Τα σενάρια για κατάρρευση της Τουρκίας και η πραγματικότητα

Χρόνια τώρα, οι οπαδοί της πολιτικής της μοιρολατρίας, που συνδέεται με την ακινησία, την αδράνεια και το φοβικό σύνδρομο έναντι της κατοχικής δύναμης, αναμένουν την… κατάρρευση της Τουρκίας. Επενδύουν σε αυτό το σενάριο, το οποίο εκτός από το γεγονός ότι είναι εξωπραγματικό, ενισχύει και μια διαχρονική αντίληψη: «Θα κερδίσουμε εάν καταρρεύσει η Τουρκία» και «θα μας βοηθήσουν τρίτοι», εννοώντας Άγγλους, Αμερικανούς, “ξανθό γένος”, ΕΕ… Κι όλα αυτά στο περίμενε, στην αδράνεια.

Ένα βολικό σενάριο για να μην προτάσσεται το Κυπριακό, αλλά όλα τα υπόλοιπα, ευρύτερου ενδιαφέροντος, όπως προγράμματα τύπου “χρυσών διαβατηρίων”. Μια προσέγγιση, η οποία στηρίζεται στη λογική πως “είμαστε μικροί και δεν μπορούμε να κάνουμε οτιδήποτε”. Οπότε, με βάση αυτή την προσέγγιση, οι επιλογές είναι περιορισμένες και στηρίζονται στα σενάρια των τρίτων και της κατοχικής Τουρκίας.

Η Τουρκία δεν κατέρρευσε, αντίθετα ενισχύεται και αναβαθμίζεται. Είναι άλλωστε ψευδαίσθηση, αφέλεια, να θεωρεί κανείς ότι είναι τόσο απλό να καταρρεύσει η οικονομία της Τουρκίας. Όχι μόνο γιατί πρόκειται για μια μεγάλη χώρα, μια μεγάλη αγορά, αλλά επειδή υπάρχουν οικονομικά κι άλλα συμφέροντα τρίτων, που θα κινηθούν για να αποτρέψουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Πέραν τούτου, μια χώρα όπως είναι η Τουρκία, δεν προσεγγίζεται με δεδομένα ορθολογιστικής, στενά οικονομίστικης, ανάλυσης. Δεν είναι ένα κανονικό δημοκρατικό, δυτικόστροφο κράτος. Είναι μια χώρα με δημοκρατικά ελλείμματα, ένα μοντέλο, ωστόσο, το οποίο γίνεται αποδεκτό από τους δυτικούς, που εάν ήταν άλλη περίπτωση θα υιοθετούσαν κυρώσεις. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα.

Η οικονομική κρίση, που ταλανίζει τη χώρα αυτή τα τελευταία χρόνια, που σχεδόν την έριξε στα “τάρταρα” δεν την οδήγησε στην κατάρρευση. Το καθεστώς Ερντογάν, χωρίς να κάνει ουσιαστικές κινήσεις ανόρθωσης της οικονομίας, καλύπτεται πίσω από τους γεωπολιτικούς, ηγεμονικούς, σχεδιασμούς. Είναι μια τακτική άσκησης πολιτικής, που αξιοποιείται για εσωτερική κατανάλωση για συγκάλυψη μεγάλων προβλημάτων. Είναι, δε, σαφές πως αντιδράσεις υπάρχουν αλλά είναι ελεγχόμενες.

Η σφραγίδα Ερντογάν

Η υπό δίωξη τουρκική αριστερά δεν μπορεί να προωθήσει μια γενικευμένη αντίδραση, που θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόβλημα στο καθεστώς Ερντογάν. Συνήθως οι κρίσεις δημιουργούν κινήματα αμφισβήτησης και ανατροπής. Η Τουρκία φαίνεται να κινείται συντηρητικότερα και οι μηχανισμοί καταστολής λειτουργούν αποτρεπτικά. Παράλληλα, ο Τούρκος πρόεδρος -ως κλασικός δικτάτορας- την ώρ κατά την οποία καταρρέει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, κτίζει μεγαλοπρεπή παλάτια και ο ίδιος μαζί με την οικογένεια του ζουν στη χλιδή. Μαζί και οι επιχειρηματικοί του φίλοι.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει δώσει στη δική του εποχή το δικό του στίγμα και αυτό είναι που ακόμη τον συντηρεί στην εξουσία: Θρησκευτικός φανατισμός και εθνικισμός. Αντιλήψεις και προσεγγίσεις, που έχουν εδραιωθεί στην τουρκική κοινωνία και δύσκολα ανατρέπονται. Είναι αντιλήψεις που μπορούν να… υπερισχύσουν και της κακής οικονομικής κατάστασης. Κι αυτό φαίνεται.

Η τουρκική οικονομία έχει σοβαρά προβλήματα, αλλά δεν πρόκειται να καταρρεύσει. Αντίθετα η Τουρκία αναβαθμίζεται. Στις μεγάλες κρίσεις η κατοχική δύναμη “τρυπώνει” εκεί που διαδραματίζεται το μεγάλο παιχνίδι ανακατανομής ισχύος και καταφέρνει να μπαίνει στο κάδρο των πρωταγωνιστών. Είναι, όπως αναφέρεται, επειδή είναι μεγάλη δύναμη. Και είναι. Είναι, όμως, που καταφέρνει να αξιοποιεί τις ευκαιρίες. Να προτάσσει τη δική της “χρησιμότητα” και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. Εκεί που περιμένουν κάποιοι -σε Ελλάδα και Κύπρο- να καταρρεύσει η κατοχική Τουρκία, αυτή αναβαθμίζεται. Κι αυτό δεν θα αλλάξει ακόμη και να φύγει από την εξουσία ο Ερντογάν. Αυτό είναι διαχρονικό και επαναλαμβανόμενο.

Η Τουρκία επιδίωξε και έχει ρόλο στο Ουκρανικό και απόρροια τούτου αλλάζει τα δεδομένα με τις συμμαχίες της. Με πρώτες τις ΗΠΑ και ακολουθούν το Ισραήλ και η ΕΕ. Το ζητούμενο, όμως, δεν είναι μόνο τι κάνει η Τουρκία, αλλά πώς λειτουργεί η ελληνική πλευρά, σε Ελλάδα και Κύπρο. Προς το παρόν ακολουθούν τους Αμερικανούς και τους ισχυρούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Λευκωσία δε παραμένει κολλημένη στα ΜΟΕ, που αποτελούν συνταγή μη λύσης.

Κατά τα άλλα, συνεχώς ακούγεται πως η τουρκική οικονομία είναι υπό κατάρρευση, αλλά αντί η Άγκυρα να “μαζεύεται”, εξαπλώνεται. Παίζει με τη… φωτιά και προς το παρόν δεν καίγεται. Μπορεί, όμως, να κάψει τους “άνετους”, που βολεύονται με σενάρια ψευδαίσθησης. Αυτούς, που θεωρούν πως η αναβάθμιση της Τουρκίας γίνεται αυτόματα.