Γιατί ο Μόσιαλος προσβάλλει την “ιερότητα” κάνοντας καλαμπούρι!

Γράφει ο Θανάσης Κ.

Είναι παρατηρημένο πλέον: Τα τελευταία χρόνια, σε κάθε μεγάλη θρησκευτική ή εθνική εορτή, κάποιοι θα βγουν να ειρωνευτούν ή να απαξιώσουν το βαθύτερο περιεχόμενο, την “ιερότητα” και τον συμβολισμό της. Ανήμερα την 25η Μαρτίου, κάποιοι θα βγουν να αμφισβητήσουν τον μεγάλο ξεσηκωμό, αποδίδοντας με περίσσιο κυνισμό την απελευθέρωση της Ελλάδας στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου!

Ξεχνώντας βέβαια, ότι η Επανάσταση άρχισε το 1821, η Ναυμαχία του Ναβαρίνου έγινε το 1827, κι αν οι επαναστατημένοι Έλληνες δεν είχαν καταφέρει να επικρατήσουν πλήρως στο Μωριά και στο μεγαλύτερο μέρος της Ρούμελης και στα περισσότερα νησιά, δεν θα υπήρχε καμία “παρέμβαση” των τριών στόλων υπέρ τους! Ξεχνώντας ακόμα ότι, αν ο Ιμπραήμ είχε καταφέρει να υποτάξει πλήρως τους Έλληνες στο Μωριά, από το 1825, όταν αποβιβάστηκε εκεί, μέχρι το 1827, δεν θα γινόταν ποτέ η Ναυμαχία του Ναβαρίνου.

Ξεχνώντας τέλος, ότι και η Αμερικανική Επανάσταση του 1776 κατά της Μεγάλης Βρετανίας στηρίχθηκε από δύο μεγάλες δυνάμεις της εποχής, την Γαλλία και την Ισπανία. Και μάλιστα πολύ πιο αποφασιστικά και επί σειρά ετών κι όχι μόνο “στιγμιαία”, όπως έκαναν οι τρείς στόλοι στο Ναβαρίνο. Κι όμως, οι Αμερικανοί ποτέ δεν σκέφτηκαν να απαξιώσουν τη δική τους Επανάσταση, αποδίδοντάς την πλήρως στην “παρέμβαση” των Γάλλων και των Ισπανών.

Το βασικό για κάποιους στην Ελλάδα δεν είναι να “σπουδάσουν” την Ιστορία. Είναι να κλονίσουν κάθε στοιχείο εθνικής υπερηφάνειας και αυτοπεποίθησης. Ανήμερα την 28η Οκτωβρίου αμφισβητούν ότι ο Μεταξάς είπε –κατά λέξη– το “Όχι” στο τελεσίγραφο της Κυβέρνησης Μουσολίνι το 1940. Επικαλούνται ότι η ακριβής απάντησή του στον τελεσίγραφο του Ιταλού Πρέσβη ήταν τότε, alors s’ est la guerre (λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμος), λες κι έχει καμία διαφορά!

Είτε επιμένουν στο βλακώδες “επιχείρημα” ότι το “Όχι” το είπε τελικά ο Ελληνικός λαός κι όχι ο Μεταξάς! Λες και δεν έχει τη σημασία του ότι ο Μεταξάς δεν ταλαντεύθηκε καθόλου – και είχε προετοιμάσει την Ελλάδα επαρκώς για να αντιμετωπίσει τη δοκιμασία που ερχόταν. Και πάντως δεν έκανε ό,τι ενδεχομένως θα έκαναν άλλοι στη θέση του: Δεν επικαλέστηκε τη… “φωνή της λογικής”. Δεν διακήρυξε ότι η Ελλάδα είναι “μικρή” και “ανίσχυρη” και αδύναμη να αντιταχθεί στις δυνάμεις του άξονα, όταν είχαν ήδη υποταχθεί στον άξονα δυνάμεις όπως η Γαλλία και η Πολωνία.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά

Το “Όχι” το είπε ο Μεταξάς, αφού το είχε προετοιμάσει επί χρόνια. Και το πανηγύρισε ο Ελληνικός λαός στους δρόμους και τις πλατείες. Και το επιβεβαίωσε με το αίμα της η Ελληνική νεολαία, ντυμένη στο χακί στα βουνά της Ηπείρου. Κατανικώντας τις μεραρχίες του Ιταλικού φασισμού. Προς μεγάλην έκπληξη τότε, φίλων και εχθρών. Κι όχι, αυτό δεν μπορούν να το χωνέψουν ακόμα κάποιοι! Κι επειδή δεν μπορούν να το χωνέψουν, ενίοτε προσπαθούν να αμαυρώσουν τις επετειακές μαθητικές παρελάσεις με ειρωνικά χάπενινγκς, βάζοντας μεσήλικες ηθοποιούς να ντύνονται… “μαθήτριες” και να παρελαύνουν σαν “παρλιακά”, μιμούμενες τους Mondy Pythons.

Βέβαια στις “κομματικές παρελάσεις” της Εργατικής Πρωτομαγιάς, δεν διανοήθηκαν ποτέ να κάνουν τέτοια καραγκιοζιλίκια. Εκεί πάνε –όσοι πάνε τέλος πάντων– και σε στάση προσοχής, με τις γροθιές σηκωμένες, ψέλνουν με απόλυτη κατάνυξη το “Πέσατε θύματα αδέλφια μου εσείς…”. Στις κομματικές επετείους δεν χωράνε χωρατά, ούτε “σατυρικά ενσταντανέ”. Τέτοια “φιλοπαίγμονα” διάθεση έχουν μόνον όταν πρόκειται να ειρωνευθούν εθνικές επετείους. Το ίδιο ακριβώς κάνουν και στις μεγάλες θρησκευτικές εορτές. Ανήμερα τη Μεγάλη Παρασκευή της Ορθοδοξίας θυμούνται να οργανώσουν δημόσια συμπόσια κρεατοφαγίας εκεί απ’ όπου περνά ο Επιτάφιος! Και τις παραμονές των Χριστουγέννων θυμούνται να αμφισβητήσουν την παρθενογένεση του Ιησού (άρα και την άμωμο σύλληψη της μητέρας του, Μαρίας).

Δεν πήγαν ποτέ να ειρωνευθούν τις δοξασίες της Μουσουλμανικής Πίστης. Αντίθετα εύχονται δημόσια τους μουσουλμάνους “Καλό Ραμαζάνι”. Δεν διανοήθηκαν ποτέ να διαμαρτυρηθούν στις δημόσιες θρησκευτικές εκδηλώσεις των Σιιτών Μουσουλμάνων, οι οποίοι στη δική τους εορτή της “Ασούρα” δημόσια αυτο-μαστιγώνονται (στον Πειραιά και αλλού). Δεν διανοήθηκαν ποτέ να προκαλέσουν τους μουσουλμάνους. Μόνο τη μεγάλη πλειονότητα των Χριστιανών. Σε μια χώρα όπου κατά την πάγια συνταγματική της πρόβλεψη επικρατούσα Θρησκεία είναι η Ορθοδοξία.

Ο Μόσιαλος κάνει πλάκα…

Το πρόβλημά τους είναι, όχι να αμφισβητήσουν γενικά τη Θρησκεία και τις δοξασίες της, αλλά να απαξιώσουν ότι συνιστά της εθνική ταυτότητα των Ελλήνων. Και μόνο. Φυσικά κάθε Θρησκεία έχει τη θαυματουργία της και το μεταφυσικό της φορτίο που δεν μπαίνουν σε λογική συζήτηση. Ο κ. Μόσιαλος δεν κλήθηκε να σχολιάσει, ως πανεπιστημιακός ή ως διανοούμενος την επιστημονική βάση της “αμώμου συλλήψεως”. Ούτε του ζητήθηκε να πει την άποψή του σε επιστημονικό συνέδριο. Αν περί αυτού επρόκειτο, κανείς δεν θα αμφισβητούσε το δικαίωμά του να πει αυτό που πιστεύει. Το έχουν κάνει άλλωστε, πολλοί άλλοι πριν απ’ αυτόν.

Όχι! Ο κ. Μόσιαλος δεν κλήθηκε να σχολιάσει όλα αυτά “από επιστημονική άποψη”. Απλώς έκανε χοντρή πλάκα. Απρόκλητα. Πλάκα με το θρησκευτικό συναίσθημα των συμπολιτών του. Και το δικαίωμα να θίγει απρόκλητα τα θρησκευτικά συναισθήματα των συμπολιτών του, μάλλον δεν το έχει. Και είναι και ψιλοάσχετος! Διότι ο μύθος της “παρθενογένεσης” είναι αρχέγονος. Δεν συναντάται μόνο στο Χριστιανισμό. Υπάρχει πολύ πριν το Χριστιανισμό, στις περισσότερες αρχαίες θρησκείες.

Τον Βούδα (κατά κόσμον Συντάτρα Γκοτάμα) τον γέννησε η μητέρα του με “‘αμωμο σύλληψη” (τον συνέλαβε όταν είχε ονειρευθεί ένα… λευκό ελέφαντα!). Σύμφωνα με τον Ησίοδο, η Γαία γέννησε τον Ουρανό με άμωμη σύλληψη (και αργότερα ζευγάρωσε μαζί του!). Και η Ήρα γέννησε τον Ήφαιστο χωρίς να ζευγαρώσει με το Δία. Ακόμα και η Αφροδίτη που υπήρξε η Θεά της ομορφιάς και της σεξουαλικότητας –κατά Ησίοδο πάντα– γεννήθηκε όχι από κανονική σύλληψη, όχι από γέννα, αλλά από το αίμα του Ουρανού που έπεσε στην θάλασσα, όταν του απέκοψε τα γεννητικά όργανα ο γιός του, Κρόνος. Ο Όμηρος γενικά δίνει άλλες μυθολογικές αφηγήσεις για τη θεογονία, συχνά εντελώς διαφορετικές από αυτές του Ησιόδου.

Και πέραν της Γαίας, κι άλλες προ-Ολύμπιες θεότητες συχνά γεννούσαν χωρίς να ζευγαρώσουν. Και πέρα από την αρχαία Ελληνική θρησκεία, σύμφωνα με τη λατρεία του Αιγυπτιακού θεού Όσιρη, όπως εξελίχθηκε στους Ελληνιστικούς και τους Ρωμαϊκούς χρόνους, η Ίσις γέννησε τον γιό της Ωρο χωρίς να ζευγαρώσει με τον δολοφονημένο σύζυγό της Όσιρη, τον οποίο ανέστησε, αφού βρήκε και “συναρμολόγησε” το διαμελισμένο σώμα του, χωρίς όμως να καταφέρει να βρει τον φαλλό του! Και ο Μίθρας, ασιατική θεότητα εξαιρετικά διαδεδομένη στον Ρωμαϊκό κόσμο, κατά μία εκδοχή είχε γεννηθεί από παρθένα. Κατά άλλη από βράχο! Σε κάθε περίπτωση χωρίς “συνεύρεση” αρσενικού-θηλυκού.

Παρθενογένεση και “ιερότητα”

Η παρθενογένεση συνδέεται με την έννοια της “ιερότητας” και μάλιστα διαπολιτισμικά. Κάποιοι υποστήριξαν κατά καιρούς ότι η γέννηση χωρίς να μεσολαβήσει σεξουαλική επαφή είναι συμβολική “ανάμνηση” μιας πανάρχαιας μητριαρχίας. Όπου συμβολικά οι πρωταρχικές γυναικείες θεότητες μπορούσαν να γεννούν, χωρίς να χρειάζονται να ζευγαρώσουν με αρσενικό.

Ειδικά στην Ελληνική παράδοση έχουμε την ιερή παρθενία να συνδέεται και με την πολεμική αρετή. Πολύ πριν τον Χριστιανισμό. Η θεά Αθηνά, ήταν παρθένα αλλά υπήρξε και προστάτιδα των πολεμικών αγώνων Ελευθερίας, αφού κατάφερε να νικήσει και τον ίδιο τον Άρη, τον Θεό του Πολέμου. Και στην παράδοση της Ορθοδοξίας η Θεομήτωρ Παρθένος είναι ταυτόχρονα η “Υπέρμαχος Στρατηγός”.

Υπάρχει ένα πολύ βαρύ πολιτισμικό φορτίο που ξεπερνά τον Χριστιανισμό και αφορά θεμελιώδεις συμβολισμούς “ιερότητας”, πολύ πέρα από “απλοϊκές μεταφυσικές δοξασίες”. Κι αυτά δεν τα απαξιώνεις! Γιατί η ιερότητα είναι πηγή έμπνευσης πολιτισμού, είναι θεμέλιο πολιτιστικής ταυτότητας, και μήτρα κοινωνικής συνοχής. Παρεμπιπτόντως, ο Παρθενώνας είναι ναός αφιερωμένος σε παρθενική θεότητα της αρχαιότητας.

Στα Ομηρικά έπη συνυπάρχουν, συμπαρατάσσονται και αντιπαρατάσσονται οι ήρωες και οι Θεοί και τα πάθη τους! Η μικρότητα με την υπέρβασή της – και με την ιερότητα. Στην αρχαία τραγωδία, η μικρότητα και η ιερότητα αναβλύζουν και αντιπαλεύουν μέσα στο ίδιο ανθρώπινο πρόσωπο. Η μικρότητα, οι φόβοι και τα πάθη, από τη μια πλευρά. Η φωνή της συνείδησης και η ιερότητα του καθήκοντος από την άλλη. Κι όλα αυτά γίνονται σύμβολα ανθρώπινου Πολιτισμού.

Όταν συνεπαγόταν ρίσκο…

Σβήστε την ιερότητα απ’ όλα αυτά και εξαερώνονται τα πάντα, μηδενίζονται τα πάντα, γκρεμίζονται τα πάντα. Επιστρέφουμε πίσω σε αγέλες αρπακτικών. Η ιερότητα δεν είναι απλώς μεταφυσική δοξασία”. Είναι υπερβατική ανάγκη! Είναι ό,τι δίνει νόημα στις ζωές ατόμων που γνωρίζουν ότι τελικώς θα πεθάνουν. Αλλά έχουν ανάγκη να φανταστούν κάτι πέρα από την πεπερασμένη φυσική τους ύπαρξη. Αλλιώς η ύπαρξή τους δεν έχει νόημα.

Ο κ. Μόσιαλος δεν τα νογάει όλα αυτά. Νομίζει ότι έχει το θάρρος να τα “βάλλει με την Εκκλησία”. Αλλά δεν “τα βάζει” με την Εκκλησία. Με την Εκκλησία τα έβαλε –όταν είχε νόημα αυτό– ο Κοπέρνικος, ο Κέπλερ, ο Τζορντάνο Μπρούνο, και παρ’ ημίν ο Μεθόδιος Ανθρακίτης, ο Ευγένιος Βούλγαρης και ο Αδαμάντιος Κοραής. Ο κ. Μόσιαλος δεν έχει καμία σχέση με όλους αυτούς.

Την εποχή εκείνη η σύγκρουση με το “Ιερατείο” προϋπέθετε θάρρος και συνεπαγόταν ρίσκο. Σήμερα είναι διαδεδομένος “συρμός” και βοηθά την κοινωνική ανέλιξη. Τα ηρωικά αναστήματα του Διαφωτισμού διεκδικούσαν κάποτε την ελευθερία του Πνεύματος! Ο Μόσιαλος διεκδικεί το δικαίωμα να κάνει την πλάκα του και να ειρωνεύεται “τα ιερά και τα όσια” των συμπολιτών του.

Το πρόβλημα βέβαια δεν το έχουμε με τον κ. Μόσιαλο και με άλλους σαν κι αυτόν. Το έχουμε με όσους συστηματικά υπερασπίζονται και καλύπτουν κάθε απαξίωση της ελληνικής ταυτότητας και είναι διακομματικό και διαπαραταξιακό το “παρεάκι” αυτό. Το πρόβλημα το έχουμε με όσους θεωρούν “έγκλημα καθοσιώσεως”, αν βγει ο Μπογδάνος και μιλήσει απαξιωτικά για τους Κομμουνιστές στα Δεκεμβριανά. αλλά θεωρούν απολύτως “φυσιολογικό” να απαξιώνει ο Μόσιαλος –απρόκλητα μάλιστα– βασικά θεμέλια του λαϊκού θρησκευτικού φρονήματος.

Το παρεάκι των “διαφωτιστών”

Κι εδώ είναι το πρόβλημα! Όχι στον ναρκισσισμό όσων προσπαθούν να το παίξουν “διαφωτιστές” σε μιαν εποχή που η “αθεϊα” δεν είναι “ρίσκο”, αλλά μόδα. Το πρόβλημα το έχουμε με όσους καλύπτουν και ενθαρρύνουν κάθε προσβολή στην κοινωνικά αποδεκτή έννοια της “ιερότητας”. Κι όχι σε κάθε “ιερότητα”, βέβαια. Αλλά καλύπτουν μόνον προσβολές κατά όσων θεωρούνται “ιερά και όσια” από την ελληνική πολιτιστική ταυτότητα.  Στην οποία η Ορθόδοξη παράδοση έχει κεντρική θέση. Μόνο όταν αυτή η ιερότητα προσβάλλεται καλύπτουν τους “βλάσφημους”. Όταν προσβάλλεται η “ιερότητα” των μαρξιστικών αγώνων ή των μουσουλμάνων, αυτό θεωρείται hate speech και αποδοκιμάζεται πάραυτα!

Ο κ. Μόσιαλος έχει κάθε δικαίωμα να αποδοκιμάζει τις ανεξέλεγκτες συναθροίσεις σε ναούς κατά τη διάρκεια της Πανδημίας. Δεν έχει κανένα δικαίωμα να θίγει την Παναγία των Χριστιανών. Σε αγώνες ποδοσφαίρου, αν οι φίλαθλοι βρίσουν τη μάνα του διαιτητή ο αγώνας διακόπτεται και γίνονται αυστηρές συστάσεις. Όταν προσβάλλεται η Παναγία, την οποία οι Χριστιανοί την νοιώθουν ως συμβολική “μάνα” όλων, δεν τρέχει τίποτε. Έτσι;

ΥΓ. Αυτός που τα υπογράφει όλα αυτά δεν είναι θρήσκος! Σε εκκλησία μπήκα για τελευταία φορά στην κηδεία και το μνημόσυνο της μητέρας μου, πριν δέκα τρία χρόνια. Στο άμεσο συγγενικό μου περιβάλλον έχω και μη Χριστιανούς, στους οποίους εύχομαι ανελλιπώς για τις δικές του θρησκευτικές εορτές. Κι εκείνοι ανταποδίδουν τα ίδια. Αυτό λέγεται Πολιτισμός και κουλτούρα ανοχής. Έχω τις επιφυλάξεις μου για τα δόγματα της θρησκείας τους και τις δικής μου, άλλωστε. Δεν τους προσβάλλω ποτέ και δεν δέχομαι ποτέ προσβολές για όσα συνιστούν τη δική μου ιερή παράδοση, για την οποία έχω τις αμφιβολίες μου.

Το τι συνιστά ιερότητα δεν έχει σχέση μόνο με την μεταφυσική, αλλά και με την ηθική μας. Ο σεβασμός στην έννοια της ιερότητας δεν είναι “θεοσέβεια”, αλλά ψυχολογική ανάγκη του Προσώπου και απαραίτητη προϋπόθεση κοινωνικής συνοχής. Αυτά δεν τα είπαν οι “Άγιοι Πατέρες” της Εκκλησίας. Ο Αριστοτέλης τα είπε κάποτε (Ηθικά Νικομάχεια). Ο κ. Μόσιαλος μάλλον δεν τα καταλαβαίνει. Η κυβέρνηση, που δεν τον αποδοκίμασε δημόσια, σίγουρα δεν τα υποψιάζεται καν…