Ποια είναι η έντιμη και ρεαλιστική λύση του Μακεδονικού

του Σταύρου Λυγερού  – 

Με ρωτούν αναγνώστες ποιά συμφωνία στο Μακεδονικό μπορεί να είναι η βάση μίας έντιμης λύσης, η οποία να σέβεται τα θεμιτά συμφέροντα και τις ευαισθησίες και των δύο πλευρών. Η απάντησή μου είναι απλή: Η συμφωνία πρέπει να έχει δύο σκέλη:

• Πρώτον, να ακυρώνει τον σφετερισμό από τους Σλάβους της αρχαίας μακεδονικής ιστορίας. Η κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου μπορεί να έχει έναν οικουμενικό χαρακτήρα, αλλά αποτελεί μέρος της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού. Ως εκ τούτου, δεν την μοιράζονται από κοινού οι Έλληνες και οι Σλάβοι που εγκαταστάθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας χίλια χρόνια αργότερα.
• Δεύτερον, η συμφωνία πρέπει να αντανακλά τη γεωπολιτική πραγματικότητα της περιοχής. Στους νεότερους χρόνους, η Μακεδονία εκτείνεται πέρα των σημερινών ελληνικών συνόρων. Λόγω και των τετελεσμένων που δημιούργησε μεταπολεμικά ο Τίτο, έχει παγιωθεί διεθνώς η αντίληψη ότι η γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας περιλαμβάνει εκτός από την ελληνική Μακεδονία και τη βουλγαρική περιοχή του Πιρίν και την επικράτεια της FYROM.

Ως εκ τούτου, η Μακεδονία ως γλωσσικός όρος και ιστορία είναι ελληνική, αλλά ως γεωγραφική περιοχή είναι πολυεθνική. Στους νεότερους χρόνους εκεί κατοικούν Έλληνες, Βούλγαροι, Αλβανοί και οι Σλάβοι της FYROM. Οι προπαππούδες των τελευταίων δήλωναν Βούλγαροι και οι παππούδες τους Σλαβομακεδόνες. Αφού οι ίδιοι θέλουν να είναι ξεχωριστή εθνότητα, η Ελλάδα δεν έχει λόγο να αντιτίθεται.

Σε κάθε περίπτωση, οι εν λόγω Σλάβοι είναι μία από τις εθνότητες που κατοικούν στην ευρύτερη γεωγραφική Μακεδονία. Είναι Μέρος και όχι Όλον. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν να μονοπωλούν το όνομα “Μακεδονία” σε όλες τις εκδοχές του. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί το κράτος τους να λέγεται Δημοκρατία της Μακεδονίας, οι ίδιοι να λέγονται Μακεδόνες και η γλώσσα τους μακεδονική.

Στις περιπτώσεις πολυεθνικών περιοχών χρησιμοποιούνται εθνογεωγραφικοί όροι. Παράδειγμα η Κύπρος, όπου τους Έλληνες κάτοικούς της τους αποκαλούμε Ελληνοκύπριους και τους Τούρκους Τουρκοκύπριους. Έτσι και στην ευρύτερη γεωγραφική Μακεδονία είναι όχι απλώς θεμιτό, αλλά και ακριβές να χρησιμοποιούμε όρους όπως Ελληνομακεδόνες, Βουλγαρομακεδόνες, Αλβανομακεδόνες και Σλαβομακεδόνες (και η γλώσσα τους σλαβομακεδονική).

Το κράτος τους θα μπορούσε παλαιότερα να ονομασθεί Σλαβομακεδονία. Μετά τη συμφωνία της Αχρίδας στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η FYROM είναι συνεταιρικό κράτος των Σλάβων και των Αλβανών που ζουν εκεί. Ως εκ τούτου, το όνομά του πρέπει να είναι εθνικά ουδέτερο. Έτσι επιβάλλεται ο γεωγραφικός προσδιορισμός. Σε αντίθεση με το “Νέα Μακεδονία”, η οποία αναφέρεται στην όλη Μακεδονία, το όνομα “Άνω Μακεδονία” αντανακλά την πραγματικότητα της περιοχής, το γεγονός ότι είναι Μέρος και όχι Όλον. Καλύτερα, μάλιστα, εάν είναι στη σλαβική εκδοχή του και να εκφέρεται ως μία λέξη “Γκορναμακεντόνιγια”.

Για να ακυρωθεί οριστικά και αμετάκλητα ο φαντασιακός αλυτρωτισμός των Σλαβομακεδόνων, για να αποδεχθούν αυτό που πραγματικά αντιπροσωπεύουν στην περιοχή, πρέπει το όνομα Γκορναμακεντόνιγια να γίνει η συνταγματική ονομασία του γειτονικού κράτους. Όπως επίσης και ότι πρέπει με κάποιο τρόπο στο Σύνταγμα να αποτυπωθεί ότι η σλαβική πλειονότητα είναι Σλαβομακεδόνες και όχι Μακεδόνες και ότι η γλώσσα τους είναι σλαβομακεδονική και όχι μακεδονική ή μακεντόνσκι (σλαβική εκδοχή).

Απαντώντας στο ερώτημα των αναγνωστών, λοιπόν, με δεδομένες τις συνθήκες, θα υποστήριζα ανενδοίαστα μία τέτοια συμφωνία.