Πως θα αφοπλισθούν τα παιδιά-ωρολογιακές βόμβες του ISIS

Γράφουν οι James S. Morris και Tristan Dunning* – 

Τα τελευταία χρόνια, οι τρομοκράτες του ISIS σοκάρουν τον κόσμο με τις φοβερές πρακτικές τους. Ιδιαίτερα αποτρόπαιη για τις ηθικές ευαισθησίες είναι ότι χρησιμοποιούν παιδιά ως μαχητές πρώτης γραμμής, ως βομβιστές αυτοκτονίας και ως εργαλεία προπαγάνδας.

Από τις μακάβριες ασκήσεις που θυμίζουν «κρυφτό», στις οποίες τα παιδιά κυνηγούν και σκοτώνουν φυλακισμένους εχθρούς σε ειδικά δομημένους λαβύρινθους, στη μαζική εκτέλεση και τον  αποκεφαλισμό στρατιωτών, οι νέοι που ζουν κάτω από την κυριαρχία του Ισλαμικού Κράτους έχουν διδαχθεί και ενθαρρυνθεί να ασκούν βία. Εν τω μεταξύ, το Ισλαμικό Κράτος δημιούργησε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που στοχεύει ρητά στην πολιτικοποίηση και την παροχή παιδείας σχετικά με τα όπλα στα παιδιά που ζούσαν και ακόμα ζουν σε περιοχές που ελέγχονται από τους τζιχαντιστές.

Τα μαθηματικά διδάσκονται με τον προσδιορισμό «πόσους περισσότερους αγωνιστές έχει ο ISIS ενάντια σε μια αντίθετη δύναμη». Η χημεία διδάχθηκε με συζήτηση σχετικά με τις μεθόδους εισπνοής αερίων. Και η φυσική αγωγή εστιάστηκε στις σωστές θέσεις του σώματος για την πυροδότηση διαφόρων όπλων. Η εκπαίδευσή τους έχει γίνει σκληρότερη από τις ενίοτε υπερβολικές βιαιότητες των δυνάμεων που έχουν δεσμευτεί να καταστρέψουν τον ISIS. Μέσα από αυτή, τα παιδιά εκτέθηκαν σε τρομακτική βία σε καθημερινή βάση, γεγονός που τους έχει δημιουργήσει ψυχικά τραύματα.

Που διαφέρει η χρήση παιδιών από τον ISIS

Υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά μεταξύ της χρήσης των παιδιών ως στρατιωτών από τον ISIS και της ίδιας χρήσης από άλλους στρατούς. Ο ISIS δεν έχει απλώς στρατολογήσει παιδιά. Συστηματικά στρατιωτικοποίησε τα εκπαιδευτικά συστήματα στα ιρακινά και συριακά εδάφη που είχε καταλάβει για να μετατρέψει τα παιδιά της περιοχής σε ιδεολογικές ωρολογιακές βόμβες.

Βουτηγμένα στην ιδεολογία της βίαιης και ασυμβίβαστης “θρησκευτικής” διδασκαλίας του ISIS, τα παιδιά αυτά εκπαιδεύτηκαν στη χρήση φορητών όπλων πριν από τα εφηβικά τους χρόνια, από την ηλικία των πέντε ετών. Ως εκ τούτου, αποτελούν μια νέα πρόκληση για τη διεθνή κοινότητα.

Η σωτηρία αυτών των παιδιών είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της Δύσης, με την έννοια της αποφυγής μελλοντικών τρομοκρατικών επιθέσεων. Είναι ζωτική ανάγκη η αντιμετώπιση των βασικών αιτιών των περιφερειακών αναταραχών και η προσπάθεια για ένα μέλλον όπου τα παιδιά θα παίζουν αντί να διδάσκονται τον πόλεμο στα σχολεία.

Τι έχουν διδαχθεί τα παιδιά

Η στρατιωτική δραστηριότητα, η ανωτερότητα που βασίζεται στην ερμηνεία του Ισλάμ από τον ISIS και η ανάγκη να νικηθούν οι άπιστοι, ενσωματώνονται στα σχολικά εγχειρίδια. Διάφορα βίντεο, που παράγονται τόσο μέσω δημοσιογραφικής έρευνας όσο και από τον ίδιο τον ISIS, δείχνουν την πρακτική πλευρά της τζιχαντιστικής εκπαίδευσης. Τα παιδιά διδάσκονται πώς να πυροβολούν με μικρά όπλα και να χρησιμοποιούν χειροβομβίδες.

Παρόλο που ο ISIS ενσωματώνει υποχρεωτικά τα παιδιά στις τάξεις του, πολλά από αυτά εντάχθηκαν οικειοθελώς, με ή χωρίς την ευλογία των οικογενειών τους. Όμως, μακροπρόθεσμα, δεν έχει σημασία αν ένα παιδί ενσωματώνεται βίαια ή όχι. Και αυτό είναι θέμα που εγείρει σοβαρή ανησυχία.

Το κύριο μέλημά του  ISIS είναι η οικοδόμηση και διατήρηση της αφοσίωσης των παιδιών στο τζιχάντ, στον “ιερό πόλεμο”. Η φράση “κύβοι του χαλιφάτου” είναι ένας μικρόκοσμος του πώς  βλέπει τα παιδιά. Τα μικρά παιδιά είναι απίστευτα πειθαρχημένα και εξαρτώνται από την ισχυρή (μερικές φορές και βίαιη) καθοδήγηση των μεγαλυτέρων τους. Με τον χρόνο και την υπομονή αυτά τα παιδιά μετατραπονται σε μια γενιά μαχητών που θα προωθήσουν την ιδεολογία του ΙSIS, ακόμη και αν οι τρέχουσες στρατιωτικές αποτυχίες του αποδειχθούν τελειωτικές.

Μια νέα προσέγγιση

Τα προγράμματα αφοπλισμού, αποστράτευσης και αποκατάστασης που έχουν σχεδιαστεί για την επανένταξη παιδιών-στρατιωτών στην μεταπολεμική κοινωνία έχουν εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Αλλά η συστηματική και σχολαστική ριζοσπαστικοποίηση των παιδιών μιας ολόκληρης περιοχής από τον ISIS εγείρει νέες προκλήσεις.

Είναι κατανοητό να ερμηνεύεται η ταχεία στρατιωτική υποχώρηση του ISIS σαν θάνατός του. Ως εκ τούτου, οι παραδοσιακές τεχνικές αποκατάστασης θεωρούνται  κατάλληλη θεραπεία και γι’αυτή την περίπτωση. Ωστόσο, αυτή η σύγκρουση ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστη στους ρυθμούς, τις τακτικές και τις επιπτώσεις της, τόσο τώρα όσο και ενδεχομένως στο μέλλον.

Πρέπει λοιπόν να επανεξετάσουμε τις θεμελιώδεις υποθέσεις του τι σημαίνει η επιστροφή μίας κοινωνίας σε συνθήκες ειρήνης. Αυτό ξεκινά με τα παιδιά που υποβάλλονται στην τζιχαντιστική ιδεολογία. Για να υπάρξει βιώσιμη ειρήνη στις περιοχές που απελευθερώνονται από τον έλεγχο του ISIS, τα προγράμματα αποκατάστασης πρέπει να θεωρούνται ως μια διαδικασία που αφορά όλη την Κοινότητα.

Ακόμη και αν τα παιδιά δεν συμμετείχαν άμεσα στις δραστηριότητες του ISIS, ηοι τζιχαντιστές έχουν σπείρει την κοσμοθεωρία τους. Αυτή η κοσμοθεωρία μπορεί να είναι βρει εύφορο έδαφος σε μια περιοχή όπου η δυσαρέσκεια από την ξένη (δυτική) επέμβαση και εκμετάλλευση είναι μακρόχρονη και πολύπλευρη.

Τι μπορεί να γίνει

Επιβάλλεται ο εντοπισμός παιδιών-μαχητών, ο αφοπλισμός και η επανένταξή τους στις κοινότητές τους μέσω της αποκατάστασης. Πρέπει, βεβαίως, να εξασφαλισθεί ότι είναι σωματικά και διανοητικά ικανά να επανέλθουν στις κοινότητές τους. Επιβάλλεται ακόμα η συμφιλίωση, δηλαδή η ανάπτυξη εμπιστοσύνης και δικαιοσύνης μεταξύ των παιδιών και των κοινοτήτων τους. Ωστόσο, όλα αυτά είναι αναγκαία, αλλά όχι επαρκή για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

Σπάνια υπήρξε μια τόσο συστηματική ριζοσπαστικοποίηση και στρατιωτικοποίηση της νεολαίας. Επομένως, η διεθνής απάντηση πρέπει να είναι εξίσου ευρεία και μεθοδική. Η ταχεία επανεισαγωγή και επανεξέταση των σχολικών προγραμμάτων πριν από την εφαρμογή του ISIS είναι ύψιστης προτεραιότητας. Οι εθνικές και οι τοπικές κυβερνήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα παιδιά προστατεύονται από την περαιτέρω πρόσληψη της τζιχαντιστικής ιδεολογίας, θεσπίζοντας ένα πρόγραμμα σπουδών που βασίζεται στις αρχές της ανοχής και της ένταξης.

Είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες τοπικής εμβέλειας για τη μέτρηση του βαθμού ριζοσπαστικοποίησης των παιδιών μιας κοινότητας. Πρέπει να δημιουργηθούν χώροι φιλικοί προς τα παιδιά, ώστε να κοινωνικοποιηθούν, να επανασυνδεθούν με την ευρύτερη κοινότητά τους και να «ξεχάσουν» όσα έμαθαν από τον ISIS.

Τέτοιες πρακτικές θα βοηθήσουν να θεραπευτούν τα τραύματα και να εξουδετερωθούν οι σπόροι που άφησε η κυριαρχία του ISIS. Έτσι θα αποφευχθεί το ενδεχόμενο ανακύκλωσης της τρομοκρατικής βίας. Αν αυτά γίνουν σωστά, η ικανότητα του ISIS  να αναβιώσει θα είναι μηδαμινή.

*Ο James S. Morris είναι υπ. διδάκτορας και ο Tristan Dunning λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Queensland

---

Πηγή: The Conversation