Η διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη και το μετέωρο βήμα της Αλλαγής

Η φετινή επέτειος από τη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη από τον Ανδρέα Παπανδρέου, σχεδόν μισό αιώνα μετά (47 χρόνια), συνέπεσε με το θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη, μιας ρηξικέλευθης προσωπικότητας, η τελευταία με καθολική εθνική και πατριωτική φωνή, εν μέσω της κυριαρχίας των εθνομηδενιστικών αντιλήψεων και των εθνοαποδομητικών λογικών από τις οποίες εμφορούνται οι ελληνικές ελίτ των τελευταίων δεκαετίων.

Συμπίπτει δε, και με τα 200 χρόνια της μεγάλης εθνικοαπελευθερωτικής επανάστασης του 1821, που έθεσε τις βάσεις του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Η διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη το 1974 αποτέλεσε, αναμφισβήτητα, ένα εκ των σημαντικότερων πολιτικών-ριζοσπαστικών ντοκουμέντων της σύγχρονης Ιστορίας της Ελλάδας, που διατηρεί ως σήμερα την στιλπνότητα της.

Οι κεντρικοί στόχοι και τα αιτήματα που έθεσε αυτή πρωτοποριακά το 1974 αφορούν αναλογικά με εντυπωσιακό μάλιστα τρόπο τις σημερινές ισχύουσες σε ιδεολογικό, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο συνθήκες και αρνητικές εξελίξεις στη χώρα μας σε συνδυασμό με τις παγκόσμιες εξελίξεις του άκρατου και αρπακτικού παγκόσμιου καπιταλισμού, που που πέραν των τεράστιων κοινωνικών και εθνικών ανισοτήτων έχει ήδη επιφέρει και τεράστια παγκόσμια οικολογική κρίση.

Τα όσα συμβόλισε η ιδρυτική διακήρυξη

Η διακήρυξη αυτή αποτύπωσε, συμβόλισε, αλλά, κυρίως, συγκρότησε κάτω από την ιδεολογική της “ομπρέλα”, τον αριστερόστροφο ριζοσπαστισμό της ελληνικής κοινωνίας, που διαμορφώθηκε καθ’ όλη την μετεμφυλιακή περίοδο με αποκορύφωση την χουντική επταετία. Το νεοσύστατο, τότε, ΠΑΣΟΚ έγινε ισχυρή πολιτική δύναμη και κυριάρχησε στην πολιτική ζωή κατά την Μεταπολίτευση, επειδή εξέφρασε πολιτικά και ιδεολογικά τα λαϊκά στρώματα (εργάτες, αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι, μικρομεσαίοι), που ασφυκτιούσαν από την πολιτική καταπίεση και το παρακράτος της Δεξιάς, καθώς και από την έντονη κοινωνική και οικονομική τους περιθωριοποίηση, κατά την μετεμφυλιακή περίοδο.

Έτσι, πέτυχε αυτή την πολιτική “ηγεμονία”, γιατί εξέφρασε την μεγάλη συλλογική προσδοκία των στρωμάτων αυτών, η οποία αφορούσε τον εκδημοκρατισμό της χώρας, την οριστική υπέρβαση των διαιρέσεων του εμφυλίου, την εθνική χειραφέτηση από τις χονδροειδείς εξωτερικές πολιτικές εξαρτήσεις και, τέλος, την δημιουργία μιας σύγχρονης κοινωνίας, με ισχυρά στοιχεία Κράτους Δικαίου και Πρόνοιας, ευρωπαϊκού προσανατολισμού.

Η σταδιακή απομάκρυνση από το γράμμα και το πνεύμα της 3ης του Σεπτέμβρη, που εμφανίσθηκε, σταδιακά κατά την άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ, κορυφώθηκε την περίοδο της εκσυγχρονιστικής διακυβέρνησης (1996-2004), κατά την οποία κυριάρχησε ο τεχνοκρατικός και οικονομίστικος διαχειριστικός λόγος, με πλείστα όσα νεοφιλελεύθερα ιδεολογικά “δάνεια” και γιγαντώθηκε κατά την περίοδο της εφιαλτικής διετίας 2009-2011, με την εισδοχή του ΔΝΤ και την αποδοχή των καταστρεπτικών μνημονίων, που κονιορτοποίησε κάθε στοιχείο του γράμματος και του πνεύματος της διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη.

Παρά τα σημαντικά επιτεύγματα που έχουν γίνει στο επίπεδο της χώρας από το 1974 σε εθνικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, με ιδιαίτερα σημαντική συνεισφορά σε επίπεδο κοινωνικών ανατροπών και δημοκρατικών ολοκληρώσεων από τα κατάλοιπα του εμφυλίου και της μισαλλοδοξίας της Δεξιάς στην Ελλάδα των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ της περιόδου 1981-1989, τα αιτήματα για Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία και Κοινωνική Δικαιοσύνη παραμένουν για την Ελλάδα περισσότερο από ποτέ ζητούμενα.

Τα όσα έφερε η οικονομική κρίση

Η επελθούσα οικονομική χρεωκοπία της χώρας και η επιβληθείσα οικονομική κηδεμονία από το 2010 κατέδειξε το ευάλωτο και εύθραυστο της σύγχρονης πορείας της, καθώς και τη συντριβή των προσδοκιών, που δημιουργήθηκαν στην Μεταπολίτευση για ριζική αλλαγή σελίδας. Οι διαχρονικές πληγές και στρεβλώσεις, που διατρέχουν όλη την σύγχρονη ιστορία της, ουδέποτε εξαλείφθησαν, απλώς μεταμορφώθηκαν με σύγχρονο προσωπείο, κρατώντας την χώρα πίσω.

Ειδικότερα, στα εθνικά ζητήματα, τα σημάδια τους είναι πολύ έντονα εξαιτίας της υπονόμευσης της αποτρεπτικής δύναμης της χώρας απέναντι στον τουρκικό αναθεωρητισμό, που απειλεί ευθέως τον ελληνισμό. Οι αιτίες αυτής της αρνητικής εξέλιξης και της απώλειας μιας μεγάλης ευκαιρίας για την ισχυροποίηση της χώρας κατά τη περίοδο της Μεταπολίτευσης, που υπήρξε αντικειμενικά η μεγαλύτερη ιστορικά ήρεμη περίοδος με μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα είναι πολλές και σύνθετες και έχουν να κάνουν κυρίως με την μη ίαση των διαχρονικών πληγών του σύγχρονου ελληνικού κράτους (έλλειψη αστικής εθνικής τάξης, πελατειακό κράτος, ασθενική κοινωνία πολιτών, εργαλειακή αντιμετώπιση των θεσμών, κλπ).

Τη μεγαλύτερη όμως ευθύνη φέρει το πολιτικό σύστημα και το πολιτικό προσωπικό, που κυβέρνησε ειδικά την περίοδο της ύστερης Μεταπολίτευσης και της μνημονιακής κηδεμονίας και παραμένει ως σήμερα στη διαχείριση της εξουσίας, μετατρεπόμενο σε σάρκα εκ της σαρκός της παρασιτικής οικονομικής ολιγαρχίας και σε αυτοτελές βαρίδι, που επικάθεται ως γάγγραινα στα πλευρά τα κοινωνίας.

Το πρόταγμα για το μέλλον

Η συνειδητοποίηση και η σοβαρή ορθολογική ανάλυση των παραπάνω στοιχείων αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για την άρση όλων των στρεβλώσεων της χώρας μέσα από ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα εθνικής ανασυγκρότησης στο παραγωγικό, κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο, που ενυπάρχει στο γράμμα και στο πνεύμα της διακήρυξης της 3ης Σεπτέμβρη. Αυτή η συνολική θεώρηση απουσιάζει από όλα τα υπάρχοντα και εν λειτουργία κοινοβουλευτικά κόμματα.

Η θεμελίωση ενός τέτοιου ριζοσπαστικού πολιτικού εθνικού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης της Ελλάδος, με πρόταξη τις στρατηγικές πολιτικές για την οικονομική ανάταξη, τον ενδογενή παραγωγικό εκσυγχρονισμό, τη δημιουργία κράτους Δικαίου και Πρόνοιας και θεσμών για την αποτελεσματική προστασία των κοινωνικά ασθενέστερων στρωμάτων που ήδη βυθίζονται στην φτώχεια, συνιστά το άμεσο μείζον και επιτακτικό καθήκον όλων των δυνάμεων που κινούνται διάσπαρτες στον δημοκρατικό πατριωτικό προοδευτικό χώρο.

Απαιτείται, αφενός η συγκρότηση από τις παραπάνω δυνάμεις ενός νέου πολιτικού υποκειμένου ανατροπής, και αφετέρου η πρόταξη του αναγκαίου ριζοσπαστικού πολίτικού προγράμματος για την αναγέννηση της Ελλάδας, που παραμένει μετέωρη.