Όσα δεν γράφουν για την τουρκική οικονομία – Γιατί δεν θα καταρρεύσει

Το καλοκαίρι του 2018 η Τουρκία είχε χτυπηθεί αλύπητα από στασιμοπληθωρισμό. Από τότε, μια στρατιά αναλυτών έχουν μεταβληθεί σε “Νοστράδαμους”, οι οποίοι κάθε τρεις και λίγο προβλέπουν ότι η τουρκική οικονομία καταρρέει. Βρισκόμαστε ήδη στον πέμπτο χρόνο των “προφητειών” που δεν λένε να εκπληρωθούν. Πριν μερικούς μήνες μάλιστα, με άρθρο μου στο SLpress.gr, αναρωτήθηκα «πόσα χρόνια πρέπει να περιμένουμε ακόμα, ώστε να πεθάνει ο Ερντογάν ή να πτωχεύσει η Τουρκία», προκειμένου να δώσουμε συγχαρητήρια στους προφήτες;

Θα ήμουν ιδιαίτερα ευτυχής αν ο Ερντογάν κατάφερνε να πτωχεύσει την χώρα του που επιβουλεύεται τον Ελληνισμό. Επικρίνω τον Ερντογάν από το 2003, όταν τον περιέγραφαν σαν “περιστέρι” και φιλέλληνα με ποντιακή καταγωγή! Αλλά εδώ και πέντε χρόνια οι πάλαι ποτέ θαυμαστές του αρέσκονται να τον παρουσιάζουν σαν ετοιμοθάνατο και την Τουρκία σαν πτωχευμένη!

Γιατί άραγε οι Δυτικοί αναλυτές πέφτουν έξω; Ο κυριότερος λόγος είναι ότι προσπαθούν να ερμηνεύσουν την τουρκική οικονομία με οδηγό τα εγχειρίδια του καλού οικονομολόγου. Να ερμηνεύσουν καταστάσεις, χωρίς να γνωρίζουν την καθημερινότητα στην Τουρκία. Η άγνοια τους για το τι συμβαίνει στην ιδιότυπη τουρκική οικονομία τους κάνει να πιστεύουν ότι εφόσον ο Ερντογάν καταπατά οικονομικούς κανόνες, τότε οδηγεί στην πτώχευση.

Στην Ελλάδα όμως συμβαίνουν και περίεργα πράγματα που δεν οφείλονται στην άγνοια για την τουρκική οικονομία, για τη συμπεριφορά των επιχειρηματιών και των νοικοκυριών. Για παράδειγμα, από τον Σεπτέμβριο 2021 που άρχισε πάλι η τουρκική λίρα να κατρακυλά, οι Έλληνες αναλυτές προαναγγέλλουν την πτώχευση. Κι όταν η ισοτιμία της λίρας κόντεψε να πάει 20:1 δολάρια ήταν σχεδόν βέβαιοι ότι η Τουρκία πτωχεύει από μέρα σε μέρα.

Τουρκική οικονομία: Οι δύο όψεις

Όταν ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο η πτώση της λίρας, ο χρηματιστηριακός δείκτης Borsa βρισκόταν στις 1.350 μονάδες και η λίρα λίγο κάτω από τα 10:1 δολάρια. Οι αναλύσεις των οικονομολόγων και τραπεζιτών στην Ελλάδα προφήτευαν καταστροφή. Και τα Μίντια, ενώ υπερπρόβαλαν την πτώση της λίρας, δεν έγραψαν ούτε μονόστηλο για το ράλι στο τουρκικό χρηματιστήριο: από τις 1.350 μονάδες κατέληξε τον Δεκέμβριο στις 2.450 μονάδες!

Ελάχιστα είναι και τα άρθρα για τις παραγωγικές επιδόσεις της Τουρκίας σε πολλούς τομείς. Έτσι οι Έλληνες διαβάζουν την αρνητική πλευρά της οικονομικής εξίσωσης για την Τουρκία. Για τη θετική πλευρά της εξίσωσης δεν γράφεται τίποτα. Αυτό βέβαια δεν είναι οικονομική ανάλυση. Η επιστημονική ανάλυση προϋποθέτει την παρουσίαση όλων των μεταβλητών της τουρκικής οικονομίας. Καιρός, λοιπόν, να δούμε τι δεν λένε οι συνήθεις αναλύσεις.

Πρώτον, ξεχνάνε να πουν ότι το 2021 η τουρκική οικονομία πέτυχε ρεκόρ εξαγωγών όλων των εποχών! Το 2021, οι συνολικές εξαγωγές της Τουρκίας ανήλθαν σε 225,4 δισ. δολάρια. Μέσα στην πανδημία εξήγαγε περισσότερη αξία από το ΑΕΠ της Ελλάδας! Το ακούσατε πουθενά αυτό; Άκουσε κανείς ότι το έλλειμμα του εξωτερικού εμπορίου της Τουρκίας μειώθηκε κατά 7,8% και διαμορφώθηκε στο 45,9 δισ. δολάρια; Όχι. Ενώ χαρακτηρίζουν τις επιλογές του Ερντογάν παράλογες και ανισόρροπες, οι προφήτες της πτώχευσης ξέχασαν να πουν ότι διορθώθηκε ένα τεράστιο πρόβλημα: η αναλογία εξαγωγών προς εισαγωγές. Η Τουρκία δημιούργησε “πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών” αυξημένο κατά 83,1% σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια! Ακούσατε τίποτα γι’ αυτό;

O παραδοσιακός τομέας στην τουρκική οικονομία διευρύνθηκε σε τομείς πιο μοντέρνους. Για παράδειγμα ο δευτερογενής τομέας του ΑΕΠ υπερισχύει όλων των άλλων και συμβάλει πλέον κατά 75,8% στις εξαγωγές με την αυτοκινητοβιομηχανία να αποτελεί πλέον μια μεγάλη δύναμη διεθνώς, ενώ τα προβλήματα από τον υποτομέα του χάλυβα, που είχε στοχεύσει ο Τραμπ όσο κυβερνούσε, έχουν περιοριστεί με αποτέλεσμα να έχει αναστηθεί κυριολεκτικά και να πρωταγωνιστεί. Θα μπορούσα να γράφω σελίδες με τέτοια στατιστικά τα οποία δεν προβάλλονται στην Ελλάδα.

Το εξαγωγικό μπουμ

Θεωρώ, όμως, κρισιμότερο να εξηγήσω γιατί ο Ερντογάν δεν πρόκειται να πέσει όπως προβλέπουν οι εδώ αναλυτές. Η Τουρκία χωρίζεται διοικητικά σε 81 επαρχίες. Πριν από αυτόν μόνο τρεις είχαν συμμετοχή στις εξαγωγές που ξεπερνούσαν μόλις το ένα δισ. δολάρια. Λίγο μετά το 2010 οι επαρχίες αυτές αυξήθηκαν σε πέντε και το 2018 έγιναν οκτώ. Όταν ο Ερντογάν επέλεξε να θυσιάσει το νόμισμα υπέρ της ανάπτυξης του ΑΕΠ, ανακατένειμε την παραγωγική δράση σχεδόν σε όλη την επικράτεια. Έτσι, μέσα στην πανδημία και ειδικά το 2021, οι επαρχίες της Τουρκίας που εξάγουν στο εξωτερικό προϊόντα άνω του ενός δισ. δολαρίων έφτασαν τις 21.

Σαφώς και η Κωνσταντινούπολη πραγματοποιεί το 39% των εξαγωγών, λόγω πληθυσμού και υποδομών αλλά πλέον πολλές επαρχίες της Τουρκίας τα οικονομούν αγρίως και γελάνε με όσα διαβάζουν περί χρεοκοπίας. Από το πουθενά, έγιναν εξαγωγικοί πόλοι του πλανήτη, οι επαρχίες Κοτζαελί, Προύσας, Μανίσα, Γκάζιαντέπ, Σύρνης, Ντενιζλί, Χατάι, Μανίσα, οι οποίες μετατρέπονται σε “brand names” από το πουθενά. Το έχετε ακούσει πουθενά αυτό;

O Ερντογάν μοίρασε τον εξαγωγικό πλούτο και ευκαιρίες σε όλη σχεδόν την Τουρκία. Στόχος του για το 2022 είναι να ξεπεράσει το όριο των 250 δισ. δολαρίων όπως δήλωσε ο ίδιος και πιθανόν θα το καταφέρει. Κατάφερε να αυξήσει τον σημαντικό οικονομετρικό δείκτη που αποκαλούμε μοναδιαία αξία εξαγωγών. Ένας βαρύς δείκτης που δείχνει πόσο συνεισφέρουν οι εξαγωγές στο ΑΕΠ. Από 1,10 δολάρια το 2020, το πήγε στο 1,29 αυξάνοντάς τον κατά 17%. Ούτε γι’ αυτό ακούσατε στην Ελλάδα!

Η Τουρκία του Ερντογάν, την οποία κοροϊδεύουν οι Δυτικοί, έχει κηρύξει πόλεμο κατά της δολαριοποίησης, δηλαδή εναντίον της τάσης των Τούρκων να διατηρούν τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις τους σε ξένα νομίσματα. Προσέξτε τώρα: Το 62,71% των καταθέσεων κατοίκων εσωτερικού σε τράπεζες τηρούνται σε ξένο νόμισμα. Στις 31 Δεκεμβρίου 2021, υπήρχαν 237 δισ. δολάρια σε καταθέσεις σε συνάλλαγμα. Σας το έχει πει κανείς αυτό;

“Κάτω από το μαξιλάρι”

Επίσης, οι κάτοικοι της Τουρκίας κρατούν ένα πολύ σημαντικό μέρος των αποταμιεύσεών τους εκτός χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αυτή την συνήθειά τους, την περιέγραψα στο προηγούμενο άρθρο μου, που ιστορικά παρουσίασα τον πληθωρισμό, ο οποίος είχε φτάσει σε τετραψήφιο ποσοστό όταν ανέλαβε ο Ερντογάν! Οι Τούρκοι έχουν παλιές συνήθειες που συνεχίζονται ακόμα και σήμερα.

Διάβασα και έλεγξα μια έρευνα του πανεπιστημίου Kadir Has. Κάποια ευρήματά της είναι σημαντικά για όσους θέλουν να ξεφύγουν από τις συμβατικές αναλύσεις. Το 54,6% των Τούρκων δηλώνουν σήμερα ότι θα αγοράσουν χρυσό. Και αγοράζουν! Κάτι που το είδε πρόπερσι το Γραφείο Οικονομικών του Ερντογάν και γνωρίζει ότι κάτω “από το μαξιλάρι” των Τούρκων υπάρχουν τεράστια ποσά σε χρυσό και συνάλλαγμα, τα οποία δεν καταγράφονται πουθενά!

Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί από την εποχή που οι σουλτάνοι έκοβαν το “καϊμέ” (χάρτινο χρήμα) για να χρηματοδοτήσουν τους πολέμους τους, οι Τούρκοι πολίτες έμαθαν να διατηρούν αποταμιεύσεις εκτός συστήματος για να αντιμετωπίζουν τεράστιους πληθωρισμούς και νομισματικές καταβαραθρώσεις. Στην Τουρκία, το 78% των κατοίκων δεν είχε ποτέ ούτε έναν προνομιακό καταθετικό τραπεζικό λογαριασμό σε τουρκικές λίρες. Οι προνομιακές τους καταθέσεις ήταν κατά 78% σε ξένα νομίσματα κυρίως δολάρια!

Η κατοχή χρυσού στην Τουρκία είναι μια πολύ παλιά υπόθεση. Το ίδιο και το συνάλλαγμα. Ο Ερντογάν λοιπόν προσπαθεί να τα εισάγει τμηματικά στην επίσημη οικονομία που οδηγεί την Τουρκία να ανταγωνίζεται και την Κίνα. Και εκεί βρίσκει συμπαραστάτες, οι οποίοι δεν επέτρεψαν να συντριβεί η τουρκική λίρα πάνω από τις 20:1 δολάριο και πήγαν σε ένα βράδυ την ισοτιμία στο 10,3:1. Και από τότε είναι στις 13,5:1. Όταν ο Ερντογάν θελήσει, θα πάει και στα 25:1, γιατί επιδιώκει σταδιακά να δημιουργήσει μια μικρή Κίνα στα σύνορα της ΕΕ, που δεν θα φοβάται τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας! Και πολλοί Τούρκοι τον πιστεύουν!

Έχω υποστηρίξει ότι η Τουρκία θα πτωχεύσει μόνο σε μία περίπτωση. Αν δεν καταφέρει να διαθέσει και να εξάγει το σύνολο της παραγωγής της! Ακόμη κι αν κάποτε η ισοτιμία της λίρας πάει 50:1, η Τουρκία θα πορεύεται. Ακόμα κι αν ο Ερντογάν χάσει τις εκλογές, οι διάδοχοί του όποιοι κι αν είναι, θα συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο, γιατί αυτοί ξέρουν! Καιρός λοιπόν να μάθουν και οι Δυτικοί αναλυτές ότι αν κάποιος θέλει να καταστρέψει τον Ερντογάν και την Τουρκία, δεν θα το καταφέρει μέσω της λίρας, αλλά εμποδίζοντας με διάφορους τρόπους τις εξαγωγές της!