Η κυκλική οικονομία, οι πυρκαγιές και τα αγροτικά απορρίμματα

Γράφει ο Δημήτρης Σκουτέρης  – 

Περισσότερες από 130 πυρκαγιές, σε αγροτικές κυρίως περιοχές, σημειώθηκαν σε ένα εικοσιτετράωρο. Η Πυροσβεστική καλεί τους πολίτες, «να αποφεύγουν την εκτέλεση αγροτικών εργασιών με τη χρήση φωτιάς, όπως καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών και κλαδεύσεων, σε περιοχές με άφθονη χαμηλή και υψηλή βλάστηση, όταν οι καιρικές συνθήκες είναι τέτοιες όπου ευνοείται η εκδήλωση πυρκαγιάς».

Έχουμε, λοιπόν, την πολυτέλεια να δαπανάμε πόρους (ανθρώπινους-χρηματικούς-φυσικούς) γιατί εξακολουθούμε να μην σχεδιάζουμε, να μην αξιοποιούμε την τεχνολογία, να μην εντάσσουμε συνολικά στο παραγωγικό-οικονομικό γίγνεσθαι την κυκλική οικονομία. Το γραμμικό καπιταλιστικό παραγωγικό μοντέλο που βασίζεται στο πρότυπο «εξαγωγή – επεξεργασία –μεταποίηση- κατασκευή-χρήση-απόρριψη» εφαρμόζεται και στην αγροτική μας παραγωγή, αλλά και στα αγροτικά απορρίμματα.

Η απόρριψη των υπολειμμάτων καλλιεργειών και κλαδεύσεων από πολλούς αγρότες συνοδεύεται από την καύση. Καύση που και αν δεν προκαλεί πάντα καταστροφικές πυρκαγιές, το λιγότερο επιβαρύνει το περιβάλλον με ανεπιθύμητους ρύπους. Στο πλαίσιο μιας καλά σχεδιασμένης κυκλικής οικονομίας όχι μόνον καύση, όχι μόνον περιβαλλοντική επιβάρυνση, όχι μόνον σπατάλη πόρων δεν θα είχαμε, αλλά αντιθέτως θα πετυχαίναμε αξιοποίηση όλων αυτών των «απορριμμάτων».

Τεχνολογία και Κυκλική Οικονομία

Στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν εφαρμογές παραγωγής συνθετικών καυσίμων (κυρίως συνθετικό ντίζελ), μέρος των οποίων χρησιμοποιείται ως καύσιμο της πολεμικής τους αεροπορίας (jet fuel), ενώ σκοπεύουν να το χρησιμοποιήσουν ακόμα και στον πολεμικό τους στόλο. Το συνθετικό ντίζελ μπορεί να παραχθεί από οποιοδήποτε ανθρακούχο υλικό, που συμπεριλαμβάνει τη βιομάζα, το βιοαέριο, το φυσικό αέριο, άνθρακα.

Σε απλά ελληνικά και για τη συγκεκριμένη περίπτωση το αγροτικό απόρριμμα, τα προϊόντα κλαδοδέματος, τα γεωργικά προιόντα που θάβουμε σε χωματερές, τα απόβλητα ελαιοτριβείων και ελαιουργείων ακόμα και η ιλύς των μονάδων βιολογικών καθαρισμών μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για την παραγωγή συνθεκτικών καυσίμων, με ιδιαίτερη υψηλή απόδοση.

Από έρευνα προκύπτει ότι μόνον στην Περιφέρεια Κρήτης παράγονται 59.447 τόνοι προιόντων κλαδοδέματος, ενώ τα απόβλητα των ελαιοτριβείων τους αγγίζουν τους 495.576 τόνους ετησίως. Άφθονη, λοιπόν, πρώτη ύλη για την ανάπτυξη αντίστοιχων εφαρμογών και στην Ελλάδα. Τα αγροτικά απορρίμματα, αυτά που σύμφωνα με κάποιες οπισθοδρομικές αντιλήψεις αποκαλούνται σκουπίδια, συγκεντρώνονται στην μονάδα παραγωγής συνθετικών καυσίμων.

Η κυκλική οικονομία επί τω έργω, σε συνεργασία με την τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα αξιοποίσης και μετατροπής τους με βιοαποδόμηση και την ονομαζόμενη διεργασία Φίσερ-Τρόπς (Fischer–Tropsch) σε συνθετικό ντίζελ, άμεσης χρήσης. Το αλκανικό συνθετικό ντίζελ έχει περιεκτικότητα σε θείο σχεδόν μηδενική και πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε αρωματικές ενώσεις, μειώνοντας τις αρρύθμιστες εκπομπές τοξικών υδρογονανθράκων, υποξειδίου του αζώτου και μικροσωματιδίων. Είναι δηλαδή περιβαλλοντικά φιλικό.

Πολιτική βούληση υπάρχει;

Η τεχνολογία είναι πλέον γνωστή. Ο νέος εθνικός σχεδιασμός διαχείρισης των απορριμμάτων δεν απορρίπτει μια τέτοια τεχνολογία. Μάλιστα παρουσιάζει και κενά δεδομένου ότι δεν προβλέπει για μορφές γεωργικών απορριμμάτων κάτι σχετικό. Το παραγόμενο συνθετικό ντίζελ από τις προδιαγραφείσες πρώτες ύλες μπορεί να αντικαταστήσει το μέχρι πρότινος «αγροτικό πετρέλαιο» με τιμές χαμηλότερες αν μεταξύ των άλλων υπολογισθεί ότι:

• δεν αφήνει περιβαλλοντικό αποτύπωμα (επομένως απαλλάσεται του πράσινου φόρου)
• οι μονάδες παραγωγής μπορούν να υπαχθούν και στη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ, (μικρότερο κόστος απόσβεσης) αξιοποιώντας κονδύλια για το περιβάλλον-την έξυπνη εξειδίκευση-την καινοτομία κλπ
• την πρώτη ύλη μπορούν να παρέχουν οι ομάδες παραγωγών, που θα δημιουργηθούν στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.

Θα μπορούσε μάλιστα να ενεργοποιήσει και την ελληνική ομογένεια, που επιθυμεί να επενδύσει σε συγκεκριμένα βιώσιμα επενδυτικά σχέδια, αξιοποιώντας και τους Έλληνες επιστήμονες,που στο συγκεκριμένο τομέα μεγαλουργούν στις ΗΠΑ.

Θα υιοθετήσει η Ελλάδα, άμεσα μια τέτοια αναπτυξιακή και περιβαλλοντικά φιλική πολιτική; Ή θα περιμένει 20 ως 30 χρόνια, όπως συνήθως γινόταν μέχρι τώρα με τις περισσότερες ενεργειακές και φιλικές στο περιβάλλον εφαρμογές όπως για παράδειγμα τα φωτοβολταικά και οι ανεμογεννήτριες που επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές. Ή μήπως θα είμαστε χαρούμενοι γιατί η παρέμβαση της Πυροσβεστικής περιόρισε τις συνέπειες της όποιας δασικής πυρκαγιάς;

Υπάρχει η αντίστοιχη πολιτική βούληση; Τα πολιτικά ανοίγματα στην οικολογία, στην σοσιαλδημοκρατία στην ίδια την κοινωνία εν τέλει πρέπει να συνοδεύονται από πολιτικές επιλογές στρατηγικού χαρακτήρα. Δεν αρκούν πλέον οι προσκλήσεις, δεδομένου ότι οι προκλήσεις της καθημερινής διαχείρισης είναι προ των πυλών.

Και οι πολιτικοί ταγοί δεν κρίνονται μόνον από το ηθικό τους ανάστημα, κρίνονται και από την αποτελεσματικότητά τους και από την επίλυση των προβλημάτων της καθημερινότητας, από την επάρκεια ή την ανεπάρκεια τους, από τις επιλογές τους. Δεν αρκούν οι προθέσεις, η επιδοματική πολιτική, η σκανδαλοθηρία. Δεν ζουν πλέον οι κοινωνίες με άρτον και θεάματα. Απαιτούν ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον, ορθολογική αξιοποίηση του συνόλου των πόρων τους προς όφελος όλων, αξιοπρέπεια και σεβασμό του ανθρώπου ως ατομικού και συλογικού υποκειμένου.