Στο Κραν Μοντάνα η Τουρκία είπε τι θέλει, κάποιοι στην Κύπρο δεν θέλουν να ακούσουν

Ολοκληρώνεται αύριο η δημοσίευση των απόρρητων πρακτικών των Ηνωμένων Εθνών για τις συναντήσεις στο Κραν Μοντάνα, το καλοκαίρι του 2017. Με τη δημοσίευση των πρακτικών διαμορφώνεται μια εικόνα για τα όσα διαδραματίσθηκαν τότε στο ελβετικό θέρετρο. Το πώς αντιλαμβάνεται ο καθένας αυτά που διαβάζει είναι μια άλλη ιστορία.

Ωστόσο, η ανάγνωση των πρακτικών επιτρέπει, για όσους θέλουν και το αντέχουν πολιτικά, την αναθεώρηση των εντυπώσεων που υπήρχαν για το τί είχε συμβεί. Κυρίως μέσα από συντεταγμένες διαρροές, που επιχειρούσαν να διαμορφώσουν κυρίαρχο αφήγημα. Εκτός, βέβαια, κι εάν η εντύπωση που έχουν δεν πρόκειται να αλλάξει επειδή συνδέεται με πολιτικά αφηγήματα και εδραιωμένες αντιλήψεις. Είναι δικαίωμα τους, αλλά δεν μπορούν να επικαλούνται την αλήθεια. Είναι πολιτική στάση, που κρίνεται.

Είναι φανερό και από τις αντιδράσεις, που καταγράφηκαν από τη δημοσίευση των πρακτικών, πως κάποιοι δεν μπορούν να ξεπεράσουν κολλήματα και απωθημένα. Κάποιοι εξ αυτών θεωρούν πως το μείζον είναι να πάρουν τη ρεβάνς για το 2004. Επί τούτου πολιτική εξήγηση δεν μπορεί να δοθεί.

Κραν Μοντάνα, πρακτικά

Η δημοσίευση των πρακτικών επιβεβαιώνει την τουρκική πολιτική στην Κύπρο, που είναι διαχρονική και αναδεικνύεται, προωθείται και εφαρμόζεται. Μια πολιτική, που συνδέεται με τις στρατηγικές επιδιώξεις της Άγκυρας στην περιοχή μέσα από τον έλεγχο της Κύπρου.
Είναι μόνο οι αδιάβαστοι και οι αιθεροβάμονες που δεν βλέπουν αυτή τη διάσταση. Την ίδια ώρα –θα το επαναλάβουμε– τα πρακτικά δεν δικαιώνουν τον πρόεδρο Αναστασιάδη, οι χειρισμοί του οποίου στο Κραν Μοντάνα ελέγχονται.

Διαπιστώνεται έλλειψη σχεδιασμού και εκνευρισμός (το τελευταίο αναφέρεται και στα πρακτικά του Δείπνου, που θα δημοσιευθούν αύριο). Η έλλειψη σχεδιασμού επιβεβαιώνεται και από το γεγονός πως έχοντας εικόνα για τις τουρκικές θέσεις και επιμονές, έσπευσε στο παρά πέντε να καταθέσει προτάσεις, που χαρακτηρίζονταν από σοβαρές υποχωρήσεις στα θέματα της λειτουργίας του κράτους.

Τα απόρρητα πρακτικά δεν είναι ιστορία. Αποτελούν υλικό προς αξιολόγηση για κάθε νέα προσπάθεια, που θα καταβληθεί στο μέλλον. Η δημοσίευση έχει δώσει και την ευκαιρία, μέσα από τη δημόσια συζήτηση που διεξάγεται, πέραν από γραφικές γραφίδες, να προκύψουν και επί της ουσίας ζητήματα.

Ενώ αναπτύσσεται ένα αφήγημα ότι στο Κραν Μοντάνα χάθηκε η “ευκαιρία” να καταργηθούν οι Εγγυήσεις και να αποχωρήσουν τα κατοχικά στρατεύματα (αυτό δεν επιβεβαιώνεται από τα πρακτικά), μια μερίδα εξακολουθεί να θεωρεί πως τούτο μπορεί να ξεπερασθεί. Πώς; Με μια φόρμουλα, που η Τουρκία θα είναι παρούσα, μέσα από ένα άλλο σύστημα. Δεν τους ενοχλεί, όπως δεν τους ενοχλούσε το 2004, να είναι παρούσα η Τουρκία. Θεωρούν ανέφικτη την πλήρη αποχώρηση της Τουρκίας από το νησί και στη βάση αυτή ασκούν πολιτική.

Δημόσια συζήτηση

Όλοι επικαλούνται την ανάγκη να καταστεί η Κύπρος κανονικό κράτος. Και αυτό σημαίνει μια χώρα χωρίς κατοχικό στρατό και εξαρτήσεις. Ένα κράτος, που θα λειτουργεί δημοκρατικά, χωρίς διακρίσεις και διαχωρισμούς. Θεωρητικά όλοι αυτό υποστηρίζουν. Στην πράξη όμως; Στην πράξη ξεκινούν οι εξαιρέσεις, οι παρεκκλίσεις και ενεργοποιούνται τα φοβικά αντανακλαστικά.

Θεωρείται για παράδειγμα μαξιμαλισμός από μέρους της ελληνικής κυπριακής πλευράς να ζητά να αποχωρήσουν όλα τα κατοχικά στρατεύματα αμέσως αλλά είναι “φυσιολογική” η αξίωση της κατοχικής δύναμης να παραμείνει στρατός εσαεί. Ή να αφήνεται να αιωρείται ότι είναι… λογικό να επανεξετασθεί το θέμα σε 15 χρόνια.

Είναι μαξιμαλισμός να απαιτείται να μην υπάρχουν περιορισμοί και διακρίσεις, γιατί υπάρχει, λένε, «διαπραγματευτικό» κεκτημένο. Και τι είναι αυτό το κεκτημένο, που διαιωνίζει το διαχωρισμό και υιοθετεί δυσλειτουργικές ρυθμίσεις; Είναι η Κύπρος κράτος-μέλος της ΕΕ, ωστόσο, προωθείται μια συμφωνία, σύμφωνα με την οποία οι πολίτες θα διαχωρίζονται στη βάση της εθνικής προέλευσής τους. Είναι προφανές πως αυτό θα παράγει εθνικισμό και θα γεννά συγκρούσεις.

Η δημόσια συζήτηση που ξεκίνησε θα μπορούσε να συμβάλει προς τη σωστή κατεύθυνση. Να αναγνωρίσει τους στόχους της αντίπερα όχθης και να διαμορφώσει πορεία ανατροπής και προοπτικής. Δυστυχώς, σε αυτή τη συζήτηση υπήρξαν φανατισμός, αφορισμοί και γραφικότητες. Βγήκαν από κάποιους, πρώην προνομιούχους παρακοιμώμενους, απωθημένα. Αλλά αυτά δεν είναι μέρος της πολιτικής συζήτησης. Ανήκουν σε άλλη κατηγορία.