Αγοράστηκε ανυπόστατο άγαλμα – Φάμπρικα με κοπανιστό αέρα…

Αγοράστηκε 18.000 ευρώ σε δημοπρασία  ένα ανυπόστατο άγαλμα, το “Ιο sono” (εγώ είμαι) που όπως λέει ο 67χρονος δημιουργός του Σαλβατόρε Γκαράου, από τη Σαρδηνία, έχει ύψος 1,5 μέτρο. Για το κενό που βλέπουμε εμείς, λέει ότι «το κενό δεν είναι τίποτα περισσότερο από έναν χώρο γεμάτο ενέργεια, και ακόμα κι αν τον αδειάσουμε και δεν υπάρχει τίποτα, σύμφωνα με την Αρχή της Αβεβαιότητας του φυσικού Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, αυτό το “τίποτα” έχει βάρος».

«Κατά συνέπεια», όπως αναφέρει στο σχετικό με το έργο κείμενό του «έχει ενέργεια που συμπυκνώνεται και μετατρέπεται σε σωματίδια, που υπάρχουν μέσα μας. Μοιάζει πολύ με το πώς “δίνουμε μορφή σε έναν θεό που δεν έχουμε ξαναδεί” και άρα υπάρχει», υποστηρίζει. Όμως δεν είναι ούτε η πρώτη φορά που πωλείται κάτι άυλο ούτε η τελευταία, μάλλον, και μάλιστα δεν είναι καν το πιο ακριβό “ανυπόστατο έργο” που έχει πουληθεί.

«Ακόμα κι αν δεν είναι ορατό, το άγαλμα υπάρχει, και έχω δώσει και πιστοποιητικό ελέγχου γνησιότητας στον αγοραστή, η ταυτότητα του οποίου δεν αποκαλύπτεται», σημειώνει. Πρόκειται για φαινόμενο, μπορούμε να το ονομάσουμε και μανία, που πρωτοεμφανίστηκε το 2017 και έχει εκτοξευθεί από το φετινό Γενάρη σε ένα άυλο χρηματιστήριο που μοιάζει πολύ στο “είμαι ό,τι δηλώνω” ή “αυτό είναι ό,τι δηλώνω εγώ πως είναι”. Αρκεί να δει το θέμα και κάποιος άλλος με τα ίδια μάτια. Τότε το ανυπόστατο ή ανύπαρκτο ή ίσως και ασήμαντο πωλείται και μάλιστα πανάκριβα.

Ανυπόστατο

Στο παρελθόν είχαμε και μουσική σύνθεση χωρίς ήχο, όπου ο πιανίστας και άλλοι μουσικοί κάθισαν επί 4 λεπτά χωρίς να παίξουν τίποτα –ήταν ιδέα του John Cage που πέθανε το 1992. Εκείνη όμως ήταν μια καθαρά συμβολική κίνηση χωρίς την πρόθεση μεταπώλησης. Ουδεμία σχέση είχε με την τρέχουσα χρηματιστηριακή λειτουργία, όπως τα παρακάτω.

Τον περασμένο Μάρτη πωλήθηκε από τον Οίκο Christie’s προς 69 εκατομμύρια δολάρια ένα επίσης συμβολικό “αντικείμενο τέχνης” . Ο διευθύνων σύμβουλος του Twitter Tζακ Ντόρσεϊ πούλησε το πρώτο tweet του (την πνευματική ιδιοκτησία του tweet τρόπον τινά) προς 3 εκατ. δολάρια.

Το μοντέλο Έμιλι Ρατακόφσκι, πούλησε μόνο μια φωτογραφία της προς 140.000 δολ. και ενώ αυτή φυσικά υπάρχει σε χιλιάδες σημεία στο διαδίκτυο και την βλέπει όποιος θέλει όποτε και όπου θέλει, τώρα πλέον “ο αγοραστής” έχει την ψηφιακή ταυτότητα της εικόνας σε ένα πιστοποιητικό που λέει ότι “αυτή η ταυτότητα του ανήκει και είναι μοναδική”. Από τον Christie’s πουλήθηκαν στο ιλιγγιώδες ποσό των 17 εκατ. δολαρίων καταφανώς κακότεχνα σκίτσα, που η μοναδική αξία τους ήταν ότι προσδιορίστηκαν ως μοναδικό αντικείμενο, ως προς την κυριότητα.

Αέρας κοπανιστός

Τί είναι όμως τελικά τα NFT (μη ανταλλάξιμα σύμβολα ή μάρκες για να γίνουμε λίγο πιο ρεαλιστές). Είναι εικονικά, ψηφιακά κεφάλαια που γίνονται εμπορεύσιμα μέσω μιας αλυσίδας ομάδων συναλλαγών (blockchain technology). Τα δεδομένα που πωλούνται και μεταπωλούνται είναι κάτι μοναδικό ή σπάνιο, που επιτρέπει στον κάτοχό του να αποδείξει ότι αυτό το “κάτι” (εν προκειμένω το αόρατο άγαλμα ή ο αέρας ή η φιλοσοφία πίσω από το αόρατο άγαλμα) του ανήκει. Αυτά τα αποκτήματα (γιατί κάποιος πληρώνει ώστε να τα κατέχει) είναι κάτι σαν σπάνια ή μοναδικά γραμματόσημα.

Αντί όμως ο αγοραστής να παίρνει στα χέρια του ένα γραμματόσημο, παίρνει ένα ψηφιακό αρχείο που του μεταφέρει την ιδιοκτησία. Η διαφορά του με τα κρυπτονομίσματα είναι ότι τα bitcoin ανταλλάσσονται ενώ τα NFT έχουν έναν μοναδικό κώδικα ταυτοποίησης που υπάρχει σε αυτή την αλυσίδα των παράδοξων (για την συντριπτική πλειοψηφία) συναλλαγών. Δημιουργείται λοιπόν τεχνητά ένας βαθμός σπανιότητας στο διαδίκτυο, δηλαδή σε ένα χώρο όπου τα περισσότερα πράγματα, κείμενα, ιδέες, καλλιτεχνήματα υπάρχουν σε τεράστια προσφορά και είναι άπειρα.

Άπαξ και κάτι από αυτά μετατρέπεται σε NFT από κάποιον, δεν σημαίνει ότι όλα τα αντίγραφά του εξαφανίζονται από το διαδίκτυο, αλλά ότι μόνον ένα θεωρείται πλέον αυθεντικό  και ανήκει επίσης μόνον σε ένα άτομο. Ο άνθρωπος εν προκειμένω που αγόρασε το αόρατο άγαλμα 18.000 δολάρια μπορεί να είναι ένα από τα εξής: ένας φιλόσοφος που συμφωνεί με τον δημιουργό του αόρατου αγάλματος περί τέχνης, ή ένας χρηματιστής που θεωρεί ότι έχει αγοράσει κάτι απόλυτα υπαρκτό, αφού έχει σκοπό να το μεταπωλήσει για να βγάλει κέρδος. Στην πρώτη περίπτωση αγαπάει με πάθος την ιδέα της τέχνης. Στην δεύτερη απλά εμπορεύεται αέρα. Όμως αέρα με πιστοποίηση.

Ο Γκαράου τον περασμένο Φλεβάρη τοποθέτησε (κατά δήλωσή του) τον “Βούδα σε Περισυλλογή” στην πλατεία της Σκάλας του Μιλάνου, την οποία (επιμένει ο Γκαράου) ότι κοσμεί. Την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι μετέφερε μπροστά στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης το έργο του “Αφροδίτη Κλαίουσα”, που είναι εξίσου αόρατο με τον Βούδα, αλλά και με το “Εγώ είμαι”. Πέρα από το φιλοσοφικό και ερωτικό της τέχνης ή της λατρείας προς την θεωρία, η αγορά αυτή είναι μάλλον πιο κοντά στο πουλάω αέρα κοπανιστό, αρκεί να συμφωνήσουμε όλοι ότι αυτός ο αέρας έχει αξία.