Έξοδος στις αγορές για έξοδο από τα Μνημόνια

Μέσα από τις συμπληγάδες της ονομασίας της ΠΓΔΜ και του σκανδάλου Novartis, η κυβέρνηση Τσίπρα προσπαθεί, με την έκδοση του νέου επταετούς ομολόγου, να κερδίσει το στοίχημα της εξόδου στις αγορές. Η επιστροφή στις αγορές, άλλωστε, είναι όρος για να βγει η χώρα από τα Μνημόνια τον Αύγουστο του 2018.

Όπως είναι γνωστό, οι επενδυτές προσέφεραν στο ελληνικό Δημόσιο περίπου 6,5 δισ. ευρώ, υπερκαλύπτοντας τον στόχο των 3 δισ. ευρώ. Το δε επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 3,5%. Το κλίμα που επικρατεί στο εξωτερικό είναι θετικό. Κοινή διαπίστωση είναι ότι έγινε «άλλο ένα βήμα προς της έξοδο από το πρόγραμμα διάσωσης τον Αύγουστο».

Η έκδοση του ομολόγου συνέπεσε με την επίσκεψη του Πιέρ Μοσκοβισί στην Αθήνα. Ο Επίτροπος Οικονομικών εμφανίστηκε αρκετά αισιόδοξος, σημειώνοντας ότι «οδηγούμαστε στην ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος το 2018… Η Ελλάδα θα γίνει ένα κανονικό μέλος της Ευρωζώνης, με πλήρη δικαιώματα και φυσικά καθήκοντα, με σεβασμό στις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί», δήλωσε μιλώντας σε εκδήλωση του Economist στην Αθήνα. Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι «δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό».

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν μπόρεσε να κρύψει την αισιοδοξία του. Δήλωσε πως «η σημερινή έξοδος αποτελεί απόδειξη ότι όχι μόνο μπορούμε να αντλήσουμε νέα χρήματα, αλλά είμαστε σε θέση να το κάνουμε και κάτω από συνθήκες όχι ιδιαίτερα ευνοϊκές». Η κυβέρνηση στοχεύει να δημιουργήσει ένα κεφαλαιακό αποθεματικό 20 δισ. ευρώ έως την λήξη του προγράμματος, εκ των οποίων τα μισά θα προέρχονται από τις αγορές και τα υπόλοιπα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Σχεδιάζει, επίσης την έκδοση τριετούς και δεκαετούς τους προσεχείς μήνες, καθώς προσπαθεί να εδραιώσει την επιστροφή στις αγορές.

Το γερμανικό περιοδικό Deutsche Wirtschaftsnachrichten επισημαίνει ότι η Αθήνα χρειάζεται χρηματικό μαξιλάρι ύψους 18 δισ. ευρώ για τη μόνιμη επιστροφή στις αγορές. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, πάντως, έχει διαβεβαιώσει ότι μέχρι τον Απρίλιο θα υπάρχει έτοιμο σχέδιο αναπτυξιακής στρατηγικής για την περίοδο μετά την έξοδο, το οποίο η κυβέρνησή του θα τηρήσει χωρίς να υπάρξουν εκπλήξεις.

Επιφυλάξεις και φόβοι

Στην διάρκεια της επίσκεψής του ο Μοσκοβισί ανέφερε ότι αν και «το 80-90% της διαδρομής έχει ήδη διανυθεί, η χώρα πρέπει μέχρι το τέλος να συνεχίσει να παραδίδει μεταρρυθμίσεις», συμπληρώνοντας ότι χρειάζονται μέτρα περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους. Εκτός από τα προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης, το κρίσιμο ζήτημα είναι ποιοι όροι θα τεθούν από τους δανειστές στην Ελλάδα, προκειμένου να δρομολογηθεί η εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

Πολλοί διατηρούν επιφυλάξεις όσον αφορά την καλλιέργεια ενός τόσο θετικού κλίματος. Παρά το γεγονός ότι το επιτόκιο των ελληνικών ομολόγων έχει πέσει, η Ελλάδα «δεν έχει επανέλθει στην κανονικότητα. Μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους παραμένει στα χέρια των χωρών της Ευρωζώνης και όχι ιδιωτών επενδυτών» υπογραμμίζουν οι Financial Times.

Όπως υποστηρίζει διαχειριστής αμοιβαίων κεφαλαίων στο περιοδικό Deutsche Wirtschaftsnachrichten, η Ελλάδα έχει κάνει μεν προόδους, αλλά δύσκολα κάποιος θα επενδύσει, πιστεύοντας ότι τα προβλήματα λύθηκαν μακροπρόθεσμα. «Απλά πολλοί επενδυτές ευρισκόμενοι σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων αναζητούν μεγαλύτερες αποδόσεις και ποντάρουν σε γρήγορα κέρδη».

Το χρέος και η ηχώ της Handelsblatt

Αυτό που καίει την ελληνική κυβέρνηση πάντως είναι να στρέψει πλέον την προσοχή της αφενός στις συζητήσεις για την ελάφρυνση του χρέους, αφετέρου στο να έχει περιθώρια κινήσεων μετά τη λήξη του προγράμματος. Η κυβέρνηση Τσίπρα ποντάρει στον πρόεδρο Μακρόν για να δεχθεί τελικώς η Ευρωζώνη τη γαλλική πρόταση για το ελληνικό χρέος. Η πρόταση Μακρόν συνδέει τους όρους αποπληρωμής του ελληνικού χρέους με το ρυθμό ανάπτυξης, έτσι ώστε «να αποφευχθεί η επανάληψη των υποχρεώσεων υψηλής αποπληρωμής κατά τη διάρκεια ύφεσης».

Τα απαισιόδοξα σχόλια της οικονομικής επιθεώρησης της Handelsblatt ερεθίζουν την ελληνική κυβέρνηση. Η έγκυρη γερμανική εφημερίδα σημειώνει ότι «είναι αμφίβολο εάν ιδιώτες επενδυτές θα εμπιστευτούν τα χρήματά τους σε ένα κράτος με τόσα πολλά χρέη… Με τις δηλώσεις του ο Έλληνας υπουργός αναφέρεται σε ένα ευαίσθητο σημείο. Με το τέλος των δανείων τελειώνει και ο αυστηρός έλεγχος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη… Η τρόικα, σύμβολο των επιταγών για λιτότητα και μεταρρυθμίσεις απομακρύνεται, η ελληνική κυβέρνηση απελευθερώνεται… οι δανειστές της Ελλάδας βλέπουν όλα αυτά με ανάμεικτα αισθήματα», παρατηρεί η εφημερίδα.

«Υπάρχει φόβος ότι μόλις φύγουν οι ελεγκτές από την Αθήνα, η χώρα θα επιστρέψει στα παλιά. Το ότι αρχικά ο Τσίπρας και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αντιτάχθηκαν στην εξυγίανση των δημοσιονομικών δεν έχει ξεχαστεί από τους δανειστές. Στο μεταξύ η ελληνική κυβέρνηση δείχνει ότι έχει αλλάξει. Κατά την άποψη κοινοτικού διπλωμάτη η στάση της έχει δραστικά μεταβληθεί θετικά. Παρόλα αυτά η Ευρωζώνη δεν δείχνει την ίδια εμπιστοσύνη όπως δείχνει στην Πορτογαλία ή στην Κύπρο».

Ο Γερμανός αρθρογράφος αναφέρεται επίσης και στις περικοπές που περιμένουν τους Έλληνες του χρόνου, χρονιά εκλογική για την κυβέρνηση, εάν συμπληρώσει την τετραετία. «Για τον Τσίπρα αποτελούν πρόβλημα οι νέες εκλογές. Θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τη νέα ελευθερία του κάνοντας κάτι καλό για τον λαό του. Δεν φαίνεται να αποκλείει αύξηση του κατώτατου μισθού κατά το πορτογαλικό πρότυπο, διαβεβαιώνοντας ότι δεν θα πρέπει να κινδυνεύσει η ανταγωνιστικότητα της χώρας του. Φαίνεται και να το εννοεί στα σοβαρά. Ίσως σκέπτεται ήδη τη θέση του στο βιβλίο της ιστορίας ως ο πρωθυπουργός που έβγαλε τη χώρα του από την κρίση».

Τα προαπαιτούμενα στο Εuro Working Group

Όπως είναι γνωστό στην τελευταία συνεδρίαση του Εurogroup στις 22 Ιανουαρίου είχε επιτευχθεί πολιτική συμφωνία για την ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης. Ωστόσο, από ελληνικής πλευράς υπήρχε μια εκκρεμότητα για την εκπλήρωση 15 προαπαιτούμενων. Η εκκρεμότητα θα πρέπει να διευθετηθεί ώστε η Ελλάδα να πάρει το πρώτο και μεγαλύτερο τμήμα της δόσης, η οποία ανέρχεται σε 5,7 δισ ευρώ. Το υπόλοιπο ένα δισεκατομμύριο είναι προγραμματισμένο να δοθεί τον Απρίλιο.

Στο διάστημα που μεσολάβησε από τις 22 Ιανουρίου η ελληνική πλευρά έχει εκπληρώσει περίπου τα μισά προαπαιτούμενα που βρίσκονταν σε εκκρεμότητα. Στις 19 Φεβρουαρίου συνεδριάζει το Εurogroup και θα πρέπει μέχρι τότε η κυβέρνηση να έχει ολοκληρώσει και τα υπόλοιπα, ώστε να ληφθεί απόφαση για την εκταμίευση της δόσης εντός του μήνα ή το αργότερο στις αρχές Μαρτίου.

Τρία προαπαιτούμενα εκκρεμούν για το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης. Όπως ανέφερε πηγή της Ευρωζώνης, τα προπαιτούμενα είναι:

• η απόφαση του ΣτΕ για το Ελληνικό.
• η αποτελεσματικότητα του μηχανισμού ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.
• οι προσκλήσεις ενδιαφέροντος για το δίκτυο φυσικού αερίου.

Το Εurogroup της 19ης Φεβρουαρίου θα εξετάσει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εκταμίευση της δόσης, όπως προκύπτει από την συνεδρίαση του Euro Working Group (EWG) στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με πληροφορίες, η συζήτηση διεξήχθη σε καλό κλίμα ενώ τονίστηκε ότι τα προαπαιτούμενα που έχουν απομείνει, δεν εξαρτώνται από την κυβέρνηση.