Οι δείκτες που προκαλούν ανησυχία στην ελληνική οικονομία

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αύξηση του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο του 2021 κατά 13,4% είναι μια πολύ θετική εξέλιξη για την ελληνική οικονομία. Ακόμα και αν λάβουμε υπόψη ότι η συγκεκριμένη επίδοση εμπεριέχει και την αύξηση του πληθωρισμού και επιπλέον αποτελεί το αποτέλεσμα της τεράστιας χρηματοδότησης της οικονομίας που έλαβε χώρα το 2021 δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η θεαματική άνοδος του ΑΕΠ μεταφράζεται σε σημαντική βελτίωση της αναπτυξιακής προοπτικής για την περίοδο μετά την πανδημία.

Ωστόσο θα ήταν χρήσιμο η ευφορία για την ανάπτυξη να μην μειώσει τον προβληματισμό για τα ουσιαστικά και διαθρωτικά προβλήματα που απειλούν την πορεία της οικονομίας. Τα δίδυμα ελλείματα, δημοσιονομικό και εξωτερικού ισοζυγίου, ο πληθωρισμός και η πορεία του χρέους αποτελούν την ομάδα θεμάτων που μπορούν να ανατρέψουν ακόμα και σε βραχυχρόνιο επίπεδο το σύνολο των προοπτικών.

Και μπορεί το δημοσιονομικό έλλειμα να ελπίζουμε ότι θα έχει έναν παροδικό χαρακτήρα όμως το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών του εξωτερικού ισοζυγίου φαίνεται να παρουσιάζει ενδημικό χαρακτήρα. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το εμπορικό έλλειμμα εμφανίζεται διογκωμένο κατά 23,8% σε ετήσια βάση για το διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου του 2021. Το έλλειμμα για την εν λόγω περίοδο έφτασε τα 18, 8 δισ. ευρώ έναντι 15, 2 δισ. ευρώ κατά το ίδιο διάστημα του 2020.

Τί “ταράζει” την ελληνική οικονομία

Ακόμα πιο σημαντική αύξηση κατέγραψε το εμπορικό έλλειμμα της Ελλάδος όπου σε μηνιαίο επίπεδο τον Οκτώβριο του 2021 ανήλθε στα 2,16 δισ. έναντι 1,4 δισ. τον Οκτώβριο του 2020 παρουσιάζοντας αύξηση 53%. Αυτές οι επιδόσεις είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές διότι εκτός από το επίπεδο ρεκόρ έχουν και πολλές δυσμενέστερες αναγνώσεις. Και η πιο θορυβώδης ανάγνωση είναι αυτή που συνδέεται με την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Φαίνεται ότι οι επενδύσεις στην ψηφιακή μεταρρύθμιση και στην γενικότερη βελτίωση του τεχνολογικού δυναμικού της οικονομίας που έλαβαν χώρα το ίδιο διάστημα να μην μπορούν να αποτυπωθούν στα μακροοικονομικά μεγέθη και ειδικότερα στις τρέχουσες συναλλαγές. Το επόμενο σημείο προβληματισμού είναι ο πληθωρισμός. Η πρόσφατη ιστορία έχει δείξει ότι ο πληθωρισμός όταν κάνει την εμφάνισή του στην ελληνική οικονομία τότε αυτή είναι μακροχρόνια και ανατρεπτική.

Η πορεία του πληθωρισμού κατά τους τελευταίους μήνες (ειδικά από τον Αύγουστο και μετά) δείχνει να αποκτά μια επιταχυνόμενη τροχιά που αν συνεχιστεί και το 2022 τότε θα ανατρέψει μεγάλο μέρος του οικονομικού σχεδιασμού και το κυριότερο θα κάνει αναπόφευκτη την σύνδεση της αύξησης την τιμών με τους μισθούς.

Η αύξηση του πληθωρισμού είναι αυτή που θα συμπαρασύρει και τις αποδόσεις των ομολόγων κάνοντας ακόμα πιο δύσκολη την παράταση του προγράμματος της αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ. Σύμφωνα με τα παραπάνω οι παράγοντες της αστάθειας είναι πολλοί και μπορούν να επηρεάσουν καίρια τις αναπτυξιακές προοπτικές. Η εξασφάλιση των ισχυρών ρυθμών ανάπτυξης για το 2022 και 2023 φαίνεται να είναι εύθραυστη χωρίς τις ανάλογες παρεμβάσεις στους παράγοντες αποσταθεροποίησης.