Το Μαξίμου χρειάζεται δεξαμενή σκέψης

Γράφει ο Μάκης Ανδρονόπουλος  – 

Έχουν διατυπωθεί στην Ελλάδα από την δεκαετία του ’90 τα δόγματα «να κόψουμε δρόμο» (Στέλιος Ράμφος) και των «εθνικών πρωταθλητών» (Θόδωρος Καρατζάς). Το μεν πρώτο αναφερόταν στην ανάγκη να υπερβούμε τις παθογένειες, τα λάθη και τα προβλήματα που αντιμετώπισαν κατά την ανάπτυξή τους οι δυτικές οικονομίες, ώστε να μπορέσουμε να βγούμε μπροστά, καθώς η εμπειρία είναι δεδομένη. Το δεύτερο αναφερόταν στην ανάγκη να συγκροτηθούν ορισμένοι επιχειρηματικοί όμιλοι που θα είναι διεθνώς ανταγωνιστικοί και θα σύρουν προς τα πάνω ολόκληρη την ελληνική οικονομία. Ας αρχίσουμε, συγκροτώντας μία δεξαμενή σκέψης στο Μαξίμου.

Αυτό δεν σημαίνει πως τα δόγματα αυτά πρέπει να μπουν στην άκρη. Είναι σκόπιμο να επανέλθουν στην τρέχουσα συγκυρία και να κυριαρχήσουν στο στρατηγικό αναπτυξιακό σχέδιο της χώρας. Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής διαρροές, πρόκειται για ένα επικαιροποιημένο συμπίλημα του στυλ ολοκληρωμένος αναπτυξιακός σχεδιασμός, αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης, βελτιστοποίηση του χρηματο-οικονομικού τομέα, αποτελεσματική εποπτεία, αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, διασύνδεση ερευνητικών ιδρυμάτων-κράτους, επιχειρήσεων κ.ο.κ.

Δυστυχώς, αυτά και άλλα παρόμοια εξαγγέλλονται από την αρχή της μεταπολίτευσης, αλλά δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα. Αποτελούν ιστορικό τεκμήριο μιας 45ετούς ιστορίας χαμένων ευκαιριών. Παρόλα αυτά, οι πραγματικές παραγωγικές δυνατότητες της χώρας είναι υψηλές, ακόμη και στο οργανωτικό επίπεδο, όπως αποδείχθηκε με την τέλεια διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 που αποτελούσαν άσκηση υψηλής πολυπαραγοντικής δυσκολίας.

Δεξαμενή σκέψης

Επειδή η χώρα χάνει στην οργάνωση και στην συνέχεια των επιτευγμάτων της, και δεδομένου ότι ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και της διάσπαρτης γνώσης στο Διαδίκτυο, είναι σκόπιμο να συμπεριληφθεί στο προαναφερθέν Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο η δημιουργία μιας δεξαμενής σκέψης στο Γραφείο Πρωθυπουργού. Σκοπός της πρέπει να είναι η συστηματική ενημέρωση του πρωθυπουργού και των επιτελών του, ενίοτε και του Υπουργικού Συμβουλίου, για τις διεθνείς τάσεις σε όλους τους τομείς.

Επίσης, αποστολή της πρέπει να είναι η επεξεργασία προτάσεων για την ενσωμάτωση ιδεών αιχμής στο ελληνικό γίγνεσθαι. Ειδικότερα η εργασία της εν λόγω δεξαμενής σκέψης μπορεί να είναι:

• Η συστηματική καταγραφή των διεθνών τάσεων σε τομείς αιχμής (σκέψη, κοινωνία, παιδεία, συστήματα εκπαίδευσης, εικόνα, ψυχαγωγία, τεχνητή νοημοσύνη, βιοτεχνολογία, οικολογικές τεχνολογίες, άμυνα, γεωργία, κτηνοτροφία, κ.ο.κ.).
• Η συλλογή εκμεταλλεύσιμων κοινωνικοπολιτικών ιδεών, συστημάτων οργάνωσης και τεχνολογιών από όλο τον κόσμο.
• Η δυναμική και ποιοτική ανάλυση των χρηματο-οικονομικών τάσεων και νέων επενδυτικών εργαλείων, τεχνικές προσέλκυσης κεφαλαίου κ.ά.
• Η πρόσκληση για ακροάσεις σε στενό κύκλο (workshop) επιφανών Ελλήνων και ξένων επιστημόνων και προσωπικοτήτων από το εξωτερικό.
• Η συστηματική οργάνωση και επεξεργασία των πληροφοριών που θα συγκεντρώνονται και ο υβριδικός σχεδιασμός ολοκληρωμένων καινοτομικών προτάσεων-παρεμβάσεων σε όλους τους τομείς του κράτους και της αυτοδιοίκησης.

Οι δραστηριότητες αυτές είναι ενδεικτικές και προφανώς οι τομείς ελέγχου θα εντοπιστούν από μια ομάδα αναγνωρισμένων επιστημόνων με ερευνητική και επιτελική εμπειρία. Αυτοί θα καθοδηγούν μια ομάδα νεώτερων και θα καλύπτουν σε υψηλό επίπεδο όλους τους τομείς αιχμής.

Ο φιλόσοφος και το εργοστάσιο του μέλλοντος

Παρενθετικά, να σημειώσουμε εδώ ότι στη δεκαετία του ’90 ο όμιλος Mitsubishi που περιελάμβανε τράπεζες, χρηματο-οικονομικές εταιρείες, βιομηχανίες κ.ά. αντιμετώπιζε πρόβλημα διαχείρισης του τεράστιου όγκου πληροφορίας που εισέρρεε από όλες τις θυγατρικές του ομίλου, οι οποίες ήταν διάχυτες στην Ασία, την Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και αλλού.

Αποφασίστηκε, λοιπόν, να ανατεθεί σε ένα νέο σε ηλικία καθηγητή φιλοσοφίας να συγκροτήσει μια υπηρεσία που θα διαχειριζόταν την πληροφορία (συλλογή, κατηγοριοποίηση, αξιολόγηση, συνδυασμός κλπ) και να διανέμει επιλεκτική πληροφόρηση, σε διάφορα επίπεδα διαβάθμισης εμπιστευτικότητας, καθημερινά ή εβδομαδιαίως στα στελέχη του ομίλου ανάλογα με την θέση τους. Η δεξαμενή σκέψης στο Γραφείο Πρωθυπουργού θα μπορούσε να μοιάζει με αυτό.

Ο κόσμος τρέχει και εμείς πρέπει να κόψουμε δρόμο. Στις γενικές συνελεύσεις μεγάλων πολυεθνικών ομίλων ο απολογισμός, οι αναλύσεις και οι προοπτικές που παρουσιάζονται από τους επιτελείς για την παγκόσμια αγορά είναι συγκλονιστικές από πολιτική, κοινωνική και επιστημονική οπτική. Τα δυνατότερα μυαλά των μεγάλων πολυεθνικών της Δύσης δουλεύουν εμμονικά εδώ και καιρό σε ένα σχέδιο που αποβλέπει στην ριζική αλλαγή της «αλυσίδας της αξίας» με τον δραστικό περιορισμό, ή και την κατάργηση ενδιάμεσων σταδίων δημιουργίας προστιθέμενης αξίας.

Το σχέδιο λέγεται factory of the future (εργοστάσιο του μέλλοντος) και ουσιαστικά εκμηδενίζει τα logistics (και εκατομμύρια θέσεις εργασίας κλασικού τύπου). Ήδη, ο τρισδιάστατος εκτυπωτής που τροφοδοτείται με 3-4 διαφορετικά πολυμερή, θα αλλάξει τα δεδομένα για την Ασία των φθηνών εργατικών χεριών. Ο κόσμος τα επόμενα πέντε χρόνια θα αλλάξει δραματικά και όσοι ανέβουν στον πύραυλο (το τρένο δεν υπάρχει πια) θα έχουν μέλλον. Στο executive board της Adidas είναι όλοι 35άρηδες…

Πρέπει να μπουν φρέσκα μυαλά στο ελληνικό σύστημα, υψηλής κατάρτισης και ευφυΐας, που θα δουλεύουν με μεγάλο βαθμό ελευθερίας. Αυτό δεν μπορεί να γίνει μέσα στο κουτί, αλλά εκτός, στο «θερμοκήπιο» του Γραφείου Πρωθυπουργού. Έχουμε το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Κρήτης που συγκροτήθηκε από Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού, εκτός της μιζέριας και της διαφθοράς του κέντρου. Το αποτέλεσμα λάμπει.