Γιατί η Ευρώπη αποδείχθηκε ενεργειακός τζίτζικας

H ενεργειακή κρίση της Ευρώπης που έχει ξεσπάσει εξαιτίας των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου, προκαλεί την έντονη ανησυχία κρατών-μελών της ΕΕ αλλά και αναδεικνύει τις μεγάλες ευθύνες της για το ότι δεν προνόησε στο να έχει ενεργειακή ασφάλεια. Το γεγονός ότι η ΕΕ δεν διαθέτει μεγάλες ποσότητες αποθηκευμένου φυσικού αερίου και ότι έχει στραφεί στην πράσινη ενέργεια, την καταστούν αναπόφευκτα έρμαιo των εξελίξεων της ενεργειακής αγοράς.

Η δήλωση του Βλαντιμίρ Πούτιν ότι η χώρα του μπορεί να προμηθεύσει εκ νέου την Ευρώπη με υδρογονάνθρακες συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού αερίου, με ποσότητες ρεκόρ, αποτελεί τη μόνη λύση για δοθεί τέλος στην ενεργειακή κρίση. Οι ΗΠΑ που επιδιώκουν την διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών της ΕΕ, δεν έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν καθώς η μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) με δεξαμενόπολοια είναι κοστοβόρα και δεν έχει άμεση προσβασιμότητα, όπως η παραδοσιακή μεταφορά από αγωγούς.

Η Μόσχα αναμένει από το Βερολίνο να πιστοποιήσει το Nord Stream 2, το οποίο θα μεταφέρει περισσότερο ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Βαλτικής Θάλασσας και θα παρακάμπτει την Ουκρανία. Ταυτόχρονα, ο ενεργειακός εφοδιασμός της Ευρώπης, παραπέμπει σε ανταγωνισμό μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ για τον έλεγχο των ευρωπαϊκών αγορών.

Η ΕΕ βρίσκεται, από την πλευρά της σε δεινή θέση, καθώς αναμένεται πολύ βαρύς χειμώνας και πρέπει οπωσδήποτε να ικανοποιήσει τις ενεργειακές ανάγκες των κρατών-μελών της. Ο ευρωπαϊκός οργανισμός έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει, σύμφωνα με το Gas Infrastructure Europe, πάνω από 117 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου, ή περίπου το ένα πέμπτο της ετήσιας κατανάλωσής της.

Οι χώροι αποθήκευσης του αερίου είναι συνήθως σπήλαια αλατιού ή εξαντλημένα πεδία αερίου. H αποθήκευση απαιτείται για να εξισορροπηθούν οι διακυμάνσεις των καθημερινών και εποχιακών αναγκών. Με αυτή τη μέθοδο διασφαλίζεται η παροχή φυσικού αερίου σε περιόδους διακοπής της ροή του ή της υψηλής ζήτησης του σε περιόδους χαμηλής θερμοκρασίας.

Το λάθος της πράσινης ενέργειας

Το αποθηκευμένο αέριο διανέμεται με άνισο τρόπο σε μεγάλες εγκαταστάσεις σε Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ολλανδία, αλλά η διασύνδεση τους μέσω αγωγών, τους επιτρέπει να εφοδιάζουν τις γειτονικές χώρες. Ωστόσο, ο φετινός χρόνος αποτέλεσε εξαίρεση καθώς τα επίπεδα του αποθηκευμένου φυσικού αερίου ήταν πολύ χαμηλότερα για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων των ασυνήθιστων υψηλών τιμών, με αποτέλεσμα το φυσικό αέριο να πουληθεί, παρά να αποθηκευτεί.

Το ενεργειακό έλλειμμα ώθησε κράτη-μέλη της ΕΕ να πιέσουν τις Βρυξέλλες να αναλάβουν δράση για να σταματήσουν τις αυξήσεις των τιμών, ενώ κάποια εξέφρασαν σοβαρές επιφυλάξεις για την πολιτική της Πράσινης Συμφωνίας, υποστηρίζοντας ότι έχει ενεργειακό  κόστος και ότι θα προκαλέσει κοινωνικές αναταραχές.

Η ΕΕ στο όνομα της κλιματικής αλλαγής έχει  στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι το 2050. Δηλαδή, εγκαταλείπει τα στερεά ορυκτά καύσιμα, όπως άνθρακας, λιγνίτης, τύρφη και πετρελαιούχους σχιστόλιθους. Επίσης, η σταδιακή εγκατάλειψη του φυσικού αερίου, μπορεί να χαρακτηριστεί και σαν πράξη “αυτοκτονίας” της ΕΕ αναφορικά με την ενεργειακή της ασφάλεια.

Γεωπολιτικός ανταγωνισμός

Ταυτόχρονα, η ενεργειακή κρίση έχει και γεωπολιτικές παραμέτρους καθώς η Ρωσία με το Nord Stream 2 παρακάμπτει την Ουκρανία στη μεταφορά του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, με την όποια έχει διαμάχη από τότε που η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία. Ο Πούτιν επιδιώκει να πιέσει εκτός από την Ουκρανία, την Πολωνία και τα κράτη τις Βαλτικής που είναι εχθρικά προς την Ρωσία και τάσσονται υπέρ της διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών της ΕΕ, για να περιοριστεί η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Οι  ΗΠΑ προσπαθούν με κάθε τρόπο, από την πλευρά τους, να επισπεύσουν τη διαφοροποίηση πηγών της ΕΕ και να την προμηθεύσουν με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που μεταφέρεται σε δεξαμενόπλοια και έχει μεγάλο κόστος. Ο Nord Stream 2 δεν εξυπηρετεί τα αμερικανικά ενεργειακά συμφέροντα. Όμως, η Ρωσία μεταφέρει εδώ και δεκαετίες φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω του μεγαλύτερου δικτύου αγωγών στον κόσμο. Παράλληλα, η ΕΕ δείχνει ανίκανη να αντιδράσει και φέρει μεγάλες ευθύνες για την κοντόφθαλμη ενεργειακή στρατηγική της.