Κεμαλιστές επιστρέφουν στον στρατό με υπογραφή Ερντογάν

Εδώ και αρκετούς μήνες, γράφοντας στο SLpress.gr, έχω υποστηρίξει ότι μετά την αμφιλεγόμενη απόπειρα πραξικοπήματος έναντι του Ερντογάν, οι πρώην διωκόμενοι κεμαλιστές αξιωματικοί από τη γνωστή υπόθεση “Βαριοπούλα”, επιστρέφουν σταδιακά σε θέσεις-κλειδιά της στρατιωτικής ιεραρχίας. Οι πρόσφατες ανακοινώσεις για τις κρίσεις στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έρχονται να επιβεβαιώσουν αυτές τις εκτιμήσεις.

Συγκεκριμένα, είκοσι στρατηγοί και ναύαρχοι, οι οποίοι είχαν φυλακιστεί στο παρελθόν κατηγορούμενοι στην υπόθεση “Βαριοπούλα”, αποφυλακίστηκαν πρόσφατα και τοποθετήθηκαν σε στρατηγικές θέσεις στην ιεραρχία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Οι σχετικές πληροφορίες, μαζί με τις φωτογραφίες των νεοπροηχθέντων ανώτατων αξιωματικών, κυκλοφορούν σε πολλές τουρκικές εφημερίδες και στο διαδίκτυο.

Για παράδειγμα ο υποναύαρχος Ερντζάν Κιρέτστεπε, ο οποίος κατά την διάρκεια της κρίσης των Ιμίων λέγεται ότι τοποθέτησε τουρκική σημαία επάνω στην ελληνική βραχονησίδα και διηύθυνε την τουρκική στρατιωτική ομάδα που έκανε την απόβαση, τοποθετήθηκε διοικητής της ναυτικής βάσης Αλεξανδρέττας (Ισκέντερουν). Υπεύθυνος διοικητής της περιοχής Αιγαίου τοποθετήθηκε ένας ακόμα πρώην κατάδικος, ο υποναύαρχος Τζεμαλετίν Μποζντάγ, ο οποίος είχε καταδικασθεί σε 18 χρόνια κάθειρξης για την υπόθεση “Βαριοπούλα”.

Οι είκοσι πρώην κατάδικοι ανώτατοι αξιωματικοί τοποθετήθηκαν σε θέσεις-κλειδιά στην τουρκική στρατιωτική ιεραρχία όπως: επικεφαλής διοίκησης επιχειρήσεων Γενικού Επιτελείου Στρατού, ταξίαρχος ειδικών δυνάμεων, διοικητής αμφίβιων μονάδων Φώκαιας, διοικητής Στενών του Βοσπόρου, διοικητής Δαρδανελίων, διοικητής Σχολής Ναυτικού Πολέμου, διοικητής ναυτικής βάσης Γκιόλτζουκ, διοικητής Αιγαίου, διοικητής ειδικών δυνάμεων καθώς και σε άλλες εξαιρετικά κρίσιμες θέσεις.

Κεμαλικού τύπου πολιτικές

Το κοινό όλων αυτών, πέραν του ότι διώχθηκαν από τους υποστηρικτές του Γκιουλέν στις ένοπλες δυνάμεις, είναι ο βαθύς αντιδυτικισμός τους και η εξαιρετικά επιθετική και αναθεωρητική τους στάση έναντι της Ελλάδας. Αυτό θα πρέπει να προβληματίσει την ελληνική ηγεσία και τους αρμόδιους φορείς, αλλά και την ΕΕ με τις ΗΠΑ, και να ενταχθεί στις αναλύσεις και προσεγγίσεις τους για τα πιθανά μελλοντικά σενάρια.

Εδώ και αρκετό καιρό υποστηρίζω ότι το πολιτικό Ισλάμ στην Τουρκία, πάρα τις πρόσφατες νίκες του υπό την ηγεσία Ερντογάν, έχει πάρει την κατιούσα και ότι δεν θα ήταν έκπληξη ένα δυνατό come back παλιών κεμαλικών στελεχών. Ήδη άρχισε να συμβαίνει. Το ισλαμικό κόμμα, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), έχει χάσει πολλά στελέχη. Στο κόμμα διείσδυσαν άνθρωποι με διασυνδέσεις από το παλιό βαθύ τουρκικό κράτος. Πλέον, δεν είναι εύκολο να πούμε αν το ΑΚΡ προέρχεται από την κοινωνία και εκφράζει ένα τμήμα της, ή από τα σπλάχνα του τουρκικού κράτους και των διαφόρων βιτρίνων του.

Δεν είναι τυχαίο πως πλέον το κόμμα αυτό σε πολλά ζητήματα ασκεί κεμαλικού τύπου πολιτικές. Η μεταμόρφωσή του είναι εντυπωσιακή και πρέπει να προκαλεί ερωτηματικά σε κάθε σοβαρό αναλυτή. Η μεταμόρφωση αυτή δεν είναι τυχαία. Έχει τις ρίζες του στον τρόπο που λειτουργεί διαχρονικά το τουρκικό βαθύ κράτος. Όταν κάποιες δυνάμεις φθείρονται, αποσύρονται από το προσκήνιο με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, προκειμένου να αναδειχθούν νέες, ώστε να αποφευχθούν κατά το δυνατόν κοινωνικές αντιδράσεις και αναταραχές στο εσωτερικό της χώρας καθώς και παρεμβάσεις από το εξωτερικό.

Βεβαρρυμένο μητρώο

Ο Ερντογάν έχει πολύ βεβαρημένο μητρώο, αφού το καθεστώς και οι άνθρωποί του έχουν εμπλακεί με την ισλαμική τρομοκρατία στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική. Έχουν παραβιάσει το αμερικανικό εμπάργκο έναντι του Ιράν, έχουν εμπλακεί στα πολεμικά μέτωπα Συρίας και Ιράκ, διατάραξαν τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, υπέγραψαν συμφωνίες προμήθειας αμυντικών συστημάτων από τους Ρώσους κλπ. Στο δε εσωτερικό ενεπλάκησαν σε τεράστια σκάνδαλα και υποθέσεις διαφθοράς, οι οποίες κάποια στιγμή πιθανόν θα επανέλθουν. Έχοντας όλα αυτά στην πλάτη του και παρά την δημοφιλία του στο εσωτερικό, θα καταφέρει άραγε να παραμείνει στην εξουσία; Μένει να το δούμε.

Από την άλλη η κατάσταση της οικονομίας χειροτερεύει δραματικά. Κυκλοφορούν φήμες ότι από τον Οκτώβριο είναι πιθανόν το κράτος να μην μπορεί να καταβάλει μισθούς και συντάξεις. Επιπλέον, διακινούνται τα τελευταία εικοσιτετράωρα πληροφορίες ότι επίκεινται νέες αμερικανικές κυρώσεις έναντι επιχειρήσεων που κάνουν δουλειές με την τουρκική κυβέρνηση. Κάτι τέτοιο θα επιδεινώσει δραματικά την κατάσταση της Τουρκίας.

Αν τα πράγματα οδηγηθούν εκεί, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα καταφέρει να ελέγξει την χώρα. Οι Έλληνες ιθύνοντες θα πρέπει να έχουν στην άκρη του μυαλού τους και την πιθανότητα να ανατραπεί και να αναλάβει την διακυβέρνηση της χώρας το στράτευμα απευθείας. Όπως συνέβη το 1980 υπό την ηγεσία του στρατηγού Κενάν Εβρέν.

Η νέα ανθρωπογεωγραφία

Επιπλέον, πέραν των ενόπλων δυνάμεων, πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι παλιά κεμαλικά στελέχη έχουν ξαναπάρει τον έλεγχο των τουρκικών υπουργείων Εξωτερικών και Εσωτερικών. Για παράδειγμα ο νυν υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σόιλου ελέγχεται από τον Μεχμέτ Αγάρ, πρώην υπουργό Εσωτερικών της πρωθυπουργού Τσιλέρ και άνθρωπο του βαθέως κράτους.

Ανάλογα συμβαίνουν και σε άλλες κρατικές υπηρεσίες. Είναι χρήσιμο οι ελληνικές αρχές να χαρτογραφήσουν, αν έχουν τέτοιες δυνατότητες, τη “νέα” ανθρωπογεωγραφία του τουρκικού κράτους και ειδικά των κρίσιμων φορέων του. Εδώ και μήνες υποστηρίζω ότι τοποθετήθηκαν σε θέσεις-κλειδιά στις κρατικές υπηρεσίες άνθρωποι που δεν πιστεύουν στον εκδημοκρατισμό της χώρας και θεωρούν την βία και τον πόλεμο ως τον μόνο τρόπο επίλυσης των προβλημάτων της χώρας στο εσωτερικό, αλλά και στις σχέσεις με το εξωτερικό.

Ο Ερντογάν δίνει την εντύπωση περικυκλωμένου και παραδομένου ηγέτη. Τα πράγματα στη γειτονιά μας δυσκολεύουν. Μπορεί το ελληνικό πολιτικό προσωπικό και οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες να αντιμετωπίσουν την επερχόμενη πρόκληση;