Με ποιον τρόπο μπορούν να επιβιώσουν τα παραδοσιακά ΜΜΕ

Πώς τα παραδοσιακά ΜΜΕ θα λειτουργήσουν στην ψηφιακή εποχή είναι μία δύσκολη εξίσωση. Κατά πολλούς το δίλημμα που τίθεται είναι “επανεφεύρεση ή εξαφάνιση”. Θα καταφέρουν τα παραδοσιακά Μέσα να προσαρμοστούν, ή θα χαθούν στη λήθη; Το μέλλον εμφανίζεται ευοίωνο, παρά τις σημερινές δυσκολίες που έχουν κατά πολύ αποδυναμώσει τον κλάδο. Το τεχνολογικό περιβάλλον, μάλιστα, είναι που θα συμβάλει στην επιβίωσή τους.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι βασικές προκλήσεις που τα Μέσα θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν στο μέλλον είναι η χρηματοδότηση, η πληθώρα των ειδήσεων και η κρίση εμπιστοσύνης. Είναι, άλλωστε, κοινό μυστικό ότι οι καταναλωτές δυσκολεύονται να διαχωρίσουν την ήρα από το στάρι στο Διαδίκτυο κι αυτό επιδεινώνεται επειδή πολλοί εκδότες κυνηγάνε τα κλικ και όχι την αξιόπιστη είδηση.

Τα επόμενα χρόνια αναμένεται να οξυνθεί η τάση, σύμφωνα με την οποία  τα παραδοσιακά Μέσα θα βασίζονται όλο και λιγότερο στις διαφημίσεις και θα στηρίζονται όλο και περισσότερο στην απευθείας χρηματοδότηση από τους αναγνώστες τους. Αν κι αυτό είναι μονόδρομος, δυστυχώς ακόμα και στις πιο εξελιγμένες χώρες, λίγοι είναι οι αναγνώστες που εμφανίζονται διατεθειμένοι να βάλουν το χέρι στην τσέπη, ή για την ακρίβεια να συμπληρώσουν διαδικτυακά τα στοιχεία της πιστωτικής τους κάρτας.

Έχουν, όμως, την πολυτέλεια να μην το κάνουν, επειδή τα Μέσα δεν ακολουθούν μία ενιαία στάση, η οποία θα υποχρέωνε και τον αναγνώστη να πληρώσει για τις υπηρεσίες που του προσφέρονται. Αυτό, πάντως, αναμένεται να αλλάξει, προσφέροντας μία πολυπόθητη ανάσα ζωής στη δημοσιογραφία. Οι πλατφόρμες αναζήτησης και κοινωνικής δικτύωσης λαμβάνουν σήμερα το 61% της παγκόσμιας ψηφιακής διαφήμισης. Για την ακρίβεια, η μερίδα του λέοντος κατευθύνεται στο Facebook και στη Google.

Παραδοσιακά ΜΜΕ και κανόνες

Πληθαίνουν συνεχώς όσοι υποστηρίζουν ότι έχει έρθει η ώρα οι τεχνολογικοί κολοσσοί να μοιραστούν λίγο από τον πλούτο τους με τα Μέσα, πληρώνοντας το μερίδιο που πρέπει. Ο Ρούπερτ Μέρντοχ δήλωσε πως θα έρθει η ώρα που το Facebook θα πληρώνει τους εκδότες. Εξάλλου, είναι τα Μέσα που το τροφοδοτούν. Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης θυμίζουν κάπως τα μυθικά τέρατα της αρχαιότητας που απαιτούσαν ανθρωποθυσίες για να χορτάσουν.

Μία ακόμα θετική εξέλιξη για τη δημοσιογραφία και τους παραδοσιακούς ιδιοκτήτες των Μέσων είναι οι επιβολή κανόνων. Μέχρι σήμερα κραταιές εταιρείες τεχνολογίας λειτουργούν εκτός πλαισίου ανταγωνισμού, σχεδόν ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα τα πράγματα να έχουν επιδεινωθεί δραματικά για τα δημοσιογραφικά συγκροτήματα. Αυτό αναμένεται να αλλάξει, περιορίζοντας λίγο την παντοκρατορία τους και βάζοντας κανόνες στο παιχνίδι.

Στον μέλλον θα αλλάξει ριζικά και ο ρόλος του δημοσιογράφου. Από μισθωτός μεταλλάσσεται ουσιαστικά σε ελεύθερο επαγγελματία, με πολλαπλές γνώσεις για να πουλήσει όσο πιο αποτελεσματικά το δημοσιογραφικό έργο του. Οι εκδοτικοί οίκοι θα μεταλλαχθούν σε υβριδικές μιντιακές επιχειρήσεις, οι οποίες θα χρησιμοποιούν προς ίδιον όφελος τα “έξυπνα κινητά”, δουλεύοντας κυρίως με on demand προγράμματα και live streaming μεταδόσεις.

Η τεχνολογία θα προσφέρει πολλές περισσότερες επιλογές, μετατρέποντας την ενημέρωση σε μία διαδραστική και πολύ πιο ενδιαφέρουσα διαδικασία για τον αναγνώστη. Σε αυτό θα έρθει να προστεθεί και ο ενεργός ρόλος του πολίτη, ο οποίος δεν θα είναι πλέον παθητικός δέκτης. Μέσω των επιλογών που θα έχει στη διάθεσή του με την εξέλιξη της τεχνολογίας, θα εμπλέκεται. Θα θέτει ερωτήματα, θα προσδιορίζει την κατηγορία των ειδήσεων που τον ενδιαφέρουν, θα επιλέγει ακόμα και τον τρόπο που η είδηση θα φτάσει σε αυτόν.