Ο “ειρηνοποιός” Ερντογάν και το ανατολίτικο παζάρι

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού  –

Ναι μεν, αλλά… Αλλαγή τόνου, ίδιο “τραγούδι” για τον Ταγίπ Ερντογάν στα ελληνοτουρκικά. Χρησιμοποιεί την ομηρία των δύο στρατιωτικών για την απόσπαση ανταλλαγμάτων και συγκεκριμένα την έκδοση των οκτώ Τούρκων αξιωματικών που κατηγορεί ως πραξικοπηματίες. Κατά τα άλλα, αυτή τη φορά ο πρόεδρος της Τουρκίας χρησιμοποίησε διαλλακτικό ύφος και ήπιους τόνους, καθώς και αναφορές στην ειρήνη.

Η τακτική «μία ξυδάτη, μία λαδάτη» είναι γνωστή και φαίνεται πως την ξέρει καλά ο Ταγίπ. Το αποτέλεσμα είναι να παίζει με τα νεύρα των Ελλήνων και να σέρνει την Αθήνα σ’ ένα ατέρμονο δυνάμει παζάρι. Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που επικρατεί στην Τουρκία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, δεν είναι το μόνο πράγμα που παρατείνεται.

Ακόμα και μετά την «χείρα φιλίας» που έτεινε ο Ταγίπ Ερντογάν στην Ελλάδα, η σχέση ανάμεσα στις δύο χώρες συνεχίζει να μυρίζει μπαρούτι. Η επίθεση φιλίας που εξαπέλυσε ο Τούρκος πρόεδρος εν μέσω εντάσεων και προστριβών, βρίσκεται σε αντίφαση με τις πράξεις της Άγκυρας και ως εκ τούτου δικαιολογημένα εκλαμβάνεται σαν ελιγμός με σκοπό το ανατολίτικο παζάρι. Ως εκ τούτου, δεν συμβάλλει ιδιαίτερα στην εξομάλυνση της κατάστασης.

Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξης που μεταδόθηκε απευθείας από τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά δίκτυα της Τουρκίας, εν όψει των πρόωρων εκλογών ο Ταγίπ Ερντογάν έθεσε για πρώτη φορά ευθέως θέμα ανταλλαγής των δύο Ελλήνων στρατιωτικών: «Μας ζήτησαν να επιστρέψουμε τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς κι εμείς τους είπαμε ότι υπάρχουν οκτώ στρατιωτικοί του FETO (Κίνημα Γκιουλέν) που προσπάθησαν να κάνουν πραξικόπημα. Πρώτα αυτούς πρέπει να μας δώσετε. Αν μας δώσετε αυτούς τότε μπορούμε να βάλουμε στο τραπέζι τους δύο». Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του είπε ότι «για να άρουμε το θέμα της παραβίασης των συνόρων από τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς και να φέρουμε το θέμα, επιστρέψτε τους οκτώ Τούρκους στρατιωτικούς».

“Δυστυχώς επαληθεύτηκα”

Ο Πάνος Καμμένος ήταν από τους πρώτους που αντέδρασε μέσω του προσωπικού του λογαριασμού. «Δυστυχώς επιβεβαιώνομαι» έγραψε στο twitter. «Όταν μίλησα για ομηρία των Ελλήνων στρατιωτικών δέχτηκα ακόμη μια φορά επίθεση, χλευασμό, δυστυχώς επιβεβαιώνομαι με την ”πρόταση ανταλλαγής», ενώ πρόσθεσε πως «η Ελλάδα επιθυμεί την ειρηνική συμβίωση αλλά και την άμεση απελευθέρωση των στρατιωτικών».

Η επίσημη απάντηση της κυβέρνησης ήρθε κάποιες ώρες αργότερα. Εξάλλου, δεν είναι μυστικό ότι επικρατεί έντονη ανησυχία για την συνεχιζόμενη ένταση που διέπει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και η οποία, παρά τις πολυεπίπεδες προσπάθειες που γίνονται, δεν αποκλιμακώνεται. Ως «απαράδεκτες και απορριπτέες» χαρακτήρισε τελικά το Μέγαρο Μαξίμου τις αναφορές του Τούρκου προέδρου περί ανταλλαγής. Τόνισε ότι η ελληνική όσο και η ευρωπαϊκή θέση είναι σαφής και υπέρ της «ανάγκης άμεσης επιστροφής των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, χωρίς απαράδεκτους συμψηφισμούς και προϋποθέσεις».

Η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει, όμως, να κλείσει την πόρτα στην αλλαγή γραμμής πλεύσης εκ μέρους του Ταγίπ Ερντογάν. Ελπίζει σε μία αποσυμπίεση της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί, «όσο λίγο και αν κρατήσει αυτή». Η κυβερνητική ανακοίνωση αναγνωρίζει μία στροφή στις δηλώσεις Ερντογάν: «Από τις χθεσινές δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου κρατούμε το θετικό σκέλος. Τη στροφή του υπέρ της ειρήνης στο Αιγαίο και τη στήριξη στον διάλογο ανάμεσα στις δύο χώρες σε σημαντικούς τομείς, μεταξύ των οποίων και στην ασφάλεια. Περιμένουμε, ωστόσο, όλα αυτά να φανούν στην πράξη με την αλλαγή της προκλητικής τουρκικής συμπεριφοράς στο Αιγαίο».

“Ασυγχώρητη προχειρότητα και επιπολαιότητα”

Η συνέντευξη του Τούρκου προέδρου προκάλεσε αντιδράσεις και εκτός κυβέρνησης. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, χαρακτήρισε την ιδέα της ανταλλαγής αδιανόητη, καταλογίζοντας στην Άγκυρα άγνοια του Διεθνούς Δικαίου και σύγχυση. «Η Τουρκία οφείλει, επιτέλους, να συνειδητοποιήσει τι σημαίνει ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης σε ένα κράτος Δικαίου, όπως είναι η Ελλάδα», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η ΝΔ, προσθέτοντας: «και ο Πρωθυπουργός με την κυβέρνησή του να αναλογιστούν τις συνέπειες που μπορεί να προκαλέσει η ασυγχώρητη προχειρότητα και επιπολαιότητα με την οποία αντιμετωπίζουν τα εθνικά θέματα».

Από την πρώτη στιγμή η Άγκυρα έδειξε ότι επεδίωκε να συνδέσει τα δύο θέματα σχολίασε ο Άδωνις Γεωργιάδης και άσκησε δριμεία κριτική στη κυβέρνηση για τους χειρισμούς της. Πρόσθεσε δε ότι η κυβέρνηση έχει δώσει ακόμη ένα όπλο στα χέρια των Τούρκων: τις προσφυγικές ροές. Η Αθήνα θα πρέπει να πει «όχι» σε ανίερες συναλλαγές τόνισε από την πλευρά της η επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά, καλώντας την Άγκυρα να σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο. Επεσήμανε την ανάγκη για εθνική συνεννόηση, ενώ καταλόγισε στην κυβέρνηση αμφιθυμία και διγλωσσία.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης καταδίκασε τα «ανατολίτικα παζάρια» που όπως είπε «δεν έχουν καμία σχέση με τις ευρωπαϊκές αξίες». Κάλεσε δε την Άγκυρα να το πάρει απόφαση ότι εδώ κυριαρχεί το Δίκαιο και όχι η αυθαιρεσία. Όπως και να έχει, είναι παρακινδυνευμένο να γίνει ασφαλής πρόβλεψη για το ποια θα είναι η συμπεριφορά της Τουρκίας αυτήν την ρευστή περίοδο. Το προσωπείο του ειρηνοποιού που φόρεσε στη συνέντευξη αυτή ο Ταγίπ Ερντογάν κάνει κάποιους να ισχυρίζονται ότι οι εκλογές ίσως εγκαινιάσουν μία σύντομη περίοδο νηνεμίας.

Η συνέχιση της έντασης με την Ελλάδα μπορεί να ξεφύγει και από λάθος να οδηγήσει σε πολεμικό επεισόδιο που στη συγκεκριμένη στιγμή δεν εξυπηρετεί κάποιον στόχο. Ο τομεάρχης Εξωτερικών και βουλευτής της ΝΔ Γιώργος Κουμουτσάκος σε συνέντευξή του και σχολιάζοντας τα ελληνοτουρκικά είπε ότι «Στις συνθήκες που έχει δημιουργήσει η Τουρκία κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ένα ανθρώπινο λάθος, παρανοήσεις ή εσφαλμένες εκτιμήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κάποιο επεισόδιο».