Μοίρασαν την Κασπία μετά από διαμάχη δεκαετιών

Οι ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν, του Ιράν, του Καζακστάν, της Ρωσίας και του Τουρκμενιστάν κατέληξαν σε κατ’ αρχήν συμφωνία για το νομικό καθεστώς της Κασπίας, μετά από 22 χρόνια συζητήσεων και διαπραγματεύσεων.

Η  ιστορική συμφωνία υπογράφηκε στην πόλη Ακτάου του Καζακστάν, από τους προέδρους του Αζερμπαϊτζάν Ιλάμ Αλίγιεφ, του Ιράν Χασάν Ροχανί, του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και του Τουρκμενιστάν Γκουρμπανγκουλάι Μπερντιμουχαμέντοφ.

Με την συμφωνία ρυθμίζεται η πρόσβαση στην θαλάσσια επιφάνεια  και στον πυθμένα της Κασπίας, αλλά και μια σειρά άλλων ζητημάτων, όπως η αλιεία, η κατασκευή πετρελαιαγωγών και περιβαλλοντικά ζητήματα.

Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι σε μία από τις σημαντικές παραγράφους της συμφωνίας αναφέρεται η απαγόρευση της  παρουσίας στρατιωτικών βάσεων και πλοίων μη παράκτιων κρατών στην Κασπία. Επίσης, μια σειρά ξεχωριστών διακυβερνητικών συμφωνιών, που υπογράφηκαν στο Ακτάου, καθορίζουν το πλαίσιο της συνεργασίας των πέντε χωρών σε θέματα εμπορίου, μεταφορών και πρόληψης επεισοδίων.

Διαμάχη δύο δεκαετιών

Η διαμάχη για την Κασπία ξεκίνησε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και το νομικό καθεστώς της έγινε εξαιρετικά περίπλοκο, καθώς η περιοχή μοιραζόταν πλέον ανάμεσα σε πέντε κράτη, αντί για δύο.

Η Τεχεράνη επέμεινε είτε στον διαχωρισμό της θαλάσσιας περιοχής σε πέντε ίσα τμήματα ή στην από κοινού ανάπτυξη όλων των φυσικών πόρων της Κασπίας. Με τις προτάσεις αυτές δεν συμφωνούσε ωστόσο καμία από τις γειτονικές χώρες, ενώ Ρωσία, Καζακστάν και Αζερμπαϊτζάν ουσιαστικά μοιράστηκαν την βόρεια Κασπία, χρησιμοποιώντας διαχωριστικές γραμμές.

Οι πέντε ηγέτες χαρακτήρισαν την σημερινή συμφωνία ιστορική, αν και δεν μπήκαν σε λεπτομέρειες σχετικά με τον διαχωρισμό του πετρελαιοφόρου πυθμένα της Κασπίας. Παραλλήλως, ο Ιρανός ηγέτης Ροχανί, καθιστώντας σαφές ότι η συμφωνία δεν είναι η τελική, δήλωσε ότι η οριοθέτηση απαιτεί περαιτέρω διαβουλεύσεις και ξεχωριστές συμφωνίες ανάμεσα στα παράκτια κράτη.