα ανεξαρτησίας εξέλαβε την έκβαση του δημοψηφίσματος ως νίκη, λέγοντας ότι το 90% ψήφισε για ανεξαρτησία παρά το γεγονός ότι συμμετείχε μόνο το 43% των ψηφοφόρων. Οι περιφερειακοί ηγέτες της Καταλονίας είχαν ζητήσει από την ΕΕ να μεσολαβήσει στη σύγκρουση, αλλά η Κομισιόν και οι 27 ηγέτες των κρατών-μελών θεώρησαν το ζήτημα ως καθαρά εσωτερικό ζήτημα.

Μετά από συνεχιζόμενες εντάσεις μεταξύ της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης, ο Ραχόι ενεργοποίησε άρθρο του Συντάγματος που περιόριζε τις εξουσίες των περιφερειακών ηγετών, καθαίρεσε την εκλεγμένη κυβέρνηση, άσκησε διώξεις εναντίον των ηγετών του αποσχιστικού κινήματος και προκήρυξε εκλογές. Το αποτέλεσμα της κάλπης διέψευσε τις ελπίδες του και τον επαναφέρει σε δυσμενέστερη θέση από αυτή που βρισκόταν.