Γιατί οι Αμερικανοί θέλουν εμβόλια για τις πανδημίες του μέλλοντος

Η πανδημία θα αντιμετωπιστεί μάλλον σύντομα, αλλά οι Αμερικανοί θέλουν να είναι έτοιμοι για την επόμενη, ακόμα και σε ό,τι αφορά τα εμβόλια. Ο καθηγητής Ανοσολογίας και διευθυντής του Κέντρου Λοιμώξεων και Αλλεργιών των ΗΠΑ Αντόνιο Φάουτσι δήλωσε  στους New York Times ότι μέσα στο 2022 θα αρχίσει η αναζήτηση εμβολίων που θα αντιμετωπίζουν 20 βασικούς ύποπτους και εν δυνάμει επικίνδυνους για νέα πανδημία ιούς.

«Πιστεύω ότι το κονδύλιο που απαιτείται, περίπου 2 δισ. δολάρια, θα εγκριθεί και η προσπάθεια θα αρχίσει μέσα στο 2022. Έχω συζητήσει το θέμα και με τον πρόεδρο και άλλους», είπε. Ο καθηγητής Γενετικής και διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Υγείας των ΗΠΑ Φράνσις Κόλινς συμφωνεί ότι τα κονδύλια θα εγκριθούν και θεωρεί το σχέδιο πολύ ενδιαφέρον. «Καθώς βλέπουμε στο μέλλον το επιτυχές τέλος της τρέχουσας πανδημίας, δεν θα πρέπει εν συνεχεία να επανέλθουμε στον προηγούμενο εφησυχασμό μας», είπε.

Το σκεφτικό είναι ότι μόλις τα δίκτυα επιτήρησης και επαγρύπνησης εντοπίσουν ένα νέο ιό να μεταφέρεται από τα ζώα στους ανθρώπους, η πολιτεία θα μπορεί να τον περιορίσει στην περιοχή και να φρενάρει την εξάπλωση παράγοντας εγκαίρως το εμβόλιο που θα είναι (αν υλοποιηθεί το πρόγραμμα επιτυχώς) έτοιμο.

Η ιδέα για “προληπτικά” εμβόλια

Δεν θα χάνεται πολύτιμος χρόνος, όπως συνέβη με τον κορονοϊό που στέρησε αμέτρητες ζωές και πάγωσε την παγκόσμια οικονομικά. Αν πάλι εξαπλωθεί ο ιός, και πάλι θα τεθεί υπό έλεγχο αν είναι ήδη έτοιμο το εμβόλιο, που σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να παρασκευασθεί απλώς μαζικότερα. Όμως έχει μεγάλη σημασία να έχουμε το εμβόλιο “στο χέρι”.

Στόχος είναι να περιορίζονται αυτές οι εξάρσεις σε μικρές περιοχές και να μην αντιμετωπίσουμε ξανά παγκόσμια απειλή. Τα “προληπτικά” εμβόλια ήταν ιδέα του καθηγητή Μπάρνεϊ Γκράχαμ, υποδιευθυντή στο Κέντρο Ερευνών Εμβολίου στο Εθνικό Ίδρυμα Αλλεργιών και Λοιμώξεων των ΗΠΑ. Είχε πρωτομιλήσει για αυτό το 2017, σε μια συνάντηση των επικεφαλής των ιδρυμάτων υγείας των ΗΠΑ.

Παλιότερα πιο αραιά, αλλά πλέον όλο και πιο συχνά, κάποιος ιός ξεπηδάει από το πουθενά και απειλεί να προκαλέσει πανδημίας. Το 1997 ήταν η γρίπη των πτηνών, το 2002 o SARS (οξύ αναπνευστικό σύνδρομο) από κορονοϊό, το 2009 ήταν το στέλεχος H1N1 της γρίπης των χοίρων, το 2012 ήταν ο ιός Chikungunya (από κουνούπια) το 2013 ήταν ο MERS (κορονοϊός, Αναπνευστικό Σύνδρομο Μέσης Ανατολής με θνητότητα 33%), το 2014 ο Έμπολα, το 2016 ο Zίκα.

Σε κάθε πρωτοεμφανιζόμενη απειλή οι επιστήμονες έπεφταν με τα μούτρα στην προσπάθεια παρασκευής εμβολίου, αλλά μόλις η έξαρση περιοριζόταν και δεν εξελισσόταν σε πανδημία, οι προσπάθειες ατονούσαν γιατί σταματούσε και η απαραίτητη για τις έρευνες χρηματοδότηση τους.

Το ζήτημα της χρηματοδότησης

Πέτυχαν να κάνουν μόνον ένα εμβόλιο για τον Έμπολα, που όμως ήταν αποτελεσματικό μόνον για ένα στέλεχος και για καμία από τις μεταλλάξεις του. Όμως, ούτε για τον Έμπολα που παρουσιάζει 50% θνητότητα θα τους άφηναν να συνεχίσουν τις έρευνες αν δεν ήταν τόσο σταθερά επανεμφανιζόμενος και αν δεν τους απασχολούσαν οι πολλοί μετανάστες από την Αφρική.

Από το 2010 μέχρι σήμερα η τεχνολογία των εμβολίων έκανε άλματα και μπορούν πλέον να στοχεύσουν με μεγάλη ακρίβεια τους παθογόνους ιούς. Ο καθηγητής Γκράχαμ είχε πάρει ζεστά το θέμα και έκανε και μία πολύ εμπεριστατωμένη προφητική δημοσίευση  στην επιθεώρηση Nature Immunology το 2018. Όμως και πάλι τον περιφρόνησαν από τα Κέντρα Λοιμώξεων που είναι και τα πλέον αρμόδια, γιατί όταν η απειλή δεν είναι άμεση, η απάντηση είναι στάνταρ: «Χρειάζονται πολλά λεφτά» και «Η απειλή πέρασε, ας το εξετάσουμε μελλοντικά κάποια στιγμή».

Τώρα το αμερικανικό Ίδρυμα Μελετών Μεταδοτικών Ασθενειών κατάρτησε μια λίστα με τις 20 οικογένειες ιών που θεωρούνται πιο απειλητικές για πρόκληση επιδημιών ή πανδημιών. Οι επιστήμονες γνωρίζουν πλέον λεπτομέρειες για την αρχιτεκτονική δομή και τα ευάλωτα σημεία κάθε μίας ιικής φαμίλιας. Υπάρχουν ήδη επαρκή στοιχεία για να προχωρήσουν τα εμβόλια για τον αιμορραγικό πυρετό της Λάσα αλλά όχι ακόμα για τον ιούς Chikungunya και Ζίκα που μεταδίδονται από κουνούπια.

Για να προχωρήσουν οι έρευνες στους 20 βασικούς ιούς που είναι “κόκκινο πανί” πρέπει να χρηματοδοτηθούν τα πανεπιστήμια και οι ερευνητές τους, «αλλά και να υπογραφούν συμφωνίες συνεργασίας με τις φαρμακευτικές εταιρίες για την μαζική παραγωγή εμβολίων σε περίπτωση ανάγκης», είπε ο Άντονι Φάουτσι.

Με το βλέμμα σε νέες πανδημίες