Διαλύεται το δίκτυο της CIA στο Αφγανιστάν

Το κατασκοπευτικό δίκτυο της CIA στο Αφγανιστάν παρουσιάζει σημάδια διάλυσης που έχουν να κάνουν, με την σταδιακή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων, την εγκατάληψη βάσεων τους και την επέλαση των Ταλιμπάν. Η Ουάσινγκτον αναζητεί επειγόντως λύση καθώς οι εκθέσεις των υπηρεσιών πληροφοριών γίνονται ολοένα και πιο απαισιόδοξες για το ρόλο της CIA στο Αφγανιστάν.

Επισημαίνουν τις νίκες των Ταλιμπάν στις νότιες και ανατολικές περιοχές της χώρας και προειδοποιούν ότι η Καμπούλ ενδέχεται καταληφθεί από αυτούς και να μετατραπεί σε ασφαλή καταφύγιο για τους ισλαμιστές εξτρεμιστές μαχητές που θα επιδιώξουν να επιτεθούν στη Δύση. Ο διευθυντής της CIA Γουίλιαμ Μπερνς έχει, από την πλευρά του, παραδεχτεί το σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η υπηρεσία του στο Αφγανιστάν. Δήλωσε σε γερουσιαστές ότι όταν αποχωρήσουν τα αμερικανικά στρατεύματα,  η ικανότητα της Ουάσινγκτον να συλλέγει και πληροφορίες και να ενεργεί κατά απειλών θα περιοριστεί, είναι «γεγονός».

Ένα από τα σοβαρά προβλήματα της CIA θα είναι να στρατολογήσει νέους Αφγανούς εξαιτίας της επέλασης των Ταλιμπάν και της παραδειγματικής τιμωρίας τους αν αποκαλυφθούν. Ήδη οι στρατολογημένοι από τη CIA Αφγανοί λένε, σύμφωνα με την αμερικανική “The Wall Street Journal” ότι φοβούνται αντίποινα Ταλιμπάν μόλις οι αμερικανικές δυνάμεις αποσυρθούν τον Σεπτέμβριο από το Αφγανιστάν .

Η CIA χρησιμοποιεί συνήθως ντόπιους για τη συλλογή πληροφοριών, την παροχή μεταφραστικών υπηρεσιών και τη φύλαξη των εγκαταστάσεων του προσωπικού της. Ένας μεγάλος αριθμός Αφγανών συνεργατών της έχουν υποβάλει αιτήσεις για λάβουν την Ειδική Βίζα Μεταναστών για να εισέλθουν στις ΗΠΑ.

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που στοχεύει να προσφέρει προστασία σε ντόπιους, οι οποίοι έχουν παράσχει «ευαίσθητες και αξιόπιστες δραστηριότητες» στο αμερικανικό κυβερνητικο προσωπικό που βρίσκεται στη χώρα τους. Όμως, η διαδικασία της Ειδικής Βίζας είναι περίπλοκη, δαπανηρή και χρονοβόρα. Ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα είναι ότι κάποιοι ντόπιοι δεν έχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι εργάστηκαν για τη CIA ώστε να τα προσκομίσουν στις αρμόδιες αρχές.

Παραστρατιωτική οργάνωση

Η παρουσία είκοσι ετών της CIA στο Αφγανιστάν τη μετέτρεψε, σύμφωνα με τους “Τhe New York Times” από υπηρεσία πληροφοριών σε παραστρατιωτική οργάνωση. Διεξάγει εκατοντάδες επιθέσεις drones σε Αφγανιστάν και Πακιστάν, εκπαιδεύει Αφγανούς κομάντο, και διατηρεί μεγάλη παρουσία πρακτόρων της σε βάσεις κατά μήκος της μεθορίου με το Πακιστάν.

Επίσης, από το 2001 οργάνωσε άμεσα και αφγανικές παραστρατιωτικές ομάδες με αποστολή την εκδίωξη των Ταλιμπάν από τη χώρα. Αρχικά, θεωρήθηκαν προσωρινή λύση, αλλά τελικά έγιναν μόνιμη παράμετρος των μυστικών επιχειρήσεων της CIA. Σε κάποιες περιπτώσεις ενεργούσαν χωρίς να έχουν γνώση οι αμερικανοί διπλωμάτες και η αφγανική στρατιωτική ηγεσία. Η πιο γνωστή από αυτές είναι η Δύναμη Προστασίας του Khost, από την ομώνυμη επαρχία Khost που διατηρούσε μία βάση εκεί η CIA.

Το 2010, ο δημοσιογράφος Bob Woodward έγραψε ότι ο «στρατός της CIA αποτελούνταν από περίπου 3.000 Αφγανούς μαχητές» αλλά από τότε ο αριθμός πιθανότατα θα έχει αυξηθεί. Το μέγεθος και η δύναμη των παραστρατιωτικών ομάδων της CIA  ενδέχεται να αποτελέσουν πρόβλημα για την αφγανική κυβέρνηση μετά την ολοκλήρωση της αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων.

Η ένταξη των παραστρατιωτικών ομάδων στις τακτικές ένοπλες δυνάμεις, επισημαίνει έκθεση του Watson Institute International & Public Affairs ενδέχεται να αποφέρει σημαντική μείωση των αποδοχών τους και απώλεια του προνομιακού καθεστώτος που τους επέτρεψε να ενεργούν σε μεγάλο βαθμό χωρίς διαφάνεια ή νομική ευθύνη. Εάν αποκοπούν από τη CIA μπορεί να επανεμφανιστούν ως ιδιωτικοί στρατοί ή σωματοφυλακή στην ασφάλεια ισχυρών ατόμων.

Αντιαμερικανικά αισθήματα

Όμως, οι δραστηριότητες της CIA επιφέρουν κόστος, κάνουν μισητές τις ΗΠΑ στην κοινωνία. Οι επιδρομές από αφγανικές παραστρατιωτικές ομάδες που έχει εκπαιδεύσει έχουν κατηγορηθεί, για πολλές καταχρήσεις, συμπεριλαμβανομένων συνοπτικών εκτελέσεων και βασανιστηρίων, με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί η υποστήριξη των ντόπιων προς τους Ταλιμπάν. Ταυτόχρονα οι επιθέσεις drones από τη CIA έχουν προκάλεσει το θάνατο σε αμάχους σε Αφγανιστάν αλλά και Πακιστάν.

H κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει να βρει άμεση λύση στο ζήτημα της CIA για να μην περιοριστούν οι δραστηριότητές της στο Αφγανιστάν και για αυτό επαναπροσεγγίζει το Πακιστάν. Η CIA xχρησιμοποιούσε για χρόνια μια βάση στα δυτικά όρη του Πακιστάν αλλά η συνεργασία σταμάτησε το 2011, εξαιτίας της κρίσης στις σχέσεις Ουάσινγκτον-Ισλαμαμπάντ.

Το Πακιστάν θεωρείται προστάτης των Ταλιμπάν καθώς τους χρησιμοποιεί στο πλαίσιο ενός “proxy war” ενάντια σε άλλες ομάδες που έχουν σχέσεις με την Ινδία. Η πακιστανική υπηρεσία πληροφοριών παρείχε όπλα και εκπαίδευση σε μαχητές Ταλιμπάν για χρόνια. Η κυβέρνηση του Ισλαμαμπάντ είναι ιδιαίτερα δύσκολο να υπογράψει νέα συμφωνία για αμερικανικές επιθέσεις drones που θα διεξάγονται από πακιστανικό έδαφος. Μια τέτοια συμφωνία θεωρείται πολιτική αυτοκτονία για τον πρωθυπουργό Χαν καθώς η πακιστανική κοινή γνώμη έχει έντονα αντιαμερικανικά αισθήματα, που ολοένα και αυξάνονται.

Μια εναλλακτική λύση που εξετάζει η Ουάσινγκτον αφορά χώρες της Κεντρικής Ασίας για να συνεχίσει να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες για τα τρομοκρατικά δίκτυα στο Αφγανιστάν αλλά και αυτό είναι περίπλοκο. Εμπίπτουν στη “δικαιοδοσία” του Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς ανήκουν στην παραδοσιακή σφαίρα επιρροής του και είναι γνωστό ότι οι σχέσεις του με τον Μπάιντεν δεν είναι και οι καλύτερες.