M-1117 και AAV-7: Τί προσφέρουν τα αμερικανικά “δώρα” στον Ελληνικό Στρατό

Ο Ελληνικός Στρατός άρχισε να παραλαμβάνει τα τροχοφόρα τεθωρακισμένα Μ-1117, με τα πρώτα να έχουν ήδη φτάσει στην Ελλάδα αυτόν τον μήνα. Ταυτόχρονα, άνοιξε επιτέλους και το θέμα απόκτησης αποβατικών τεθωρακισμένων AAV-7 σε ικανό αριθμό. Και τα δύο αυτά είδη οχημάτων έρχονται να καλύψουν πάγιες ανάγκες του. Ενώ η απόκτηση των AAV-7 δεν έχει δεχτεί επικρίσεις, δεν ισχύει το ίδιο για τα Μ-1117, τα οποία έρχονται σε μεγάλο αριθμό.

Η εισαγωγή τόσων τεθωρακισμένων οχημάτων εγείρει ζήτημα σε ποιες μονάδες και με τι ρόλους θα ενταχθούν. Τα 4×4 Μ-1117, τα οποία αποτελούν εξέλιξη των τεθωρακισμένων οχημάτων V-100 και V-150 Commando, αναπτύχθηκαν για επιχειρήσεις στρατιωτικής αστυνόμευσης, εσωτερικής ασφάλειας, αντι-ανταρτικών περιπολιών, και το πολύ-πολύ για επιχειρήσεις στα μετόπισθεν εναντίον ελαφρά οπλισμένων δυνάμεων.

Σύμφωνα με τα παλαιότερα εγχειρίδια του Γενικού Επιτελείου Στρατού, τα τεθωρακισμένα οχήματα χρησιμοποιούνται σε ίλες ή επιλαρχίες αναγνωρίσεως, για την προστασία κόμβων συγκοινωνίας (γεφυρών, σηράγγων, σιδηροδρομικών γραμμών, κλπ.) αλλά και την επείγουσα επέμβαση σε περίπτωση αεραποβάσεως. Αυτή είναι η χρήση που προέβλεπε, χοντρικά, ο Ελληνικός Στρατός για τα πρώτα του τεθωρακισμένα οχήματα Marmon Harrington και M-8 Greyhound.

Τα Μ-1117 δεν είναι ΤΟΜΠ (όχημα μεταφοράς προσωπικού), αλλά ούτε και ΤΟΜΑ (όχημα μάχης). Με πλήρωμα πέντε στρατιώτες, εκ των οποίων ο ένας είναι οδηγός και ο δεύτερος διοικητής και χειριστής του πύργου, το όχημα δεν θεωρείται μέσο μάχης ή μεταφοράς πεζικού. Κάποιοι έσπευσαν να θεωρήσουν ότι με 1200 Μ-1117 μπορεί ο Στρατός να αντικαταστήσει τα ΤΟΜΠ Μ-113, ή τουλάχιστον μέρος αυτού του στόλου. Αυτό δεν είναι εφικτό.

Τα M-1117 σε ρόλο αναγνώρισης

Τα Μ-1117 που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα δεν είναι άχρηστα, αλλά ο ρόλος τους είναι συγκεκριμένος. Σε ρόλους αναγνώρισης θα αντικαταστήσουν τα σχετικώς ακατάλληλα γι’ αυτό, Μ-113, ΒΜΡ-1, Mercedes 240, κλπ. Όντας σχεδιασμένο και κατασκευασμένο για να αντέχει σε εκρήξεις ναρκών και αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών, είναι ψηλότερο απ’ ότι θα μπορούσε, αν εξέλειπε αυτή η δυνατότητα. Στο ύψος προσθέτει και το γεγονός ότι είναι τροχοφόρο και οι αναρτήσεις αναγκαστικά απαιτούν μεγαλύτερη απόσταση από το έδαφος απ’ ότι ένα αντίστοιχο ερπυστριοφόρο. Το γεγονός ότι είναι τροχοφόρο του επιτρέπει μεν να αναπτύξει μεγαλύτερες ταχύτητες επί οδοστρωμάτων, αλλά μειονεκτεί στην πορεία επί ανωμάλου εδάφους.

Ταυτόχρονα όμως είναι πολύ πιο αθόρυβο κάτι που ευνοεί την αποστολή αναγνώρισης. Τα 2-3 επιπλέον άτομα που μεταφέρει μπορεί να είναι οπλίτες, οι οποίοι θα προχωρήσουν σε αναγνώριση πεζοί, πέραν του οχήματος. Μπορεί να είναι αντιαρματική ομάδα, ή ελεύθεροι σκοπευτές, οι οποίοι θα συνεπικουρούν ή θα παρέχουν επιπλέον προστασία στο όχημα, μειώνοντας την πιθανότητα αιφνιδιασμού.

Σε κάθε περίπτωση, τα Μ-1117 δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον στόλο των ΤΟΜΠ Μ-113 (μεταφοράς προσωπικού) και άρα το πρόβλημα παραμένει. Υπάρχουν πάνω από 2200 ΤΟΜΠ στον Ελληνικό Στρατό, τα οποία είναι απαραίτητα για την μεταφορά Πεζικού όχι μόνο στη γραμμή των πρόσω κάτω από εχθρικά πυρά, αλλά και μαζί με τις αιχμές των αρμάτων μάχης σε επιθετικούς ελιγμούς.

Η χρησιμότητα των Μ-113

Πολλοί επιμένουν να βγάζουν άχρηστα τα Μ-113 ως πεπαλαιωμένα, αρχαίας νοοτροπίας και ως μη έχοντα ικανότητες ΤΟΜΑ. Οι περισσότεροι παραβλέπουν ότι ο αμερικανικός στρατός έχει στις τάξεις του 6.000 Μ-113, και 4.000 Μ-2/Μ-3 Bradley. Και ενώ είχε σκοπό να τα αντικαταστήσει μέχρι το 2018 δεν το έπραξε. Όταν οι αμερικανικές δυνάμεις βρέθηκαν σε Αφγανιστάν, Ιράκ και Σομαλία με τροχοφόρα (στην αρχή με Hummer και μετά με Μ-1117 και ελάχιστα Stryker), οι στρατιωτικοί απαίτησαν Μ-113.

Τα Hummer, αρχικά μη θωρακισμένα, εύκολα έπεφταν θύματα των Ταλιμπάν και των ιρακινών πολιτοφυλακών. Μέχρι το 2012, μελέτη του γράφοντος κατέδειξε ότι οι μισοί Αμερικανοί νεκροί στρατιώτες στις δύο αυτές συρράξεις είχαν σκοτωθεί μέσα σε Hummer. Όταν προστέθηκε θωράκιση, τα Hummer κατέστησαν ακόμη πιο δύσχρηστα, καθώς υπέφεραν κινητήρες και κατέρρεαν οι αναρτήσεις, ενώ το πλήρωμα δεν μπορούσε να ανταποδώσει πυρά, εκτός αν κάποιος εκτείθετο, χειριζόμενος το πολυβόλο στην οροφή, καθώς τα παράθυρα πλέον δεν άνοιγαν.

Η χρήση του Μ-1117 δεν έλυσε τα προβλήματα, καθώς, παρά την αύξηση στη δύναμη πυρός, δεν αυξήθηκε η μεταφορική δυνατότητα στρατευμάτων. Όντας τετράτροχο και παρά την ανθεκτικότητα σε νάρκες, μια νάρκη ή αυτοσχέδιος μηχανισμός που θα κατέστρεφε έστω και μια ανάρτηση αχρήστευε το όχημα, το οποίο, αντίθετα με τα ερπυστριοφόρα, δεν μπορούσε να επιδιορθωθεί επί του πεδίου.

Η ανυπαρξία τεθωρακισμένων ερπυστριοφόρων έγινε αισθητή. Στο μεν Ιράκ μπορούσαν να καταφύγουν σε πιο περίπλοκες και δαπανηρές λύσεις για απλές περιπολίες (κονβόι με εναέρια κάλυψη από μαχητικά ελικόπτερα). Συμπερασματικά, δεν είναι φρόνιμο να απαξιώνουμε τα ΤΟΜΠ σε υπηρεσία, όταν δεν έχουμε εναλλακτικές λύσεις. Τα τροχοφόρα δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα ερπυστριοφόρα σε μονάδες ελιγμού, όπως είναι οι μηχανοκίνητες και τεθωρακισμένες ταξιαρχίες. Αυτό και μόνο απαιτεί σπουδή στο που και πως πρέπει να ενταχθούν τα Μ-1117 και για ποιες χρήσεις προορίζονται.

Τα υπό σχεδίαση και κατασκευή νέα ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ δεν έχουν ακόμη “ενηλικιωθεί”, ενώ το κόστος έχει καταστεί σχεδόν απαγορευτικό. Το βρετανικό General Dynamics Ajax (έχει και χαρακτηριστικά ελαφρού άρματος) έφτασε σε πρώτο στάδιο να στοιχίζει σχεδόν 6.000.000 λίρες (χωρίς ΦΠΑ) και να έχει βάρος σχεδόν 38 τόνους! Το ισπανικό Pizarro παρόμοιο με το αυστριακό Ulan, στοίχισαν σχεδόν 4.000.000 ευρώ το 2010. Και τα δύο είναι ικανότατα ΤΟΜΑ που άνετα ακολουθούν τα Leopard 2A4 των δύο χωρών στους ελιγμούς τους. Οι Τούρκοι έλυσαν μερικώς το πρόβλημα κατασκευάζοντας κατόπιν αδείας πάνω από 2.200 AIFV, μια προηγμένη και βελτιωμένη έκδοση του Μ-113 που χρησιμοποίησαν στις περιπέτειες τους σε Ιράκ και Συρία.

Τα αμφίβια AAV-7

Εδώ και πολλά χρόνια έχει καταστεί επιτακτική η ανάγκη αναβάθμισης των δυνατοτήτων της Ταξιαρχίας Πεζοναυτών με την απόκτηση τεθωρακισμένων οχημάτων αμφίβιας εφόδου. Αυτό το κενό καλύπτει το ΓΕΣ με την αγορά 76 AAV-7. Από αυτά τα τέσσερα θα είναι οχήματα Περισυλλογής (Recovery) και 14 οχήματα Διοικήσεως (Command Post), ενώ τα υπόλοιπα είναι κλασσικά οχήματα μεταφοράς προσωπικού. Τα οχήματα έχουν πλήρωμα τριών ανδρών και μπορούν να μεταφέρουν επιπλέον 21 άτομα με πλήρη φόρτο. Αυτό σημαίνει ότι τα συγκεκριμένα οχήματα μπορούν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες και των τριών ταγμάτων πεζοναυτών (505, 521, 575) της 32ας Ταξιαρχίας Πεζοναυτών, μεταφέροντας όλο το προσωπικό ταυτόχρονα!

Τα οχήματα φέρουν τον ίδιο οπλισμό με τα Μ-1117 σε πύργο Cadillac Gage ή Up-Gunned Weapon Station (UGWS) που ήταν οπλισμένος με ένα πολυβόλο M2HB 0,50 ιντσών (12,7 mm) και έναν εκτοξευτήρα βομβίδων Mk-19 40 mm, ο οποίος επιτρέπει την παροχή πυρών υποστήριξης στους αποβιβαζόμενους πεζοναύτες. Το 1989 αναπτύχθηκε κιτ επιπρόσθετης θωράκισης (Enhanced Applique Armor Kit-EAAK) για το AAV-7A1 και τοποθετήθηκε σε όλα μέχρι το 1993. To πρόσθετο βάρος της νέας θωράκισης καθιστούσε αναγκαία την προσθήκη ενός κιτ στην πλώρη για να διατηρεί την πλευστότητα του.

Το Πρόγραμμα Assault Amphibious Vehicle Reliability, Availability, Maintainability/Rebuild to Standard (AAV RAM/RS) εγκρίθηκε το 1997. Περιλάμβανε όλα τα συστήματα και εξαρτήματα AAV για να επιστρέψει το AAV στις προδιαγραφές απόδοσης του αρχικού οχήματος και να εξασφαλίσει αποδεκτή ετοιμότητα έως ότου το νέο όχημα EFV μπει σε υπηρεσία. Αντικαταστάθηκε τόσο ο κινητήρας του AAV όσο και η ανάρτηση με εξαρτήματα του M2 Bradley Fighting Vehicle (BFV) που τροποποιήθηκαν για το AAV.

Καλύτερη θωράκιση αυξημένη ισχύς

Η απόσταση από το έδαφος επέστρεψε στα 40,6 cm και η αναλογία ιπποδύναμης προς τόνο αυξήθηκε από 13:1 στην αρχική της 17:1. Η εισαγωγή των εξαρτημάτων BFV και η επανακατασκευή σε τυπική προσπάθεια αναμενόταν να μειώσει το κόστος συντήρησης για το αναμενόμενο υπόλοιπο ζωή του AAV. Τον Μάρτιο του 2015, ανατέθηκε στη SAIC σύμβαση για την εκτέλεση αναβάθμισης επιβίωσης AAV (SU).

Το Σώμα Πεζοναυτών και η SAIC αποκάλυψαν το πρωτότυπο AAV SU τον Ιανουάριο 2016, με βελτιώσεις επιβίωσης. Η προσθήκη του AAV στο ελληνικό οπλοστάσιο δεν είναι πανάκεια και σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα ΑΒΑΚ. Ίσως είναι αναγκαία η αγορά επιπλέον αρματαγωγών από τα οποία θα εξαπολυθούν προς την ακτή. Αυτό γιατί η Ταξιαρχία Πεζοναυτών έχει μονάδες που αναγκαστικά πρέπει να αποβιβαστούν επί της ακτής, δηλαδή άρματα, πυροβόλα και μικρότερες μονάδες υποστήριξης. Παλαιότερα υπήρχε το αποβατικό δεξαμενόπλοιο “Ναυκρατούσα” L-153 από το οποίο μπορούσαν να εξαπολυθούν ΑΒΑΚ και προφανώς οχήματα σαν το AAV.

Μετά την απόσυρση του “Ναυκρατούσα” δεν αποκτήθηκε παρόμοιο πλοίο για τις αποβατικές δυνατότητες του Ελληνικού Στρατού. Οι Τούρκοι ναυπήγησαν το Anadolu, εν μέρει για να καλύψουν αυτήν ακριβώς την ανάγκη, ασχέτως του πως έχει καταλήξει. Ίσως πρέπει να επανεξεταστεί η απόκτηση ενός πλοίου που θα μπορεί να αναλάβει ρόλο αποβατικού δεξαμενόπλοιου και αρχηγείου αποβατικών επιχειρήσεων, για να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι δυνατότητες των AAV. Αυτό ίσως δώσει το έναυσμα για να αυξηθεί η δύναμη των αρμάτων της Ταξιαρχίας Πεζοναυτών σε πλήρη επιλαρχία.