Ο Μπάιντεν αναλαμβάνει χωροφύλακας στα Δυτικά Βαλκάνια

Οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να ασκήσουν μια επιθετική παρεμβατική πολιτική στα εύθραυστα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, με διάταγμα του, θα επιβάλει αυστηρές κυρώσεις σε όσους απειλούν τη σταθεροτητά τους. Το διάταγμα προστατεύει, μεταξύ άλλων, και την Συμφωνία των Πρεσπών. Ωστόσο, εγείρονται σημαντικά ερωτήματα, διότι το διάταγμα αντιβαίνει στο Διεθνές Δίκαιο και στην ίδια την δημοκρατία.

Το ελληνικό ενδιαφέρον εντοπίζεται στον εάν ασκηθούν πιέσεις στην κυβέρνηση της Αθήνας, για να επιταχύνει τη ψήφιση των μνημονίων συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία, καθώς και για ενδεχόμενη αναγνώριση του Κοσόβου. Επίσης, η κίνηση Μπάιντεν επιδιώκει κυρίως στο να περιορίσει την επιρροή της Ρωσίας και της Κίνας στα δυτικά Βαλκάνια, που τα θεωρεί ένα ακόμα πεδίο ανταγωνισμού.

Ο Αμερικανός πρόεδρος με το διάταγμα επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της εθνικής έκτακτης ανάγκης του διατάγματος 13219 της 26ης Ιουνίου 2001 – αποκλεισμός ιδιοκτησίας ατόμων που υπονομεύουν τις μεταπολεμικές συμφωνίες και θεσμών μετά τη διάλυση της πρώην Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας.

Δηλαδή, σε όσους εμποδίζουν την πρόοδο προς μια αποτελεσματική και δημοκρατική διακυβέρνηση και πλήρη ενσωμάτωση σε υπερατλαντικούς θεσμούς. Το διάταγμα αναφέρεται ρητά στο κείμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών του 2018, τη Συμφωνία της Οχρίδας του 2001, το ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, τις Συμφωνίες του Ντέιτον ή τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Διάσκεψης για την Εφαρμογή της Ειρήνης του 1995.

Επίσης, καθορίζει τα κριτήρια για την επιβολή κυρώσεων σε όσους εμπλέκονται σε ενέργειες που συνιστούν ασυνήθιστη και έκτακτη απειλή για την εθνική ασφάλεια και την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις θα επιβάλλονται κυρώσεις από τον υπουργό Οικονομικών και σε συνεννόηση με τον υπουργό Εξωτερικών, σε βάρος των περιουσιακών στοιχείων όσων εμπλέκονται καθώς και των συμφερόντων σε ακίνητα που βρίσκονται στις ΗΠΑ. Θα απαγορεύεται και η είσοδος των εμπλεκομένων ατόμων στη χώρα.

Δυναμική παρέμβαση

Οι ΗΠΑ προετοιμάζονται για μια δυναμική παρέμβαση στα Δυτικά Βαλκάνια με στόχο την προάσπιση των εθνικών τους συμφερόντων, αδιαφορώντας για την εξωτερική πολιτική των άλλων κρατών. Ρωσία και Κίνα ως μόνιμα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τις εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια. Η Ουάσινγκτον τους υποδεικνύει το πως θα πρέπει να ασκήσουν την εξωτερική τους πολιτική, κάτι που δεν πρόκειται να ισχύσει πότε.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ασκεί στα δυτικά Βαλκάνια επιρροή μέσω θρησκευτικής και οικονομικής διπλωματίας, με συμμάχους τη Σερβία και τη Republika Srpska. Η Μόσχα δεν επιθυμεί την ένταξη κρατών των Δυτικών Βαλκανίων στις ευρωατλαντικές δομές. Η Κίνα έχει, από την πλευρά της, διεισδύσει στην περιοχή με το “One Belt-One Road” και κάνει μεγάλες επενδύσεις, αδιαφορώντας για τη διαφθορά και τις χαμηλές καταγραφές στα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατών της περιοχής

Στο διάταγμα αναφέρεται κατηγορηματικά η πλήρη ενσωμάτωση των κρατών των δυτικών Βαλκανίων σε υπερατλαντικούς θεσμούς. Η αναφορά στη Συμφωνία των Πρεσπών, συνδέεται με την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, που είναι ήδη κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ. Πρόβλημα, αποτελεί το βέτο που έχει ασκήσει η Βουλγαρία για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας με αφορμή τη διαμάχη τους για ιστορικές, εθνοτικές και γλωσσικές διαφορές.

Επισημαίνεται, ότι η πρώην κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοφ κατηγορείται για εκτεταμένη διαφθορά και ότι η Βουλγαρία οδεύει πάλι σε εκλογές. Οι αμερικανικοί επιδιώκουν τη διασφάλιση της ενότητας της Βόρειας Μακεδονίας, όπως γίνεται και από την αναφορά για την Συμφωνία της Οχρίδας 2001.

Άκυρο στην πράξη

Όμως, οι εύθραυστες γεωπολιτικές ισορροπίες ακυρώνουν στην πράξη το διάταγμα Μπάιντεν. Δηλαδή για τη Συμφωνία της Οχρίδας, θα κυνηγήσει τους αλβανόφωνους και τους πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας που υποστηρίζουν Σερβία και Ρωσία. Το ίδιο ερώτημα ισχύει και για τη Συμφωνία του Ντέιτον. Δηλαδή, θα κυνηγήσει Σέρβους και Ρώσους που την έχουν υπογράψει, αν κρίνει ότι την υπονομεύουν.

Ουσιαστικά ο Μπάιντεν, επιδιώκει να παρέμβει και να επηρεάσει τα εμπλεκόμενα μέρη των συμφωνιών, με αντιδημοκρατικό και παράνομο τρόπο. Η Συμφωνία των Πρεσπών είναι μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας. Η κυβέρνηση της Αθήνας θα αποφασίσει εάν και πότε θα φέρει προς επικύρωση στο Κοινοβούλιο τα μνημόνια συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία και όχι η Ουάσινγκτον.

Φυσικά στις προτεραιότητες της Ουάνσιγκτον είναι και η επίλυσης της διαμάχης Σερβίας και Κοσόβου, βάσει των συμφερόντων της. Όμως, η Σερβία είναι στενή σύμμαχος της Ρωσίας και δεν εμπιστεύεται Αμερικανούς, που είχαν κάνει λόγο και για σχέδιο ανταλλαγής εδαφών των δύο πλευρών.

Υπενθυμίζεται, ότι το Απρίλιο δημοσιοποιήθηκε non paper, του πρωθυπουργού της Σλοβενίας Γιάνεζ Γιάνσα που παρουσίαζε νέο σχέδιο για αλλαγή του χάρτη των Δυτικών Βαλκανίων.
Ο Μπάιντεν με το διάταγμά του δείχνει την πρόθεσή του να παρέμβει και σε άλλες περιοχές που θεωρεί ότι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να επιβάλουν την πολιτική τους, άλλωστε τα Δυτικά Βαλκάνια αποτελούν ένα γεωπολιτικό υποσύστημα.