Σημάδια νέας εποχής η ελληνογαλλική συμφωνία και ο πύραυλος της Β. Κορέας

Την τελευταία εβδομάδα έλαβαν χώρα δύο γεγονότα μείζονος σημασίας σε διεθνές επίπεδο, απ’ την Ευρώπη ως την Κορέα, δείχνοντας την ενίσχυση μετασχηματισμών ιστορικής σημασίας. Η πρώτη εξέλιξη, η οποία μας αφορά άμεσα έχει να κάνει φυσικά με την ελληνογαλλική συμφωνία. Έχουν ειπωθεί αρκετά σχετικώς με την εν λόγω Συμφωνία τόσο ως προς τα οφέλη όσο και ως προς τα προβληματικά της σημεία.

Είναι αληθές ότι υπάρχει μια ετεροβαρής σύλληψη στην εν λόγω Συμφωνία: η Γαλλία παίρνει ζεστό χρήμα και άμεση στρατιωτική υποστήριξη στο Σαχέλ, ενώ σε σχέση με την Ελλάδα και τα άμεσα συμφέροντά της δεν υφίσταται αντιστοίχως πλήρης αναφορά π.χ. ειδικότερη αναφορά σε προστασία και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, αντί μόνο επικράτειας σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης, βάσει του άρθρου 51 του Χάρτη του ΟΗΕ.

Αποτυπώνει υπό αυτήν την έννοια μια σειρά από μακρόχρονες αδυναμίες της ελληνικής διεθνούς και αμυντικής πολιτικής, οι οποίες φέρνουν την πατρίδα μας σε μονίμως υποδεέστερη θέση όταν διαπραγματεύεται. Βασικότερη από όλες τις αδυναμίες, ίσως, το χαμηλότατο επίπεδο και ο ραγιαδισμός του πολιτικού της προσωπικού, στην πλειοψηφία του. Αυτές οι αδυναμίες μας εκθέτουν σε πολλαπλούς κινδύνους: τόσο σε σχέση με την Τουρκία, όσο και σε σχέση με συμμάχους, οι οποίοι μας υπάγουν στις δικές τους διεκδικήσεις και συμφέροντα.

Βεβαίως και ειδικότερα σε ό,τι αφορά την επέκταση της αμυντικής συμφωνίας και στα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μας, είναι μάλλον περίεργο να περιμένουμε ότι η Γαλλία, όπως και οποιοδήποτε άλλο κράτος, θα πολεμήσει για εκείνα για τα οποία, δια χειλών των υπουργών μας, έχουμε ήδη ανακοινώσει ότι δεν θα συγκρουστούμε με τους γείτονές μας.
Παρόλα αυτά, η εν λόγω συμφωνία είναι σημαντική, τόσο στο επίπεδο των εξοπλισμών, οι οποίοι είναι αναγκαίοι για το Πολεμικό Ναυτικό, όσο και στο επίπεδο της αποτροπής.

Η ελληνογαλλική συμφωνία

Σε ό,τι αφορά την αμυντική σημασία της συμφωνίας θα ελέγξουμε την αποτελεσματικότητά της αν και όποτε απαιτηθεί. Δεν πρέπει ωστόσο να ξεχνούμε ότι σε κάθε περίπτωση είναι οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αυτές οι οποίες θα επωμιστούν το βάρος της υπεράσπισης του Ελληνισμού και όχι οι γαλλικές. Σε ένα σενάριο ολιγοήμερης –ιδίως αιφνιδιαστικής– στρατιωτικής σύρραξης δεν είναι βέβαιο κατά πόσο η Γαλλία θα διαθέτει τις στρατιωτικές δυνάμεις, οι οποίες θα είναι αναγκαίες προκειμένου να επηρεαστεί κομβικά η σύγκρουση. Σε πιο μακρόχρονο και αιματηρό πόλεμο, ο όποιος Γάλλος ηγέτης θα σταθμίσει πολύ προσεκτικά το πολιτικό κόστος μιας τυχόν εμπλοκής.

Έστω κι έτσι όμως, η συμφωνία είναι σημαντική διότι υποδεικνύει ένα νέο πρότυπο συμμαχιών –βγαλμένο από το προπολεμικό παρελθόν– αποδεικνύοντας την ανεπάρκεια και το παρωχημένο των πολυμερών συμμαχιών τύπου ΝΑΤΟ, ή προσπαθειών όπως η ΚΕΠΠΑ της ΕΕ. Είναι αλήθεια ότι στο κείμενο της συμφωνίας περισσεύουν οι επικλήσεις στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, το ίδιο το γεγονός της σύναψης μιας διμερούς στρατιωτικής συμμαχίας –με πρόβλεψη για αμοιβαία συνδρομή, ειδικότερης των συνεργασιών στο επίπεδο ΕΕ και ΝΑΤΟ και για πιο στενή συνεργασία μεταξύ των δύο κρατών– αποδεικνύει ότι ολοένα περισσότεροι συνειδητοποιούν το προφανές. Ακόμα και το εθελόδουλο και εξαρτημένο προσωπικό του εγχώριου κατεστημένου, μέχρι ενός περιορισμένου σημείου συνειδητοποιεί πως η αναδιάταξη των ΗΠΑ είναι τέτοια και η ασημαντότητα του ΝΑΤΟ τόση, ώστε έχουμε εισέλθει σε διεθνή φάση πολλών και διαφορετικών συμμαχικών δικτύων, ανά περιοχή και πεδίο συμφερόντων.

Ο νέος ρόλος των ΗΠΑ

Φυσικά, ο ρόλος των ΗΠΑ παραμένει κομβικός και ηγετικός στον Δυτικό Κόσμο. Η Γαλλία δεν διαθέτει, άλλωστε, τις οικονομικές ή στρατιωτικές δυνατότητες, προκειμένου να υποκαταστήσει τις ΗΠΑ. Το πρόσφατο παρελθόν της βρίθει ναυαγισμένων σχεδίων. Ωστόσο, η γαλλό- ελληνική συμμαχία δεν αποτελεί μια υπεργολαβία των ΗΠΑ και για τις ΗΠΑ. Μπορεί να εξελιχθεί σε τέτοια μελλοντικώς, εφόσον ο αντιρωσισμός ενταθεί ακόμα περισσότερο, φτάνοντας στο όριο θερμής σύγκρουσης.

Δυστυχέστατα, μόνο του το ελληνικό κατεστημένο, μέσα από την συμφωνία παράδοσης της κυριαρχίας της πατρίδας μας στις ΗΠΑ θα συνεχίσει τον δρόμο της υπεργολαβίας προς τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Η συμμαχία με την Γαλλία καταδεικνύει, επίσης, την ανάδυση του ρόλου των μεσαίων δυνάμεων στο περιβάλλον του “μετά-αμερικανικού αιώνα”. Ιδίως στο στρατιωτικό επίπεδο, η εξέλιξη της τεχνολογίας επιτρέπει την ανάπτυξη ισχυρότατων οπλικών συστημάτων από μεσαίες δυνάμεις, ή και από μικρότερες.

Η σχετικώς μεγαλύτερη ισομέρεια μεταξύ των μεσαίων δυνάμεων προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες συνεννόησης στην πραγματικότητα, από ό,τι σε σχέση με τις ΗΠΑ. Αν βέβαια, η συμφωνία με την Γαλλία μπορεί να ενισχύσει την αποτρεπτική ικανότητα, αυτό που δεν μπορεί να κάνει είναι να προωθήσει ένα περιβάλλον ασφάλειας στην περιοχή ενδιαφέροντος μας, είτε εν γένει, είτε σε σχέση με τον τουρκικό αναθεωρητισμό.

Μια τέτοια επιδίωξη διέρχεται αναγκαστικά μέσα από συμμαχικές σχέσεις με την Ρωσία και με το Ιράν. Όσο ο αντιρωσισμός εμμένει και το Ιράν περιθωριοποιείται, η σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Μέση Ανατολή θα κινδυνεύει. Τόσο η Γαλλία, όσο και η πατρίδα μας, αν διαθέταμε(-ουμε) στρατηγική σύλληψη οφείλουμε να στραφούμε και προς εκείνες τις πλευρές. Προς το παρόν δεν διαφαίνεται οτιδήποτε σχετικό.

Το βλέμμα στη Βόρειο Κορέα

Δίπλα σε αυτά τα γεγονότα θα πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας στην πρόσφατη πυραυλική δοκιμή της Βόρειας Κορέας. Η δοκιμή υπερηχητικού πυραύλου, τον οποίο διαθέτουν μόνο η Ρωσία και η Κίνα και όχι οι ΗΠΑ, στην πράξη ακυρώνει την δυνατότητα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους να αμυνθούν στην περίπτωση επίθεσης από το αποκλεισμένο λόγω κυρώσεων κράτος.

Αποδεικνύεται έτσι πως οι κυρώσεις δεν δουλεύουν παρά μόνο ως προς το να καθιστούν πολύ χειρότερη την ζωή της πλειοψηφίας των πολιτών του πληττόμενου κράτους. Η επιτυχής δοκιμή του υπερηχητικού πυραύλου τροποποιεί δραματικά την ισορροπία ισχύος στην Άπω Ανατολή. Εκεί που οι ΗΠΑ μεταφέρουν το κύριο βάρος της πολεμικής τους προσπάθειας, η ιδέα αναμέτρησης καθίσταται απαγορευτική. Όχι μόνο με τον κατεξοχήν αντίπαλό τους, την Κίνα, αλλά με ένα κράτος το οποίο υποτίθεται ότι δεν μπορεί να θρέψει καλά-καλά τον πληθυσμό του.

Επιπλέον, η προσπάθεια οικονομικού στραγγαλισμού της Βόρειας Κορέας συνιστά επαρκές κίνητρο, προκειμένου να μπει στον πειρασμό εξαγωγής μέρους της στρατιωτικής τεχνολογίας της. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα δούμε σύντομα, κράτη της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, όπως είναι το Ιράν, να ενισχύουν εντυπωσιακά τις δυνατότητές τους. Δικαίως μπορεί να αναρωτηθεί κανείς λοιπόν, τι ακριβώς σκοπεύουν και τι μπορούν να πράξουν οι ΗΠΑ; Μάλλον, όχι πάρα πολλά.

Αυτή η αίσθηση αδυναμίας μέσα στο κατεστημένο της Ουάσιγκτον δεν θα λειτουργήσει ωστόσο προς την κατεύθυνση της διεθνούς ύφεσης, αλλά της όξυνσης των στρατιωτικών, πολιτικών και οικονομικών ανταγωνισμών. Συμπερασματικά: το κενό ισχύος το οποίο απολείπουν οι ΗΠΑ προκαλεί τεκτονικές μετατοπίσεις. Η σύμπηξη, γεωγραφικώς και θεματικώς προσδιορισμένων συμμαχιών αποτελεί μονόδρομο.

Η ανάδειξη νέων, μεσαίων δυνάμεων θα ενταθεί. Η ανάπτυξη και η διάχυση της πολεμικής τεχνολογίας πλήττει τις δυνατότητες των υπερδυνάμεων και περιορίζει την ομπρέλα προστασίας, την οποία δύνανται να προσφέρουν. Ο Ελληνισμός οφείλει να πορευτεί με αυτά τα δεδομένα, μακριά από τυχοδιωκτισμούς: υπεράσπιση της κυριαρχίας του και των δικαιωμάτων του ναι. Συμμετοχή σε τυχοδιωκτικούς πολέμους και ανταγωνισμούς όμως, όχι.