Σύγκριση στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο

Οι συσχετισμοί στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο κατά το 2017 παρουσιάζονται πιο δυσμενείς για την Κυπριακή Δημοκρατία από τα προηγούμενα χρόνια. Η αριθμητική ισχύς των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων έχει επανέλθει στα προηγούμενα της επίπεδα, ήτοι στις 43.000 που ήταν πριν την μεταφορά ενός τάγματος στη νοτιοανατολική Τουρκία.

Η δε μείωση του αριθμού των κληρωτών στην Εθνική Φρουρά, ένεκα μειωμένου ρυθμού γεννητικότητας και δεκατετράμηνης θητείας, όπως και η μη αναπλήρωση ή ενίσχυση του οπλοστασίου της, θέτει τη δύναμη σε δυσχερέστερη θέση έναντι των κατοχικών στρατευμάτων. Επίσης, καθιστά το θέμα της ΑΟΖ ευαίσθητο σημείο άσκησης στρατιωτικών πιέσεων στο Κυπριακό.

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την Ετήσια Έκθεση του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών για τις Στρατιωτικές Δυνάμεις στην Κύπρο το 2017, τα οποία παρουσιάζει και αναλύει ο Διευθυντής του Κέντρου Δρ Άριστος Αριστοτέλους.

Ιδιαίτερα η μείωση της θητείας στην Εθνική Φρουρά, χωρίς την εκ των προτέρων εξασφάλιση των αναγκαίων εξισορροπητικών ρυθμίσεων σε ανθρώπινο δυναμικό, οργάνωση, τεχνολογικά μέσα και εξοπλισμό, διεύρυνε περαιτέρω την ήδη υπάρχουσα διαφορά με την τουρκική πλευρά, όχι μόνο αριθμητικά αλλά και λειτουργικά.

Η πρόσληψη γύρω στους 2.700 εθελοντές οπλίτες, όπως και η προσεχτική άσκηση αμυντικής διπλωματίας είναι στοιχεία βοηθητικά. Ουδόλως, όμως, συμπληρώνουν τα κενά ικανοτήτων ή βελτιώνουν ουσιαστικά τη μαχητικότητα της Εθνικής Φρουράς. Επίσης, οι περιορισμοί στον οικονομικό τομέα και οι πολιτικές προτεραιότητες διαδοχικών κυπριακών κυβερνήσεων ως προς τη διάθεση οικονομικών πόρων, λειτούργησαν σε βάρος του αμυντικού τομέα.

Τα τελευταία χρόνια είτε είναι ανύπαρκτα είτε έχουν καθηλωθεί εντελώς οποιοδήποτε σοβαρά προγράμματα ενίσχυσης ή ανάπτυξης των ικανοτήτων της Εθνικής Φρουράς. Ο δε τομέας της συντήρησης και της εξασφάλισης ορισμένων αναγκαίων ανταλλακτικών διέρχονται περίοδο δυσκολιών.

Η μόνη ενίσχυση που έχει σημειωθεί είναι η πρόσφατη δωρεά παραχώρηση ενός σκάφους από το Ομάν που έχει μετατραπεί σε στρατιωτικού χαρακτήρα πλοίο ανοικτής θαλάσσης για την Εθνική Φρουρά, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν οι δυνατότητες στη ναυτική βάση για να το φιλοξενεί.

Συντριπτική υπεροχή

Τέλος, λαμβανομένου υπόψη του στρατιωτικού εκτοπίσματος της Τουρκίας, οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις διατηρούν συντριπτική και αδιαμφισβήτητη υπεροχή στο κυπριακό χώρο σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα στο Ναυτικό και την Αεροπορία. Ως εκ τούτου, η κυπριακή ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) είναι πλήρως εκτεθειμένη στις Δυνάμεις αυτές.

Η Λευκωσία εκτός από διπλωματικά διαβήματα δεν διαθέτει καμία απολύτως στρατιωτική απάντηση στις προκλήσεις της τουρκικής πλευράς στη θαλάσσια περιοχή. Το γεγονός αυτό αποκλείει το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου στην ΑΟΖ, αλλά αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα παρεμπόδισης των διεξαγόμενων εκεί εργασιών από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, καθώς και άσκησης πιέσεων στο Κυπριακό.

Τα στοιχεία της Έκθεσης καταδεικνύουν τα εξής:

Έμψυχο δυναμικό

Το έμψυχο δυναμικό της Εθνικής Φρουράς παρουσιάζει σειρά μειώσεων τα τελευταία χρόνια που το φέρουν κατά μέσον όρο να ανέρχεται συνολικά γύρω στις 10.000 σε σύγκριση με 12.000 ή και 13.000 παλαιότερων χρόνων. Ο αριθμός των εφέδρων κυμαίνεται γύρω στις 50.000. Το δε σύνολο του ανθρώπινου στρατιωτικού δυναμικού υπό τα όπλα, περιλαμβανομένης και της ΕΛΔΥΚ (950), υπολογίζεται στις 60.950.

Η δύναμη των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο σε ανθρώπινο δυναμικό το 2017 εκτιμάται ότι επανήλθε στα προηγούμενα αριθμητικά του επίπεδα ήτοι στις 43.000 που ήταν πριν την απόσυρση ενός τάγματος πεζικού που είχε μεταφερθεί στη νοτιοανατολική Τουρκία για τις ανάγκες των επιχειρήσεων στην περιοχή. Προστιθεμένων των 3.500 Τουρκοκύπριων ενόπλων και 26.000 εφέδρων, ο συνολικός αριθμός της δύναμης αυτής ανέρχεται στις 72.000.

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι για κάθε ένα Εθνοφρουρό αναλογούν 4,3 Τούρκοι στρατιώτες σε σύγκριση με 3,5 τον περασμένο χρόνο. Όσον αφορά το σύνολο των δυνάμεων στις δύο πλευρές, οι αριθμητικές αναλογίες παραμένουν σχεδόν ένας Εθνοφρουρός για κάθε 1,2 Τούρκους στρατιώτες (1: 1,2).

Οπλισμός

Η κατάσταση το 2017 όσον αφορά το βασικό εξοπλισμό των δύο πλευρών στην Κύπρο δεν έχει βασικά μεταβληθεί: Η Εθνική Φρουρά υπολογίζεται ότι διαθέτει σήμερα 134 άρματα μάχης σε σύγκριση με 179 που διέθετε το 2011/12. Το αντίστοιχο τουρκικό δυναμικό σε άρματα μάχης ανέρχεται σε 348 σε σύγκριση με 449 που ήταν πριν το 2015.

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι για κάθε άρμα μάχης της Εθνικής Φρουράς αναλογούν 2,5 τουρκικά σε σύγκριση με 2,8:1 το 2012, 5,7:1 το 1994 και 15:1 το 1974. Λαμβανομένων υπόψη και των 61 Μ-48 της ΕΛΔΥΚ η αναλογία μειώνεται ελαφρώς σε ένα άρμα της Εθνικής Φρουράς για κάθε 1,7 τουρκικά.

Η Εθνική Φρουρά διαθέτει συνολικά 294 Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (περιλαμβανομένων και ΤΟΜΑ). Οι τουρκικές δυνάμεις διαθέτουν 627. Δηλαδή, για κάθε ένα ΤΟΜΠ της Εθνικής Φρουράς αναλογούν 2,1 τουρκικά.

Ναυτικό-Αεροπορία

Στους τομείς αυτούς παραμένει ουσιαστικά αναπάντητη και καθοριστικής σημασίας η απειλή και η πρόκληση που προβάλει η Τουρκική Αεροπορία και το Ναυτικό στον αέρα και στη θάλασσα κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η δωρεάν παραχώρηση ενός σκάφους ανοικτής θαλάσσης από το Ομάν, καθώς και οι φημολογούμενες μελλοντικές αγορές πλωτών μέσων από μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν αλλοιώνουν το ανισοζύγιο αυτό.

Άμυνα-Οικονομία

Ο προϋπολογισμός για την άμυνα έχει μειωθεί από 345,4 εκατ. ευρώ το 2010 σε 318,9 το 2016, επηρεάζοντας τα περιορισμένα ήδη εξοπλιστικά προγράμματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις διεργασίες συντήρησης και εξασφάλισης ανταλλακτικών που μειώθηκαν κατά 34,2% για τις αντίστοιχες περιόδους.

Η πίεση αυτή αναμένεται να συνεχισθεί και στο προβλεπτό μέλλον, καθιστώντας στενά τα περιθώρια οποιασδήποτε ουσιαστικής ενίσχυσης της Εθνικής Φρουράς. Ο προϋπολογισμός για την άμυνα το 2017 ναι μεν προνοεί υψηλότερες συνολικές δαπάνες ύψους 352 εκατ., αλλά αυτό οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στο μισθολόγιο των νέων εθελοντών επαγγελματιών στρατιωτών.

Βρετανικές δυνάμεις

Η βασική δύναμη των Βρετανών σε ανθρώπινο δυναμικό στην Κύπρο ανέρχεται στις 2.270, ενώ σε ότι αφορά τις επιχειρησιακές τους ανάγκες στην περιοχή έχουν ενισχυθεί με πρόσθετες αεροπορικές δυνάμεις. Ένα σμήνος μαχητικών αεροσκαφών τύπου Tornado GR4 και 6 Typhoon FGR4 σταθμεύουν στο Ακρωτήρι για δράση κατά του Ισλαμικού Κράτους στα πλαίσια της Οperation Shader.

ΟΥΝΦΙΚΥΠ

Σχεδόν στα ίδια σχεδόν επίπεδα όπως τον προηγούμενο χρόνο παραμένουν οι δυνάμεις της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, που ανέρχεται στα 958 άτομα.

Τ.Δ. (Τουρκικές Δυνάμεις) Ε.Φ. (Εθνική Φρουρά)

Ανθρώπινο δυναμικό	Τ.Δ.	43.000
	Ε.Φ.	10.000
		4,3: 1
Άρματα μάχης	T.Δ.	348
	Ε.Φ.	134
		2,5: 1
TOMP + TOMA	Τ.Δ.	627
	Ε.Φ.	294
		2,1 : 1
Πυροβολικό	Τ.Δ.	232+
	Ε.Φ.	128
		1,8 : 1
Εκτοξευτήρες πυραύλων	Τ.Δ.	6+
	Ε.Φ.	22
MLR		1 : 3,6
Όλμοι	Τ.Κ.Δ.	450
	Ε.Φ.	372 +
		1,2 : 1
ΠΑΟ	Τ.Δ.	192 +
	Ε.Φ.	153
		1,2 : 1
Αντιαρματικά	Τ.Δ.	114
	Ε.Φ.	115
		1 : 1
Αντιαεροπορικά μέσα	Τ.Δ.	134 +
	Ε.Φ.	108 +
		1,2 : 1