Ποια θέματα ξεχώρισε ο Μητσοτάκης στη Σύνοδο Κορυφής – Το Κείμενο Συμπερασμάτων

Στο μεγάλο ζήτημα της ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών μετά την πανδημία αναμένεται να επικεντρωθεί η συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, η οποία διεξάγεται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες. Θα συζητηθούν βέβαια και όλα τα μεγάλα θέματα που απασχολούν την ΕΕ, όπως η μετανάστευση, που σχετίζεται άμεσα με την χρηματοδότηση της Τουρκίας στο πλαίσιο της Κοινής Δήλωσης με την ΕΕ.

Σε ότι αφορά τις ευρωτουρκικές σχέσεις δεν αναμένονται ιδιαίτερα πράγματα, τουλάχιστον από την πλευρά της Αθήνας. ο πρωθυπουργός, όπως ανέφεραν κυβερνητικές πηγές, θα τονίσει και πάλι ότι η Τουρκία θα πρέπει να επιδείξει συνέπεια και συνέχεια στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα επαναλάβει επίσης ότι η Άγκυρα θα πρέπει να αποφύγει τα πισωγυρίσματα, κάτι για το οποίο όμως κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος, όταν έχει να κάνει με την αναθεωρητική τουρκική πολιτική και με τον αμετροεπή Ερντογάν.

Ο πρωθυπουργός στη Σύνοδο Κορυφής

Ο πρωθυπουργός θα στηρίξει και σε αυτήν την Σύνοδο την προώθηση της θετικής ατζέντας στις ευρωτουρκικές σχέσεις, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της χώρας. Θα πει βέβαια ότι αυτή πρέπει να γίνει σταδιακά, με αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο, και μόνον εφόσον η Τουρκία επιδεικνύει εποικοδομητική διάθεση. Ό,τι δηλαδή αποφασίστηκε σε προηγούμενα Ευρωπαϊκά Συμβούλια και ιδιαίτερα στην Σύνοδο του Μαρτίου, η οποία μετέθεσε για τον Ιούνιο την επαναξιολόγηση της Τουρκίας, που είχε αναβληθεί άλλες πέντε-έξι φορές νωρίτερα.

Σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, οι κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα τονίσει πως σε αυτή τη φάση αυτό που προέχει είναι η ορθή εφαρμογή από την Άγκυρα της υφιστάμενης συμφωνίας έναντι όλων των κρατών-μελών της Ε.Ε. Για το μεταναστευτικό, ο πρωθυπουργός θα επαναλάβει την ελληνική θέση ότι το θέμα δεν μπορεί να εργαλειοποιείται έναντι τρίτων χωρών, δείχνοντας την Τουρκία. Στο θέμα πάντως της  χρηματοδότησης της Άγκυρας για την συγκράτηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών δεν μπορούν να γίνουν και πολλά, αφού η Μέρκελ φρόντισε να προσδώσει σε αυτό (στην χρηματοδότηση) έναν ανελαστικό χαρακτήρα.

Η Αθήνα θα επαναλάβει ότι στηρίζει τη χρηματοδότηση προγραμμάτων για τους πρόσφυγες για ανθρωπιστικούς λόγους, αλλά αναμένεται να επισημάνει ότι η Τουρκία πρέπει να ελέγξει ουσιαστικά τα κυκλώματα διακινητών και να εφαρμόσει την Κοινή Δήλωση του 2016. Ήδη, άλλωστε κρίνει, ότι η αποδοχή από την Άγκυρα της επιστροφής των 1.450 ατόμων, των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν απορριφθεί, θα ήταν ένα θετικό βήμα και μια απόδειξη ότι η Τουρκία προτίθεται πράγματι να συνεργαστεί.

Οι δηλώσεις Μητσοτάκη 

Προσερχόμενος στη Σύνοδο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεχώρισε από την ατζέντα της Συνόδου την συζήτηση με τον ΓΓ του ΟΗΕ, τονίζοντας ότι «είναι πολύ σημαντικό να επαναληφθεί με τρόπο κατηγορηματικό, ότι η μόνη λύση για το Κυπριακό μπορεί να βρεθεί στο πλαίσιο της Διζωνικής, Δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα».

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο γεύμα των ηγετών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε την πάγια θέση της κυβέρνησης, ότι το αίτημα της Άγκυρας και των Τουρκοκυπρίων για λύση στο Κυπριακό στη βάση των δύο κρατών είναι απορριπτέο και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει βάση διαπραγμάτευσης.

Ως δεύτερο μεγάλο θέμα ανέφερε την «άμεση ενεργοποίηση από όλες τις χώρες του ευρωπαϊκού πιστοποιητικού από την 1η Ιουλίου», καθώς και την συζήτηση για τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Στα ζητήματα που αφορούν την Τουρκία και τις σχέσεις της με την ΕΕ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ικανοποιημένος από το αρχικό σχέδιο των συμπερασμάτων, σημειώνοντας πως «αποσαφηνίζει ότι το πλαίσιο βελτίωσης των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας πρέπει να γίνει με σταδιακό αλλά και αναστρέψιμο τρόπο».

Ειδικά δε για το ζήτημα της μετανάστευσης είπε ότι «δεν είμαστε καθόλου αντίθετοι σε μία επιπρόσθετη χρηματοδότηση υπό δύο προϋποθέσεις, τις οποίες θα πρέπει η Τουρκία να τηρήσει απαρέγκλιτα». Και ανέφερε ότι αυτές είναι η αποφυγή οποιασδήποτε εργαλειοποίησης του προσφυγικού και η αποδοχή της επιστροφής στην Τουρκία, όσων βρίσκονται αυτή τη στιγμή στα ελληνικά νησιά και οι αιτήσεις τους για άσυλο έχουν απορριφθεί τελεσίδικα.

Το Κείμενο Συμπερασμάτων 

Το Κείμενο Συμπερασμάτων χρησιμοποιεί εξάλλου συγκρατημένη γλώσσα ως προς την Τουρκία και δεν κάνει ιδιαίτερες  παραχωρήσεις, γεγονός που μάλλον ικανοποιεί την ελληνική πλευρά. Στο κείμενο, οι ηγέτες αν και καλωσορίζουν την αποκλιμάκωση, επισημαίνουν ότι «απαιτείται να διατηρηθεί» και υιοθετούν την «σταδιακή, αναλογική και αναστρέψιμη» διαδικασία για την επέκταση της ευρωτουρκικής συνεργασίας.

Παραλλήλως, ενώ για την επιπλέον χρηματοδότηση της Τουρκίας στο πλαίσιο της Κοινής Δήλωσης του 2016 για το προσφυγικό καλούν την Κομισιόν να καταθέσει άμεσα τις προτάσεις για την συνέχιση της χρηματοδότησης για τους Σύρους πρόσφυγες σε Τουρκία, Ιορδανία, Λίβανο και άλλα κράτη, για την Τελωνειακή Ένωση τα εμπόδια παραμένουν.

Παρά τις πιέσεις του Βερολίνου για μια γενναία προσφορά, αυτό δεν διαφαίνεται στο Κείμενο, καθώς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναφέρεται μεν σε «έναρξη των εργασιών σε τεχνικό επίπεδο», υπενθυμίζει δε την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι τρέχουσες δυσκολίες, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή σε όλα τα κράτη μέλη». Πρόκειται για μια σαφή αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία και στο γεγονός ότι η Άγκυρα δεν την αναγνωρίζει. Τονίζεται επίσης ότι «αυτή η εντολή μπορεί να υιοθετηθεί από το Συμβούλιο, υποκείμενη σε πρόσθετη οδηγία από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», παρότι η Γερμανία θέλει να δοθεί άμεσα εντολή για ολοκληρωτική έναρξη της διαδικασίας.

Τι ζητούν Τσίπρας και Φώφη

Την ίδια ώρα από Προπαρασκευαστική Σύνοδο του Σοσιαλιστικού Ευρωπαϊκού Κόμματος (PES), στις Βρυξέλλες, ο μετέχων ως παρατηρητής Τσίπρας εξέφρασε την άποψη ότι «είναι μια μοναδική ευκαιρία να αναγκάσουμε την Άγκυρα να συνδέσει την προοπτική της αναθεώρησης της Τελωνειακής Ένωσης που επιθυμεί, με την προσφυγή, μαζί με την Ελλάδα, στην Χάγη για την επίλυση, την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας».

Ζήτησε επίσης να γίνει κατανοητό ότι «χωρίς Τελωνειακή Ένωση δεν θα υπάρξει Χάγη και χωρίς Χάγη δεν θα υπάρξει δίκαιη επίλυση των διαφορών και άρα μεσομακροπρόθεσμα ειρήνη στη περιοχή μας». Επισήμανε τέλος ότι η ελληνική κυβέρνηση, με τη σημερινή στάση της, «αναλαμβάνει μια πολύ μεγάλη ευθύνη». Ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι στηρίζει τη “θετική ατζέντα”, προσθέτοντας όμως ότι «πρέπει να βασιστεί σε μια μακρόπνοη στρατηγική και ένα πλαίσιο, όπως αυτό του Ελσίνκι το 1999, με νέους όρους».

Από την ίδια Σύνοδο, ως τακτικό μέλος, η Φώφη Γεννηματά επισήμανε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να διασφαλίσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις, στη λογική ενός νέου Ελσίνκι, για να πει το “ναι” στη θετική ατζέντα για την Τουρκία. Ανέφερε μάλιστα χαρακτηριστικά ότι η Τουρκία «πρέπει να υποχρεωθεί να προσχωρήσει στη Σύμβαση για το Δίκαιο της θάλασσας,  να άρει το casus belli κατά της Ελλάδας, να εγκαταλείψει κάθε προκλητική ενέργεια στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και να συνεργαστεί για την εξεύρεση βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό». «Καθαρές πολιτικές, καθαρές κουβέντες» είπε η κα Γεννηματά, χρεώνοντας εμμέσως υποχωρητικότητα στην κυβέρνηση.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην παρέμβασή του στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), ενημέρωσε για τις εξελίξεις στο Κυπριακό μετά και την άτυπη Πενταμερή στη Γενεύη και υπογράμμισε τις θέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς. Αναφέρθηκε επίσης στις προτάσεις που έχει υποβάλει για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, με στόχο την έναρξη ενός ουσιαστικού διαλόγου, και επισήμανε τις συνεχιζόμενες προκλήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου. Δεν έγινε πάντως γνωστό, αν ο Νίκος Αναστασιάδης επανέλαβε και στο ΕΛΚ, όσα έλεγε όλο το προηγούμενο διάστημα σε συνεντεύξεις του σχετικά με τη δυσκολία του να πει το “ναι” σε μια θετική ατζέντα για την Τουρκία.